PARA PİYASALARINDAKİ BÜYÜMENİN BİST ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN VAR YÖNTEMİ İLE ANALİZİ
Gelişmiş ülkelerde sermaye piyasalarında yaşanan gelişmeler ve büyümeler neticesinde borsalar bu gelişmelere paralel tepkiler verebilmektedir. Bu tepkilere göre genellikle para piyasaları ile sermaye piyasalarının birlikte hareket etme eğilimi söz konusudur. Ancak özellikle gelişmekte olan ülkelerde farklı uyaranların söz konusu olması nedeniyle para piyasaları bazı sapmalar gösterebilmekte ve sermaye piyasaları ile birlikte hareket edebilme tepkisi farklılaşabilmektedir. Bu nedenle çalışmada, sermaye piyasalarının gelişiminin ülkemizde nasıl anlaşıldığı ve piyasaların bu gelişmeleri nasıl yorumladığı incelenirken Türkiye'de para piyasalarında yaşanan gelişmeler ile Borsa İstanbul (BİST) arasındaki ilişkinin nedensellik yapısı araştırılmıştır. Çalışmada 1988-2013 yıllarına ait veriler çeyreklik dönemler olarak ele alınmıştır. Vektör otoregresif (VAR) modelleme yönteminin uygulandığı analizde, piyasaların bir unsuru olan Para Arzı (M2) ile BİST İşlem Hacmi (LBİST) değişkenleri arasındaki nedensellik bağı araştırılmış ve belirtilen değişkenler arasında ilgili dönem itibariyle nedensellik bulunamamıştır
ANALYSIS OF THE EFFECT OF MONEY MARKETS GROWTH ON BIST WITH VAR METHODOLOGY
In the developed countries, stock markets can response to the emerging developments and growth at the capital markets. According to this reaction, money markets move in concert with capital markets. However, in the developing countries, the other parameters have an impact on money markets, that give rise to change the process with capital markets. For that reason, in this study, we investigate the relationship between money markets and BIST, in Turkish economy. We apply the vector autoregressive method (VAR) to examine the effects of money markets on BIST growth during the period 1988-2013 which is chosen quarterly. The analysis demonstrate that the relationship between M2 money supply-which represent money markets- and BIST-which represent capital markets-. As a result, we ascertain that money supply and BIST don’t have any causation
___
- ARAS G. ve MÜSLÜMOV A., “Sermaye Piyasası Gelişmesi ve Ekonomik Büyüme Arasında Nedensellik İlişkisi: OECD Ülkeleri Örneği”, İşletme İktisat Finans Dergisi, Cilt: 17, Sayı 198, Eylül 2002, s.90- 105.
- ARESTİS P., DEMETRİADES P. O. ve LUİNTEL K. B., “Financial Development and Economic Growth: The Role Of Stock Markets”, Journal Of Money,Credit, and Banking, Vol.33, No.1, February 2001, pp.16-41.
- ALTUNÇ, Ö. F., “Türkiye’de Finansal Gelişme ve İktisadi Büyüme Arasındaki Nedenselliğin Ampirik Bir Analizi”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt 3, Sayı 2, Ekim 2008, s. 113-127.
- DEMİR Y., ÖZTÜRK E. ve ALBENİ M., “Türkiye’de Finansal Piyasalar İle Ekonomik Büyüme İlişkisi”, Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi, İİBF Dergisi, Cilt:9, Sayı 13, 2007, s.438-456.
- EĞİLMEZ M., Türkiye Açısından Para Arzı Kavramları, http://www.mahfiegilmez.com/2013/02/turkiye-acsndan-para-arz-kavramlar.html, Erişim Tarihi (20.02.2016).
- GRANGER C. W. J., “Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-spectral Methods”, Econometrica, Vol. 37, No. 3, Aug. 1969, pp. 424-438.
- GUJARATİ D. N., Temel Ekonometri, İstanbul, Literatür Yayıncılık, 2010. KANDIR S. Y., İSKENDEROĞLU Ö. ve ÖNAL Y. B., “Finansal Gelişme Ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Araştırılması”, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 16, Sayı 2, 2007, s.311-326.
- KEATİNG, J.W., “Identifying VAR Models Under Rational Expectations”, Journal of Monetary Economics, 25:3, May 1990, pp.453-476.
- LEVİNE R. ve ZERVOS S., “Stock Markets, Banks, and Economic Growth”, The American Economic Review, Vol.88, No.3, Jun.1998, pp.537-558.
- MAZGİT İsmail, Sermaye Piyasası Bölümü Ders Notu, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 2012.
- MUCUK M. ve ALPTEKİN V., “Türkiye’de Vergi ve Ekonomik Büyüme İlişkisi VAR Analizi(1975-2006)”, Maliye Dergisi, Sayı 155, Temmuz – Aralık 2008, s.159-174.
- ÖZCAN B. ve ARI A., “Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Ampirik Bir Analizi: Türkiye Örneği”, Business and Economics Research Journal, Vol. 2, No: 1, .2011, pp. 121-142.
- ÖZGEN F. ve GÜLOĞLU B., “Türkiye’de İç Borçların İktisadi Etkilerinin VAR tekniğiyle Analizi”, ODTÜ Geliştirme Dergisi, Sayı 31, Haziran 2004, s.93-114.
- SEVÜKTEKİN M. ve NARGELEÇEKENLER M., Ekonometrik Zaman Serileri Analizi, Ankara, Nobel Yayın Dağıtım, 2010.
- TARI R. ve BOZKURT H., “Türkiye’de İstikrarsız Büyümenin VAR Modelleri ile Analizi”, Ekonometri ve İstatistik, Sayı:4, 2006, s.12-28.
- THANGAVELU S. M. ve ANG J. B. J., “Financial Development and Economic Growth Australia: An Empirical Analysis”, Empirical Economics, 29, 2004, pp.247-260.
- TSAY R.S., Analysis of Financial Time Series, Third Edition, USA, John Wiley&Sons, 2010.
- YAVUZ N. Ç., Finansal Ekonometri, İstanbul, Der Yayınları, 2014.
- YAVUZ N.Ç., “Türkiye’de İhracat ve İktisadi Büyüme Arasında Nedensellik Analizi”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, Sayı 49, 2005, s.962-972.
- YÜCEL F., “Temel Bileşenler Yöntemiyle Türk Sermaye Piyasası Gelişiminin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkilerinin Bir Analizi”, Sosyoekonomi, Ocak-Haziran, 2009-1, s.77-86.
- Sermaye Piyasası Kurumu, http://www.spk.gov.tr/indexcont.aspx?action=showpage&showmenu=yes&menuid=0&pid=1&subid=1&submenuheader=1, Erişim Tarihi(02.03.2015)