Levent B. KIDAK

Örgüt içi stres kaynakları ve işten ayrılma niyetine etkisi: Eğitim Diş Hastanesinde çalışan diş hekimleri üzerine bir uygulama

Bu çalışma, diş hekimlerinin örgüt içi stres kaynaklarını belirlemek ve bulunan stres kaynaklarının işten ayrılma niyeti üzerinde etkili olup olmadığını araştırmak amacıy- la yapılmıştır. Çalışmanın evreni İzmir Eğitim Diş Hastanesi’nde görev yapan 117 diş hekimidir. Ev- rendeki diş hekimlerinden 100’üne (%85.4) ulaşılmıştır. Çalışmada Pehlivan (1993) tarafından geliştirilen örgütsel stres kaynakları ölçeği ile Mobley ve ark. (1979) tara- fından geliştirilen işten ayrılma niyeti ölçeği uyarlanarak kullanılmıştır. Elde edilen ve- rilerin analizlerinde t-testi, varyans analizi, korelasyon (Pearson) analizi kullanılmıştır. “İş”, “örgütsel yapı ve politikalar”, “işteki rol, ilişki ve kişilik yapıları” ile ilgili stres kay- naklarının ortalama değerleri sırasıyla; 3.91±0.50, 3.22±0.49 ve 2.62±0.53; “işten ay- rılma niyeti”nin ortalama değeri 2.01±1.05’tir. Diş hekimlerinin “işten ayrılma niyeti” ile “iş”le ilgili ve “işteki rol, ilişki ve kişilik yapıları” ile ilgili stres kaynakları arasında anlam- lı ve pozitif yönlü bir ilişki vardır. Hastanedeki mevcut stres kaynaklarının diş hekimleri üzerinde “işten ayrılma niyeti” oluşturmadığı, ancak “iş” ve “işteki rol, ilişki ve kişilik yapıları” ile ilgili stres kaynakla- rının işten ayrılma niyeti üzerinde etkisinin olduğu belirlenmiştir.

Internal organization stress sources and Its effect intention to leave: a practice on the dentist that work in training dentistry hospital

The purpose of this study is to determine the internal organization stress sources in dentist .Also, the study is aimed that whether that organizational stress has any ef- fect on intention to leave. The universe of the study consists of 117 dentistry that work in Izmir Training Dentistry Hospital. The study reached 100 (85,5%) of the dentist in the universe. In this study, the organizational stressor questionnaire that were designed by Pehlivan (1993) and intention to leave questionnaire that were designed by Mobley et al. (1979) were used. In statistical analysis, t-test, variance analysis and correlation (Pearson) tests were used. The result of the study showed that the mean values related with stress sources were as follows; 3,91±0,5 for “work”, 3,22±0,49 for “organizational structure and policies” and 2,62±0,53 for “role in work, relationship and personality traits” .The mean value of “intention to leave” was 2,01±1,05. We found that there was a significant relation between the stress source and intention to leave, “work” and “role in work, relations- hip and personality traits” in dentists. This study also showed that existing stress sources within the hospital did not make any influence over the dentist about “intention to leave”. But stress sources related with “work”, and “role in work, relationship and personality traits” had effect over the dentist about the intent to leave.

PDF

___

AKAT, liter, Gönül BUDAK ve Gülay BUDAK; (2004), İşletme Yönetimi, İstanbul.
AKGEMCİ, Tahir; (2001), "Örgütlerde Stres ve Yönetimi", İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 15, Sayı 1-2.
AYTAÇ, Serpil; (2002), "İşyerindeki Kronik Stres Kaynakları", Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi. Cilt 4, Sayı 1. www.isguc.org 26.02.2002.
AYTEKİN, Aynur; (2009), "Stres Yönetiminin Önemi ve Kamu Çalışanlarında Stres Faktörlerinin Teşhisine İlişkin Bir Araştırma: Sivas Valiliği Defterdarlığı Uygulaması", Cumhuriyet Üniversitesi, SBE Yüksek Lisans Tezi.
BALCI, Ali; (2000), Öğretim Elemanlarının İş Stresi, Kuram ve Uygulamalar, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
BALTAŞ, Acar ve Zuhal BALTAŞ; ( 2002), Stres ve Basa Çıkma Yolları, Remzi Kitabevi: 21. Baskı, İstanbul.
BRAHAM, Barbara J.; (1998), Stres Yönetimi, Ateş Altında Sakin Kalabilmek, Çev. Vedat G. Diker, Hayat Yayınları, İstanbul.
CAN, Halil; 1999), Organizasyon ve Yönetim, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
CÜCELOĞLU, Doğan; (1997), İnsan ve Davranışı: Psikolojinin Temel Kavramları, 7. B. İstanbul, Remzi Kitabevi.
ÇARIKÇI İlker H. ve Özlem ÇELİKKOL; (2009), "İş-Aile Çatışmasının Örgütsel Bağlılık ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi", Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Yıl: 2009/1, Sayı: 9. ss. 153-170.
ERGUN, Gonca; (2008), "Sağlık İşletmelerinde Örgütsel Stresin İşgücü Performansıyla Etkileşiminin İncelenmesi", DEÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Hastane ve Sağlık Kuruluşları Yönetimi Programı, Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
GÜL, Hasan, Ercan OKTAY ve Hakan GÖKÇE; (2008), İş Tatmini, Stres, Örgütsel Bağlılık, İşten Ayrılma Niyeti ve Performans Arasındaki İlişkiler: Sağlık Sektöründe Bir Uygulama", Akademik Bakış Sosyal Bilimler E Dergisi, 15: ss. 72-82.
GÜLTEKİN, Fikret, (2008), "Stres Kaynakları İle Kariyer Yönetiminin Etkileşimi: Borsa Aracı Kurum Çalışanları Üzerinde Bir Uygulama", Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yönetim Organizasyon Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kütahya.
HWANG, I. S. and J. H, KOU; (2006), "Effects of Job Satisfaction and Perceived Alternative Employment Opportunities on Turnover Intention: An Examination of Public Sector Organizations", Journal of American Academy of Business, Cambridge, Vol:8, No:2, ss. 254-255.
İLGAR, Özlem; (2001), "Örgütsel Stresin Çalışan Kadınlar Üzerindeki Etkileri ve Stresle Başa Çıkma Yolları", Marmara Üniversitesi SBE İşletme ABD Yönetim Organizasyon Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
İŞÇİ, Emre; (2010), İşten Ayrılma ve Etkileyen Unsurlar, 10.01.2011. http://emreisci.blogspot.com/2010/10/isten-ayril-ma-ve-etkileyen-unsurlar.html
KARACAOĞLU, Bilge Zeynep; (2010), "Anesteziyologlar ve Cerrahların İş Stresi ve Tükenmişlik Sendromu Açısından Karşılaştırılması", Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Anes-teziyoloji ve Reanimasyon ABD Uzmanlık Tezi, Ankara.
KARSH, B., B. C. BOÖSKE, and F. SAINFÖRT; (2005), "Job and Organizational Determinants of Nürsing Home Employee Commitment, Job Satisfaction and Intent to Turnover", Ergonomics, Vol:48, ss. 1260-1281.
KAYA, Erhan; (2010), İş Stresi ve Tükenmişlik Duygusunun İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkileri: Sağlık Personeli Üzerinde Bir Uygulama", T.C.Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
MOBLEY, William H.; (1982), "Some Unanswered Questions in Turnover With Withdrawn Research", The Academy of Management Review, 7/1: ss. 111-116.
MYERS H. L. and L. B. MYERS; (2004), "It's Difficult Being A Dentist': Stress And Health in The General Dental Practitioner", Published online: 24 July 2004 doi:10.1038/sj.bdj.4811476, British Dental Journal 197, ss. 89 - 93.
NEWTON, J. T., C. D. ALLEN, J. COATES, A. TURNER and J. PRIOR; (2006), "How To Reduce The Stress Of General Dental Practice: The Need For Research Into The Effectiveness Of Multifaceted Interventions", British Dental Journal, Volume 200 No: 8, ss. 437-440.
POLAT, Soner ve Celal Teyyar UĞURLU; (2009), "İlköğretim Müfettişlerinin Örgütsel Bağlılık, Mesleki Tükenmişlik ve İşten Ayrılma Niyetleri Arasındaki İlişki", 1. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi, Çanakkale.
RADA Robert E. ve Charmaine JOHNSON-LEONG; (2004), "Stress, Burnout, Anxiety And Depression Among Dentists", J Am Dent Assoc;135; ss. 788-794
ROTH Stephen F, Giseon HEO, Connie VARNHAGEN and Paul W. MAJOR; (2004), "The Relationship Between Occupational Stress and Job Satisfaction in Orthodontics", American Journal of Orthodontics and Dentofacial Orthopedics Volume 126, Number 1, ss. 106-109.
SARIDEDE Ufuk ve DOYURAN Şöheyda; (2004), "Eğitim Örgütlerinde örgütsel Bağlılığın İşten Ayrılma Niyetine Etkisi", XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya.
SARP, Nilgün; (2000), "Hekim ve Stres Yönetimi", Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası Cilt 53, Sayı 2, ss. 133-138.
SELYE Hans; (1997), The Stress of Life, Teach Yourself Boks, London.
SÖKMEN Alptekin; (2005), "Konaklama İşletmeleri Yöneticilerinin Stres Nedenlerinin Belirlenmesinde Cinsiyet Faktörü: Adana'da Ampirik Bir Araştırma", Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Sayı: 2, ss. 1-27.
ŞİMŞEK, M. Şerif, Tahir AKGEMCİ ve Adnan ÇELİK; (2001), Davranış Bilimlerine Giriş ve Örgütlerde Davranış, Ankara.
TARHAN, Nevzat; (2002), Mutluluk Psikolojisi Stresi Mutluluğa Dönüştürmek, Timaş Yayınları, İstanbul.
TINAZ, Pınar; (2005), Çalışma Yaşamından Örnek Olaylar, Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul.
TORUN, Alev; (1996), Stres ve Tükenmişlik, Endüstri ve Örgüt Psikolojisi, Türk Psikologlar Derneği Yayını, İstanbul.
WANG, Liang-Jen, Chih-Ken CHEN, Shih-Chieh HSU, Sheng-Yu LEE, Chin-Sheng WANG, Wan-Yu YEH; (2010), "Advance Publication Active Job, Healthy Job? Occupational Stress and Depression among Hospital Physicians in Taiwan", Industrial Health, Dec 16. [Epub ahead of print] ss. 1-28.
YÜCEL, Ruken; (2010), İşyerinde Stres Kaynakları Yönetimi ve Konuya İlişkin Alan Çalışması", Gazi Üniversitesi SBE İşletme ABD İnsan Kaynakları Yönetimi Yüksek Lisans Tezi, Ankara.