HÜSEYİN ÖZER, TAHA BAHADIR SARAÇ

2810

Kısa vadeli faiz oranlarının dolar kuru üzerindeki etkisi: Türkiye örneği (2001:03-2009:07)

TCMB (Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası), Şubat 2001’deki ekonomik krizin ardından enflasyon hedeflemesi rejimini benimsemiştir ve kısa vadeli faiz oranlarını para politikası aracı olarak kullanmaya başlamıştır. Fakat enflasyon ile mücadele noktasında toplam talebin kontrol edilmesine öncelik verilmesi nedeniyle ilgili dönemin büyük bir bölümünde kısa vadeli faiz oranlarının yüksek düzeylerde belirlenmesi tercih edilmiştir. Bu duruma bağlı olarak da Türkiye’ye yönelik dolaylı yabancı sermaye girişlerinin özellikle 2005 yılına kadar hızlandığı ve Türk Lirasının dolar karşısında aşırı değerlendiği görülmektedir. Bu durum, TCMB’nin kısa vadeli faiz oranlarını düşürmek suretiyle TL’deki aşırı değerlenmenin ortadan kaldıracağına yönelik tartışmaların artmasına neden olmuştur. Söz konusu tartışmaların ışığında hazırlanan bu çalışmada 2001:03-2009:07 döneminde kısa vadeli faiz oranları ile dolar kuru arasındaki ilişkinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Zaman serilerine dayalı çalışmalarda uygulanmaları artık standart hale gelen testlerin yanı sıra sınır testinin de kullanıldığı ve aylık verilere dayalı olarak gerçekleştirilen bu çalışmada, kısa vadeli faiz oranlarındaki artışın hem uzun dönemde hem de kısa dönemde dolar kurunu yükselttiği; diğer bir deyişle, kısa vadeli faiz oranlarını düşürmeyi amaçlayan para politikası uygulamaları sonucunda, Türk Lirasının beklenildiği gibi dolar karşısında değer kaybetmeyebileceği tespit edilmiştir.

The effect of short term interest rates on the dollar rate: Turkey case (2001:03-2009:07)

TCMB (Central Bank of the Republic of Turkey) since the crisis in February 2001, has adopted inflation targeting regime and started using short term interest rates for monetary policy tool. But, high levels short term interest rates were prefered to ecounter against inflation for controlling aggregate demand at most of the such period. Therefore, indirect foreign investments flows to Turkey especially until 2005 accelerated and Turkish Lira overvalued over against dollar rate. By this reason, discussions increased which were pointed out that TCMB decreased the short term interest rate to remove the overvalued in Turkish Lira. In this context, the aim of this study is to investigate the relationship between the short term interest rates and the dollar rate over the period of 2001:03-2009:07. In addition to standard tests, which were widely used in time series analysis, bounds test and monthly forms of short term interest rates and dollar rate were used in this study and we found that an increase in short term interest rates raises the dollar rate during both in long term and in short term. In other words, the result of the monetary policy applications which purposes to decrease short term interest rates, Turkish Lira cannot suffer a deprecation against dollar rate naturally.
PDF

___

  • AGENOR, Pierre-Richard, McDermott, C. John and Ucer, E. Murat; (1997), “Fiscal Imbalances, Capital Inflows, and The Real Exchange Rate: The Case of Turkey”, IMF Working Paper, No. WP/97/1.
  • AKÇAĞLAYAN, Anıl; (2007), “2001 Krizi ve Sonrasında Uygulanan Para Politikasının Döviz Kuru Üzerindeki Etkisi”, 8. Türkiye Ekonometri ve İstatistik Kongresi, 24-25 Mayıs 2007, Malatya.
  • ALTINTAŞ, Halil ve Çetin, Rahmi; (2008), “Türkiye’de Dış Ticaretin Belirleyicilerinin Sınır Testi Yaklaşımıyla Belirlenmesi”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 63 (4), ss. 29-64.
  • BARIŞIK, Salih ve Çetintaş, Hakan; (2008), “Para Politikası Araçlarının Etkinliği Perspektifinden Türkiye’de Zorunlu Karşılıkların GSYİH ve Yatırımlar Üzerindeki Etkileri: 1987- 2004 Dönemine İlişkin Ekonometrik Analiz”, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 16, ss. 116-138.
  • BASURTO, Gabriela and Ghosh, Atish; (2000), “The Interest Rate-Exchange Rate Nexus in the Asian Crisis Countries”, IMF Working Paper, No. WP/00/19.
  • BAXTER, Marianne; (1994), “Real Exchange Rates and Real Interest Differentials: Have We Missed The Business-Cycle Relationship”, Journal of Monetary Economics, 33, pp. 5-37.
  • BERUMENT, Hakan; (2002), “Measuring Monetary Policy for A Small Open Economy: Turkey”, Bilkent University Working Paper.
  • BOZKURT, Hilal ve Dursun, Gülten; (2006). Bilgi ve İletişim Teknolojileri ile Yabancı Doğrudan Yatırım Akımları Arasındaki Etkileşim: Türkiye için Kointegrasyon Analizi: 1980-2004, http:// www.beykon.org/2006/H.Bozkurt.doc, 21. 08. 2008.
  • BRAILSFORD, Tim, Penm, Jack H. W. and Lai, Chin, Diew; (2006), “Effectiveness of High Interest Rate Policy on Exchange Rates: A Reexamination of the Asian Financial Crisis”, Journal of Applied Mathematics and Decision Sciences, 2006, pp. 1-9.
  • BULUT, Erol; (2005), Döviz Ekonomisi, 1. Baskı, Platin Yayınları, Ankara.
  • CİVCİR, İrfan; (2004), “The Long-Run Validity of Monetary Exchange Rate Model for a High Inflation Country and Misalignment: The Case of Turkey”, Emerging Markets Finance and Trade, 40 (4), pp. 84-100.
  • CHORTAREAS, Georgios E. and Driver, Rebecca L.; (2001), “PPP and The Real Exchange Rate-Real Interest Rate Differential Puzzle Revisted: Evidence from Non-Stationary Panel Data”, The Bank of England Working Paper, The Bank of England.
  • ÇİL, Yavuz; (2006), “Türkiye'de Turizm Gelirlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisinin Testi : Yapısal Kırılma ve Nedensellik Analizi”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7 (2), ss. 162-171.
  • DASH, Pradyumna; (2003), The Relationship between Interest Rate and Exchange Rate in India, http://oii.igidr.ac.in:8888/ dspace/bitstream/2275/129/1/dash.doc, 05.11.2008.
  • DEKLE, Robert, Hsiao, Cheng and Wang, Siyan; (2001), “Do High Interest Rates Appreciate Exchange Rates During Crisis? The Korean Evidence”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 63 (3), pp. 359-380.
  • ÇAĞLAR, Ünal; (2003), Döviz Ekonomisi, 1. Baskı, Alfa Yayıncılık, İstanbul.
  • ÇEKEROL, Kamil ve Gürbüz, Hüseyin; (2003), Reel Döviz Kuru Değişimleri ile Dış Ticaret Fiyatları Arasındaki Uzun Dönemli İlişki, http://www.econturk.org/Turkiyeekonomisi/odtu kamil.pdf, 05.11.2008.
  • ÇELİK, Kenan; (2006), Uluslararası İktisat, 1. Baskı, Derya Kitabevi, Trabzon.
  • EMİRMAHMUTOĞLU, Furkan, Köse, Nezir ve Yalçın, Yeliz; (2005), Birim Kök Testlerinde Yapısal Kırılma Zamanının İçsel Olarak Belirlenmesi Problemi: Alternatif Yaklaşımların Performansları, http://www.ekonometridernegi.org/bildiriler/ o15s2.pdf, 11.02.2009.
  • FRANKEL, Jeffrey A.; (1979), “On the Mark: A Theory of Floating Exchange Rates Based on Real Interest Differentials”, American Economic Review, 69 (4), pp. 610-622.
  • FURMAN, Jason and Stiglitz, Joseph E.; (1998), “Economic Crisis: Evidence and Insights from East Asia”, Brookings Papers on Economic Activity, 2, pp. 1-114.
  • GODERIS, Benedikt and Ioannidou, Vasso P.; (2008), “Do High Interest Rates Defend Currencies During Speculative Attacks? New Evidence”, Journal of International Economics, 74 (1), pp. 158-169.
  • GOLDFAJN, Ilan and Baig, Taimur; (1998), “Monetary Policy in the Aftermath of Currency Crises: The Case of Asia”, IMF Working Paper, International Monetary Found.
  • GOLDFAJN, Ilan and Gupta, Poonam; (2003), “Does Monetary Policy Stabilize the Exchange Rate Following a Currency Crisis?”, IMF Staff Papers, 50 (1), pp. 90-114.
  • GOULD, David M. and B.Kamin, Steven; (2000), “The Impact of Monetary Policy on Exchange Rates During Financial Crisis”, International Finance Discussion Papers, Board of Governors of the Federal Reserve System, USA.
  • GUJARATI, Damodar N.; (2001). Temel Ekonometri (Çevirenler: Ümit Şenesen ve Gülay Günlük Şenesen), 2. Baskı, Literatür Yayıncılık, İstanbul.
  • GÜMÜŞ, İnci; (2002), “Effects of the Interest Rate Defense on Exchange Rates During The 1994 Crisis in Turkey”, TCMB Working Paper.
  • GÜLTEKİN, Gülçin; (2006), Bazı Döviz Kuru Modellerinin Belirlenmesi ve Ampirik Uygulama Türkiye Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Ekonometri Anabilim Dalı, Ankara.
  • HALAÇ, Umut ve Kuştepeli, Yeşim; (2003), “Paranın Dolaşım Hızı ve İstikrarı”, Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi,5 (1), ss. 85- 102.
  • HOFFMANN, Mathias and MacDonald, Ronald; (2000), “A Real Differential View of Equilibrium Real Exchange Rates and Misalignments”, CFS Working Paper, No. 2000/08.
  • HJALMARSSON, Erik and Österholm, Pär; (2007), “Testing for Cointegration Using the Johansen Methodology When Variables are Near-Integrated” IMF Working Paper, International Monetary Found. No: WP/07/141.
  • KARACA, Orhan; (2005), Türkiye’de Faiz Oranları ile Döviz Kuru Arasındaki İlişki: Faizlerin Düşürülmesi Kurları Yükseltir mi?, http://www.tek.org.tr/dosyalar/karaca-05.pdf, 11.02.2009.
  • KARAGÖL, Erdal, Erbaykal, Erman ve Ertuğrul, H. Murat; (2007), “Türkiye’de Ekonomik Büyüme ile Elektrik Tüketimi İlişkisi: Sınır Testi Yaklaşımı”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 8 (1), ss. 247-255.
  • KENNEDY, Peter; (2006), Ekonometri Kılavuzu (Çevirenler: Muzaffer Sarımeşeli ve Şenay Açıkgöz), 2. Baskı, Gazi Kitabevi, Ankara.
  • KRAAY, Aart; (2000), “Do High Interest Rates Defend Currencies During Speculative Attacks?”, Policy Research Working Paper, The World Bank.
  • KUTLAR, Aziz; (2005), Uygulamalı Ekonometri, 2. Baskı, Nobel Yayın Dağıtım Ltd.Şti., Ankara.
  • MARASHDEH, Hazem; (2005), “Stock Market Integration in the MENA Region: An Application of the ARDL Bounds Testing Approach”, University of Wollongong Economics Working Paper Series. No: WP 05-27
  • MEESE, Richard and Rogoff Kenneth; (1988), “Was It Real? The Exchange Rate-Interest Differential Relation over the Modern Floating-Rate Period”, The Journal of Finance, 53 (4), pp. 933-948.
  • NARAYAN, Seema and Narayan, Paresh Kumar; (2004), “Determinants of Demand for Fiji’s Exports: An Empirical Investigation”, The Developing Economies, 52 (1), pp. 95-112.
  • NARAYAN, Paresh Kumar; (2005), “The Saving and Investment Nexus for China: Evidence from Cointegration Tests”, Applied Economics, 37 (17), pp. 1979-1990.
  • NARAYAN, Paresh Kumar and Smyth, Russell; (2006), “What Determines Migration Flows from Low-Income to High-Income Countries? An Empirical Investigation of FIJI-U.S. Migration 1972-2001”, Contemporary Economic Policy, 24 (2), pp. 332- 342.
  • NORIEGA, Antonio E. and Ventosa-Santaulária, Daniel; (2007), “Spurious Regression and Trending Variables”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 69 (3), pp. 439-44.
  • PATRA, Nilanjan; (2003), Long Run Relationship Between Real Exchange Rates and Real Interest Rate Differentials: The Cointegration Approach, http://papers.ssrn.com/sol3/papers. cfm?abstract_id=951153, 11.02.2009.
  • PAZARLIOĞLU, M. Vedat ve Kırcı, Nüket; (2007), “Euro ve Dolar Kurları Arasındaki İlişki: Parçalı Durağanlık ve Eşbütünleşme Analizi”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (1), ss. 1-16.
  • PESARAN, M. Hashem, Shin, Yongcheol and Smith, Richard J.; (2001), “Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships”, Journal of Applied Econometrics, 16, pp. 289- 326.
  • SEVÜKTEKİN, Mustafa ve Mehmet Nargeleçekenler; (2007), Ekonometrik Zaman Serileri Analizi, 2. Baskı, Nobel Yayın Dağıtım Ltd.Şti, Ankara.
  • ŞİMŞEK, Muammer ve Kadılar, Cem; (2005), “Türkiye’nin İhracat Talebi Fonksiyonunun Sınır Testi Yöntemi ile Eşbütünleşme Analizi”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6 (1), ss. 144-152.
  • ŞİMŞEK, Muammer ve Kadılar, Cem; (2006), “Fisher Etkisinin Türkiye Verileri ile Testi”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7 (1), ss. 99-111.
  • TAŞÇI, H. Mehmet, Darıcı, Burak ve Erbaykal, Erman; (2009), “Ters Para İkamesi Süreci ve Döviz Kuru Oynaklığı: Türkiye Örneği”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 10 (11), ss. 102-117.
  • TAYLOR, Mark P.; (1995), “The Economics of Exchange Rates”, Journal of Economic Literature, 33, pp.13-47.
  • TEMURLENK, M. Sinan ve Oltulular, Sabiha; (2007), Türkiye’nin Temel Makroekonomik Değişkenlerinin Bütünleşme Dereceleri Üzerine Bir Araştırma, http://web.inonu.edu.tr/~eisemp8/bildiripdf/ temurlenk-oltulular.pdf, 15.03.2009.
  • THOMAS, Lee R.; (1985), “Portfolio Theory and Currency Substitution”, Journal of Money, Credit and Banking,17 (3), pp. 347-357.
  • WANG, Peijie; (2005), The Economics of Foreign Exchange and Global Finance, 2. Edition Springer Berlin Heidelberg.
  • ZHANG, Shidong ve Lowinger, Thomas C.; (2005), “Cointegration In a Monetary Model of Exchange Rate Determination”, ASBBS E-Journal, 1 (1), pp. 84-96.
  • ZİVOT, Eric and Andrews, Donald W. K.; (1992), “Further Evidence on the Great Crash, The Oil Price Shock, and The Unit Root Hypothesis”, Journal of Business Economic Statistics, 10 (3), pp. 251-270.
  • http://stats.oecd.org/WBOS/index.aspx, 11.04.2009.
  • http://www.tcmb.gov.tr/yeni/duyuru/2003/DUY2003-31.php, 16.12.2009.
  • http://www.hazine.gov.tr/irj/go/km/docs/documents/Treasury% 20Web/Statistics/Annual/II-%20Kamu%20Borc%20Yonetimi/ kamu%20borc%20yonetimi.xls, 16.12.2009.
Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi-Cover
  • ISSN: 1307-7112
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 1963
  • Yayıncı: İSTANBUL OKAN ÜNİVERSİTESİ
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Algılanan hasta tatmininin değerlendirilmesi: Erciyes Üniversitesi Gevher Nesibe Hastanesi poliklinik hastaları üzerine bir araştırma

MEHMET TOP, Demet ÜNALAN, Tülin FİLİK, Fevziye ÇETİNKAYA

Kısa vadeli faiz oranlarının dolar kuru üzerindeki etkisi: Türkiye örneği (2001:03-2009:07)

HÜSEYİN ÖZER, TAHA BAHADIR SARAÇ

Yeni gelişen ülkeler ve orijinal Günah sorunu

Nejla AKLAN ADANUR

Terörizmin makroekonomik sonuçları üzerine bir değerlendirme

HÜSEYİN AĞIR, Muhsin KAR

Yerli kurumsal yatırımcılar ve sermaye piyasalarının gelişimi: İMKB üzerinde bir uygulama

Serkan Yılmaz KANDIR

Pamukkale'deki yöre halkının turizmin ekonomik etkilerini algılamalarına yönelik tutumları

SERKAN BERTAN