Geçiş ekonomilerinde reformların bütçe dengesi üzerine etkisi: Dinamik panel veri analizi

1980li yılların sonunda merkezi planlama ile yönetilen ülkelerde bir dönüşüm yaşanmıştır. Geçiş ekonomisi olarak adlandırılan bu ülkeler piyasa ekonomisini benimsemiş ve bu doğrultuda birtakım reformlar gerçekleştirmiştir. Reformların bütçe dengesi üzerinde olası etkileri sağlıklı bir kamu maliyesi ve ekonomik istikrar için önemlidir. Bu çalışmada 11 adet geçiş ekonomisinin 1995-2010 yılları arasındaki verisi kullanılarak geçiş ekonomisindeki reformların bütçe dengesi üzerindeki etkisi sistem GMM yöntemi ile araştırılmıştır. Analiz sonuçlarına göre reformların bütçe dengesini olumsuz etkilediği tespit edilmiştir. Bu durum ele alınan dönemde reform maliyetlerinin bütçeye yansıması şeklinde ifade edilebilir. Ayrıca ampirik analizden Ters-Tanzi etkisini ve Politik Konjonktür Teorisini destekleyici kanıtlar elde edilmiştir.

Effect of reforms on budget balance in transition countries: A dynamic panel data analysis

Countries governed by central-planning have experienced a transformation at the end of 1980s. These countries named as transition economies have adopted market economy and set several reforms in this direction. Possible effects of these reforms on budget balance are important for a sturdy public finance and economic stability. This paper examines the effects of reforms in transition countries on budget balance using 11 transition countries annual data during 1995-2010 periods with system GMM method. According to the results reforms affect the budget balance negatively. This case may be interpreted as the reflections of reform costs to the budget balance in sample period. Furthermore empirical analysis provides some evidence in favor of Anti-Tanzi effect and Political Business Cycle Theory.

PDF

___

AKAR, G. Pınar; (2007), “Geçiş Ekonomileri Merkez ve Doğu Avrupa Ülkeleri Analizi (1989–2006): Çek Cumhuriyeti, Polonya, Macaristan ve Bulgaristan Örnekleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, T.C. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
AKTAN, Coşkun Can ve İstiklal Y. VURAL; (2004), “Yeni Ekonomi ve Yeni Rekabet”, TİSK Yayın No:253, Ankara.
ALTAY, Asuman; (2001), “Piyasa Ekonomisine Geçiş Sürecinde Kamu Maliyesi Sorunları ve Çözüm Önerileri”, Kırgızistan -Türkiye Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2, ss. 15–21.
ARELLANO, M. ve O. BOVER; (1995), “Another Look at The Instrumental Variable Estimation of Error-Components Models”, Journal of Econometrics, 68, ss. 29-51.
ARELLANO, M. ve S. BOND; (1991), “Some Test Specification for Panel Data: Monte Carlo Evidence and An Application to Employment Equations”, Review of Economic Studies, 58, ss. 277-299.
BALCILAR, Mehmet; (2002), “Geçiş Ekonomilerinin Büyüme Etkinliklerinin bir Değerlendirmesi”, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, Küreselleşme ve Geçiş Ekonomileri Uluslararası Sempozyumu, 02–04 Mayıs 2002, Bişkek- Kırgızistan, Yayın No:29(3), ss.89–130.
BALTAGI, B. H.; (2005), Econometric Analysis of Panel Data, Third Edition, John Wiley & Sons Ltd., England.
BLOCK, S.A.;(2002), “Political Business Cycles, Democratization and Economic Reform: The Case of Africa”, Journal of Development Economics, 67, ss. 205-228.
ÇAVUŞOĞLU, A. T.; (2005), “Vergi Gelirleri ve Kamu Harcamaları Açısından Enflasyon: Tanzi ve Ters Tanzi Etkileri”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(3), ss. 35-52.
DELİKTAŞ, Ertuğrul; (2002), “Kırgızistan’da Özelleştirme Süreci”, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, Küreselleşme ve Geçiş Ekonomileri Uluslararası Sempozyumu, 119 02–04 Mayıs 2002, Bişkek-Kırgızistan, Yayın No:29(3), ss. 335–356.
DEMİRBUGAN, M. Alper; (2005), “Doğu Avrupa Ve Bağımsız Devletler Topluluğu Ülkelerinin Ekonomik Dönüşüm Sürecinde Temel Eğilimler, Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi,7(2), ss. 165–179.
DENİZER, Cevdet; (1997), “Stabilization, Adjusment and Growth Prospects in Transition Economies”, World Bank Policy Research Working Paper, No:1855.
DOYTCH, N. ve M. UCTUM; (2011), “Does The Worldwide Shift of FDI From Manufacturing to Services Accelerate Economic Growth? A GMM Estimation Study”, Journal of International Money and Finance, 30, ss. 410-427.
DPT; (2000), “Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları Özel İhtisas Komisyonu Raporu”, Ankara.
DUTZ, Mark ve Maria VAGLIASINDI; (2000), “Competition Policy Implementation in Transition Economies: An Empirical Assessment”, European Bank for Reconstruction and Development, EBRD WP No 47, ss. 762–772.
EBRD (2012a), “Crisis and Transition: The People’s Perspective”, http://www.ebrd.com/downloads/research/transition/tr11. pdf, 02.05.2012.
EBRD (2012b), “ Forecasts, Macro Data and Transition Indicators”, http://www.ebrd.com/pages/research/economics/data/ macro.shtml, 02.05.2012.
EGELİ, H.Avni ve Ö.Selçuk EMSEN; (2002), “Geçiş Ekonomilerinin Makroekonomik Performansları ve Kırgızistan üzerine bir Değerlendirme”, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, Küreselleşme ve Geçiş Ekonomileri Uluslararası Sempozyumu, 02–04 Mayıs 2002, Bişkek-Kırgızistan, Yayın No:29(3), ss.37- 63.
EGELİ, Haluk; (2002), ”Geçiş Ekonomilerinde Mali Saydamlık”, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, Küreselleşme ve Geçiş Ekonomileri Uluslararası Sempozyumu, 02–04 Mayıs 2002, Bişkek-Kırgızistan, Yayın No:29(3), ss. 254–284.
EMSEN, Ö.Selçuk ve M. Kemal DEĞER; (2007), “Ticari ve Siyasal Liberalizasyon ve Ekonomik Büyüme İlişkileri: Geçiş Ekonomileri Deneyimi”, A.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(2), ss.161–195.
ESTRIN, Saul; (2002), "Competition and Corporate Governance in Transition", Journal of Economic Perspectives, 16(1), ss.101–124.
FISCHER, Stanley ve Ratna SAHAY, (2000); “The Transiton economies After Ten Years”, IMF Working Paper No:00/30. FREEDOM HOUSE (2012), “Nations in Transit 2012”, http:// www.freedomhouse.org/report/nations-transit/nations-transit-2012 , 02.06.2012.
GILCHRIST, Simon ve John c. WILLIAMS; (2001), “Transition Dynamics in Vintage Capital Models: Explaining the Postwar Catch-Up of Germany and Japan, The World Bank, Washington.
GILLIES, James, Jaak LEIMANN ve Rein PETERSON; (2002), “Making a Succesful Transition from a Command to a Market Economy the lessons from Estonia”, Command to Market Economy, 10(3), ss. 175–186.
GRANGER, C.W.J. ve P. NEWBOLD; (1974), “Spurious Regression in Econometrics”, Journal of Econometrics, 2, ss. 111- 120.
HELLMAN, S. Joel; (1998), “Winners Take All: The Politics of Partial Reform in Poscommunist Transitions”, World Politics, 50(2), ss. 203–234.
HOAG, John ve Mark KASOFF; (1999), “Estonia in Transition”, Journal of Economic Issues, 33(4), ss. 919–931. IM, K. S., PESARAN, M. H. and Y. SHIN; (2003), “Testing for Unit Roots in Heterogeneous Panels”, Journal of Econometrics, 115, pp.53-63.
KAO, C.; (1999), “Spurious Regression and Residual-Based Tests for Cointegration in Panel Data”, Journal of Econometrics, 90, ss. 1 - 44.
KOPITS, George; (2008), “The Political Economy of Fiscal Reform in Central and Eastern Europe”, OECD Journal on Budgeting, 3, ss. 1–11.
LEGEIDA, Nina; (2000), “Measurement of The Fiscal Deficit In A Transition Economy, Case of Ukranie”, Kyiv-Mohyla Academy.
LEVIN, A.; C. LIN ve C. J. SHIN; (2002), “Unit Root Tests in Panel Data: Asymptotic and Finite-Sample Properties”, Journal of Econometrics, 108, ss. 1-24.
MELO Martha, DENİZER Cevdet ve GELB Alan; (1996), “Patterns of Transition from Plan to Market” World Bank Economic Review, 10(3), ss. 1-65.
MICKIEWICZ, Tomasz; (2005), “Is The Link Between Reforms and Growth Spurious? A Comment”, William David Institute Working Paper, No. 775.
MILEVA, E.; (2007), “Using Arellano-Bond Dynamic Panel GMM Estimators in Stata”, http://www.fordham.edu/economics/mcleod/Elitz-UsingArellano%E2%80%93BondGMMEstima tor s.pdf, 12.02.2012.
NEYAPTI, B.; (2010), “Fiscal Decentralization and Deficits: International Evidence”, European Journal of Political Economy, 26, ss. 155- 166.
ÖZKAN, F. ve R. TARI; (2010), “Türkiye’de 1980 Sonrası Seçim Dönemlerinin Politik Konjonktürel Dalgalanmalar Teorisi Çerçevesinde Analizi”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 36, ss. 223- 238.
PARLAKTUNA, İ. ve A. B. BAHÇE; (2006), “Politik Konjonktür Dalgalanmalarının Ekonomi Üzerindeki Etkisi ve Türkiye Uygulaması (1980-2006)”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), ss. 1-18.
PRIVATIZATION BAROMETER (2010), “The PB Report 2009”, http://www.privatizationbarometer.net/PUB/NL/4/1/PB_Annual_Report_2009.pdf, 02.05.2012.
PRIVATIZATION BAROMETER (2011), “The PB Report 2010”, http://www.privatizationbarometer.net/PUB/NL/4/7/PB_Report_2010.pdf , 02.05.2012.
ROODMAN, D.; (2006), “How to do xtabond2: An Introduction to ‘Difference’ and ‘System’ GMM in Stata”. Center for Global Development Working Paper, Number 103, http://www.cgdev. org/files/11619_file_HowtoDoxtabond8_with_foreword.pdf, 12.02.2012.
SAKURAI, Makoto; (2001), “Economic Topics on Transition Economies”, Economic and Social Research Institute, http:// www.esri.go.jp/en/tie/russia/russia2-e.pdf, 02.04.2012. SCHUKNECHT, L.; (2000), “Fiscal Policy Cycles and Public Expenditure in Developing Countries”, Public Choice, 102, ss. 115-130.
SOTO, M.; (2010), “System GMM Estimation With a Small Sample”, http://soto.iae-csic.org/Text%20Monte%20Carlo.pdf, 06.02.2012.
SVEJNAR, Jan; (2002), “ Transition Economies : Performance and Challenges”, William Davidson Working Paper Number 415, ss.1-38.
ŞEN, H.;(2003), “Olivera-Tanzi Etkisi: Türkiye Üzerine Ampirik Bir Çalışma”, Maliye Dergisi, 143, ss. 1-28.
TANDIRCIOĞLU, Haluk; (2002), “Geçiş Ekonomilerinde KİT’ler ve Özelleştirme”, Kırgızistan- Türkiye Manas Üniversitesi, Küreselleşme ve Geçiş Ekonomileri Uluslararası Sempozyumu, 02–04 Mayıs 2002, Bişkek-Kırgızistan, Yayın No:29(3), ss.359–388.
TEMENUGOVA, O. Gradiska ve D. MAMUCEVSKA; (2009), “Effective of Competition Policy in TransitionEconomies,http:// oliver.efri.hr/~euconf/2009/docs/Session1/6%20GradiskaTemenugova%20Mamucevska.pdf, 02.04.2012.
VOJNIĆ, Dragomir; (1993), “Croatian Economy in Transition”, The Vienna Institute for Comparative Economic Studies , http:// hrcak.srce.hr/file/9697, 02.06.2012.
WEF (2011), “The Global Competitiveness Report”, http:// www3.weforum.org/docs/WEF_GCR_Report_2011-12.pdf, 02.05.2012.
WOLFF, C. Holger; (1999), “Transition Strategies: Choices and Outcomes”, Princeton Studies in International Finance, 85, ss. 1-30.
WYPLOSZ, Charles; (1999), “Ten Years of Transformation: Macroeconomic Lessons”, The World Bank, Washington.
YAVUZ, H. Bilgehan; (2005), “Geçiş Ekonomileri, Gelişmekte olan Ülkeler ve Türkiye”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
DATA KAYNAKLARI
WDI (2012), “World Development Indicator” World Bank.
World Bank (2012), Privatization Data http://web.worldbank. org/WBSITE/EXTERNAL/TOPICS/EXTFINANCIALSECTOR/0 ,,contentMDK:22936580~menuPK:7994350~pagePK:210058~piPK:210062~theSitePK:282885,00.html, 05.05.2012.
Comparative Political Data Set (2012), http://www.ipw.unibe. ch/content/team/klaus_armingeon/comparative_political_ data_sets/index_ger.html , 02.05.2012.