BURHANETTİN ZENGİN, İstemi ÇÖMELEKÇİ, Zeynep MESCİ

Finansal performansa dayalı etkinlik ölçümü: Turizm işletmelerine yönelik bir araştırma

Etkinlik ölçümleri, turizm sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin, sektörde meydana gelen gelişmelere cevap verebilmeleri ve finansal olarak başarılı olabilmeleri açısından önemlilik arz etmektedir. Çalışmanın data analizinde kullanılan Veri Zarflama Analizi, birden çok ve farklı ölçü birimlerine sahip girdi ve çıktıların karşılaştırma yapmayı zorlaştırdığı durumlarda kullanılan bir yöntemdir. Çok sayıda girdi ve çıktı unsuru belirlenerek, karar birimlerinin göreceli etkinliklerinin hesaplanmasında kullanılan parametrik olmayan matematiksel programa dayalı bir ölçüm tekniğidir. Bu çalışmada da Türkiye’de İMKB TRZM endeksinde yer alan işletmelerin 2009 – 2010 yıllarına ilişkin mali verileri kullanılarak, finansal etkinlikleri Veri Zarflama Analizi(VZA) tekniği ile ölçülmüştür. Yapılan analiz sonucunda belirlenen kriterlere göre etkin ve etkin olmayan turizm işletmeleri tespit edilmiştir. Bununla birlikte ilgili kriterlere göre etkin olmayan işletmelerin etkin olamama nedenleri irdelenmiştir.

Measuring efficiency based on financial performance: A research on tourism enterprises

Measuring of efficiency which is significance for the tourism enterprises, because of their achievement financial performance. Data EnvelopmentAnalysiswhich is used in this study, with multiple inputs –output sand different measurement units make it difficult to make comparison is a method. Large number of input and output elements is identifiedandmeasuringtherelative effectiveness with a non-parametric technique based on mathematical program. Inthisstudy, the ISEI TRZM, index of the enterprises in Turkey the financial data of 2009-2010 are analysis with data envelopment analysis (DEA). Acording to thecriteria set by the active and inactive as a result of the analysis, tourism businesses have been identified. However, the reason for the inability to effectively evaluate the firms according to the criteria those are inactive.

PDF

___

AKGÜÇ, Öztin; (2009), Finansal Yönetim, 7. Baskı, Avcı Basım Yayın, İstanbul
ATA, H. Ali ve Yakut, Emre; (2009),“Finansal Performansa Dayalı Etkinlik Ölçümü: İmalat Sektörü Uygulaması”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18 (2), ss. 80 – 100.
BAYSAL, Kayhan (2010), “İşletmelerde Etkinlik ve Verimlilik Ölçüm Yöntemleri: Bir Yazılım Önerisi”, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
BİLGİN, Kamil Ufuk; (2007), “Kamuda Ölçülebilir Denetime Hazırlık Performans Yönetimi”, Sayıştay Dergisi, (65), 53-87.
CELEP, Hatice; (2010), “Kamu Sektöründe Performans Ölçümü ve Yönetimi”, Mesleki Yeterlilik Tezi, T.C. Maliye Bakanlığı, Ankara.
CİHANGİR, Mehmet; (2004), “Türkiye’de Banka Birleşmeleri ve Birleşen Bankaların Verimlilik ve Etkinliğinin Ölçülmesi Üzerine Karşılaştırmalı-Uygulamalı Bir İnceleme”, Ankara Üniversitesi Doktora Tezi.
ÇAĞLAR, Atalay; (2003) “Veri Zarflama Analizi ile Belediyelerin Etkinlik Ölçümü”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü,
ÇAM, Mustafa (2006), “Stratejik Bir Yönetim Aracı Olarak Ekonomik Katma Değer (EVA) ve Faaliyet Tabanlı Maliyet Yönteminin (FTMY) Birlikte Kullanımı”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15 (2), 95-118.
ERASLAN, Ergün ve Onur ALGÜN; (2005), “İdeal Performans Değerlendirme Formu Tasarımında Analitik Hiyerarşi Yöntemi Yaklaşımı”, Gazi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 20 (1), 95–106.
ERTUĞRUL, İrfan ve Ayşegül TUŞ IŞIK, (2008),“İşletmelerin VZA ile Mali Tablolarına Dayalı Etkinlik Ölçümü, Metal Sanayiinde Bir Uygulama”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10 (1), ss. 201 – 217
GİBSON, Charles H.; (1989), Financial Statement Analysis Using Financial Accounting Information, (Fourth Edition), PWSKent Publishing Company, Boston.
JOHNES, Jill and Li YU; (2008), “Measuring The Research Performance of Chinese Higher Education Institutions Using Data Envelopment Analysis”, China Economic Review, (19), 679–696.
KAO, Chiang and Shiang-Tai LİU; (2009),“Stochastic Data Envelopment Analysis in MeasuringtheEfficiency of Taiwan Commercial Banks”, EuropeanJournal of OperationalResearch, 196, pp. 312–322.
KAYALIDERE, Koray ve Sibel KARGIN. (2004), “Çimento ve Tekstil Sektörlerinde Etkinlik Çalışması ve Veri Zarflama Analizi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (1), ss. 196-219.
NEELY, Andy D., Mills, J.F., Gregory, M. J. And Platts, K. W. (1995); Performance Measurement System Design: A Literature Review and Research Agenda. International Journal of Operations and Production Management, 15 (4), 80–116.
NEVES, Joao C. ve Sofia LOURENÇO; (2009), “Using Data Envelopment Analysis to Select Strategies That İmprove the Performance of Hotel Companies”, International Journal of Contemporary Hospitality Management, 21 (6), pp. 698-712.
ÖZDEMİR, Muharrem; (1997), Finansal Yönetim (Birinci Baskı), Gazi Büro Kitabevi Ankara.
ÖZDEN, Ünal H.; (2008), “Veri Zarflama Analizi (VZA) ile Türkiye’deki Vakıf Üniversitelerinin Etkinliğinin Ölçülmesi”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 37 (2), 167-185.
YOLALAN, Reha; (1996), “Türk Bankacılık Sektörü İçin Göreli Mali Performans Ölçümü”, TBB Bankacılar Dergisi, Say_ 19, 1996, s.35-43.
TETİK, Semra; (2003), “İşletme Performansını Belirlemede Veri Zarflama Analizi”, Yönetim ve Ekonomi, Cilt: 10, Sayı: 2, s.222.
TİTİZ İsmet, Yusuf DEMİR ve Kürşat ONAT; (2007), “Türkiye’de Şirket Birleşmelerinde Birleşme Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi Yoluyla Belirlenmesi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi (C.IX ,S.1,)
TOPAL, Yusuf; (2008), “Ekonomik Katma Değer (EVA) ve Pazar Katma Değer (MVA) Arasındaki İlişki İMKB İmalat İşletmelerinden Örnek”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13 (2), 249-261.
UDHAYAKUMARİ A., Charles, V. and Kumar, Mukesh; (2011), “Stochastic Simulation Based Genetic Algorithmfor Chance Constrained Data Envelopment Analysis Problems”, Omega, 39, pp. 387–397
WAGNER, J.M. and Shimshak, D.G.; (2007),“StepwiseSelection of Variables in Data Envelopment Analysis: Procedures and Managerial Perspectives”, European Journal of Operational Research, 180, pp. 57–67.
YALÇINER, Kürşat, Murat ATAN, Murad KAYACAN, Derviş BOZTOSUN; (2004), “İMKB 30 Endeksinde Etkinlik Analizi (Veri Zarflama Analizi-VZA) ile Hisse Senedi Seçimi”, 1.Uluslararası Manas Üniversitesi Ekonomi Konferansı, 23-24 Eylül, Bişkek, Kazakistan.
YEŞİLYURT, Cavit;(2003), “Matematik Programlama Tabanlı Etkinlik Ölçüm Yöntemlerinden Veri Zarflama Analizi İle Orta Öğretimde Etkinlik Ölçümü”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.