Konkur atlarında canlı ağırlık, vücut ölçüleri, hastalık insidansı, yaşama gücü ve döl verimini etkileyen faktörler: I. Kısraklarda dölverimi ile taylarda hastalık insidansı, yaşama gücü ve ilk doğum bilgileri

Amaç: Konkur atlarda döl verimi, hastalık insidansı, yaşama gücü ve ilk doğum bilgileri ile bu özellikleri etkileyen faktörleri belirlemektir. Gereç ve Yöntem: Araştırma, 42 baş Konkur ve Friesian kısrak ile bunların 118 baş tayının 2002-2009 yılları arasındaki kayıtları ile yapıldı. Bulgular: Konkur ve Friesian kısraklarda gebelik süresi 331.36±1.71 ve 326.04±1.41 gün bulundu. Gebelik süresine ırk, yaş, doğum ayı ve cinsiyetin etkisi önemsiz olmuştur. KWPN, diğer konkur ve Friesian kısraklarda gebelik oranı %90.9, 80.0 ve 85.7, doğum oranı ise aynı sıra ile 77.3, 60.0 ve 71.4 olarak tespit edildi. Hastalık insidansı 12 aylık yaşta KWPN, diğer ve Friesian tayların erkeklerinde sırasıyla %32.1, 77.8 ve 100.0; dişilerinde %81.5, 73.3 ve 53.8, yaşama gücü erkeklerde %96.4, 100.0 ve 82.4, dişilerde %88.9, 86.7 ve 100.0 bulundu. Öneri: Konkur kısraklarda dölverimi iyi düzeyde bulundu. Taylarda hastalık insidansının azaltılması için bakım, besleme ve aşılama programları iyileştirilmelidir.

Factors effecting live weight, body measurements, disease incidence, livability and fertility of sport horses: I. Broodmares fertility and disease incidence, livabilityand first born knowledges in foals

Aim: The aim of this research was to determine that the factors effecting first born knowledges, disease incidence, livability and fertility in sport horses. Materials and Methods: The material of this study includes 42 head sport and Friesian mares and 118 head foals in the years 2002-2009. Results: Gestation length sport and the Friesian horses were 331.36±1.71 and 326.04±1.41 days. Effects of breed, age and month of birth on gestation length were not significant. Pregnancy rates in KWPN, others and Friesian were 90.9, 80.0 and 85.7%, foaling rates 77.3, 60.0 and 71.4 %, respectively. The disease incidence were 32.1; 77.8 and 100.0 % for males and 81.5, 73.3 and 53.8 % for females in KWPN, others and Friesian foals until twelve months of age. Foals livability of KWPN, others and Friesian foals were 96.4, 100.0 and 82.4 % for male, 88.9, 86.7 and 100.0 for females at twelve months. Conclusion: As a result fertility parameters of sport horses maintained at the institution could be said to be in good level. The management, feeding and vaccination programs should be improved to reduce the incidence of disease.

PDF

___

Akçapınar H, Özbeyaz C, 1999. Hayvan Yetiştiriciliği Temel Bilgileri. Kariyer Matbaası, Ankara, Türkiye.
Anonim 1993. Statistical Package in Social Science for Windows, Chicago, USA.
Anonim 2011. http://faostat.fao.org/site/573/ default.aspx#ancor/, Erişim Tarihi; 04.11.2011.
Arpacık R, 1999. At Yetiştiriciliği. Şahin Matbaası, Ankara, Türkiye.
Badi AM, Obyrne TM, Cunnıngham EP, 1981. Analyses of reproductive performance in Thoroughbred Mares. Irish Vet J, 35, 1-12.
Blanchard TL, Love CC, Varner DD, Brınsko SP, Schumacher J, Rigby SL, 2003. Manual of Equine Reproduction, Second Edition, Westline Industrial Drive, St. Louis, USA.
Bos H, Van Der Mey GJW, 1980. Length of gestation periods of horses and ponies belonging to different breeds. Livest Prod Sci, 7, 181-187.
Bosh KA, Powell D, Shelton B, Zent W, 2009. Reproductive performance measures among thoroughbred mares in central Kentucky, during the 2004 mating season. Equine Vet J, 41, 883-888.
Bruck I, Anderson G, Hyland J, 1993. Reproductive performance of thoroughbred mares on six commercial stud farms. Aust Vet J, 70, 299-303.
Campitelli S, Carenzi C, Verga M, 1982. Factors which influence parturition in the mare and development of the foal. Appl Anim Ethol, 9, 7-14.
Cohen ND, 1994. Causes of and farm management factors associated with disease and death in foals. J Am Vet Med Assoc, 204, 1644-1651.
Davies Morel MCG, Newcombe JR, Holland SJ, 2002. Factors affecting gestation lenght in the thoroughbred mare. Anim Reprod Sci, 74, 175-185.
Demirci E, 1988. Sultansuyu Tarım İşletmesi safkan Arap kısraklarında gebelik süresi ve bunun kısrak yaşı ile ilişkileri. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 35, 69-79.
Dermanovic V, Mitrovic S, Dordjevic N, Novakovic M, 2010. Some significant exterior and reproductive properties of the English thoroughbred horse population from the stud farm Ljubicevo-Serbia. Biotechnol Anim Husb, 26, 75-85.
El-Wishy AB, El-Sayed M, Seida A, Ghoneim I, Serur B, 1990. Some aspects of reproductive performance in Arabian mares in Egypt. Reprod Dom Anim, 25, 227-234 Finci A, 1998. Spor atı yetiştirilmesi, beslenmesi, hastalıkları ve tedavileri, Ofset Yay, İstanbul, Türkiye.
Galvin NP, Corley KTT, 2010. Causes of disease and death from birth to 12 months of age in the thoroughbred horse in Ireland. Irish Vet J, 63,37-43.
Gücüyener Hacan Ö, 2011. Farklı haralarda yetiştirilen Safkan Arap atlarında bazı fenotipik ve genetik parametreler. Doktora Tezi, AÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
Günay Ü, Ataman MB, Günay A, Uzman M, Soylu K, 1999. Hafliger ve İngiliz Kısraklarda Bazı Reprodüktif Özellikler. I. Ulusal Atçılık Sempozyumu, Konya, Türkiye.
Haas SD, Bristol F, Card CE, 1996. Risk factors associated with the incidence of foal mortality in an extensively managed mare herd. Can Vet J, 37, 91-95.
Haynes BN, 2006. Keeping Livestock Healthy. Storey Puplishing, LLC-USA.
Hemberg E, Lundeheim N, Einarsson S, 2004. Reproductive performance of thoroughbred mares in Sweden. Reprod Dom Anim, 39, 81-85.
Hevia ML, Quıles AJ, Fuentes F, Gonzalo C, 1994. Reproductive performance of thoroughbred horses in Spain. J Equine Vet Sci, 14, 89-92.
Holyoak R, Freeman DW, 1990. http://osufacts.okstate.edu./, Erişim Tarihi: 30.09.2011.
Howel CE, Rollins WC, 1951. Enviromental sources of variation in the gestation length of the horse. J Anim Sci, 10, 789-796.
Kilgour R, Dalton C, 1984. Livestock Behaviour: A Practical Guide. Granada Pub. Ltd, Granada.
Koç M, 1990. Anadolu Tarım İşletmesinde Yetiştirilen Arap Atlarının Bazı Özellikleri Üzerine Araştırmalar. Doktora Tezi, İÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye.
Kurtz Filho M, Depra NM, Alda JL, Castro IN, Corte FD, Silva CM, De Alda JL, De Castro IN, De La Corte FD, 1997. Physiological and Behavioural parameters in the newborn thoroughbred foal. Braz J Vet Res Anim Sci, 34, 103-108.
Küçük H, Altınel A, 1992. Karacabey Tarım İşletmesinde yetiştirilen Arap, Haflinger ve Arap X Haflinger F1 melezi atların bazı verim özellikleri üzerinde araştırmalar: I. dölverimi ve yaşama gücü. Lalahan Hay Araşt Enst Derg, 32, 73-82.
McDowell KJ, Powell DG, Baker CB, 1992. Effect of book size and age of mare and stallion on foaling rates in thoroughbred horses. J Equine Vet Sci, 12, 364-367.
Meliani S, Benallou B, Abdelhadi SA, Halbounce M, Naceri A, 2011. Environmental factors affecting gestation duration and time of foaling of pure bred Arabian mares in Algeria. Asian J Anim Vet Adv, 6, 599-608.
Morley PS, Townsend HGG, 1997. A survey of reproductive rerformance in thoroughbred mares and morbidity, mortality and athletic potential of their foals. Equine Vet J, 29, 290297.
Morris LH, Allen WR, 2002. Reproductive efficiency of intensively managed thoroughbred mares in newmarket. Equine Vet J, 34, 51-60.
Nath LC, Anderson GA, Mckinnon AO, 2010. Reproductive Efficiency of Thoroughbred and Standardbred Horses in NorthEast Victoria. Aust Vet J, 88, 169-175.
Oktay E, Bekyürek T, 2005. Kısraklarda Puerperal Dönemin İzlenmesi ve Tay Kızgınlığında Tohumlamanın Etkinliği. Erciyes Üniv Sağlık Bilim Derg, 14, 82-90. Oluk DF, 2005. Engelli Yarışlar. Ulusal Atçılık Sempozyumu, Ankara, Türkiye.
Özbeyaz C, Akçapınar H, 2005. At yetiştiriciliği ders notları. AÜ Veteriner Fakültesi Zootekni Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye.
Sevinga M, Barkema HW, Stryhn H, Hesselink JW, 2004. Retained placenta in Freiesian mares: Incidance and potential risk factors with special emphasis on gestational length. Theriogenology, 61, 851-859.
Tutel E, 1998. At Yarışları ve Atlı Sporlar. İletişim Yayınları, İstanbul, Türkiye.
Valera M, Blesa F, Dos Santos R, Molına A, 2006. Genetic Study of Gestation Length in Andalusian and Arabian Mares. Anim Reprod Sci, 95, 75-96. Yalçın CB, 1981. Genel Zootekni Ders Kitabı. İÜ Veteriner Fakültesi Zootekni Kürsüsü, İstanbul, Türkiye.
Yurdaydın N, Sevinç A, 1983. Karacabey Harasında Yetiştirilen Değişik Irktan Kısraklarda Dölverimi. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 30, 283-291.