A Turkish adaptation of the inventory of parent and peer attachment: The reliability and validity study

Problem Durumu: Bowlby yaşamın ilk yıllarında annenin/bakıcının çocuğa verdiği tepkilere bağlı olarak, çocuğun kendisine ve başkalarına ilişkin zihinsel modeller oluşturduğunu ve bu zihinsel modellerin daha sonraki yıllarda, yakın kişiler arası ilişkiler için bir rehber ve model görevi gördüğünü belirtmektedir. Yaşamın ilk aylarından itibaren bebek ile temel bakıcı (anne) arasında gelişen bağlanma örüntüsünün, hem çocuklukta hem de yetişkinliğe geçişte bireyin ruh sağlığı ile ilişkisini ortaya koyan araştırmalar dikkat çekmektedir. Son yıllarda ergen ve yetişkin ilişkilerinde bağlanmanın rolünü inceleyen araştırma bulguları; yaşamın ilk yıllarında annenin çocuğa verdiği tepkilere bağlı olarak çocuğun kendisine ve başkalarına ilişkin modeller oluşturduğunu, daha sonraki yıllarda da bu modellerin yakın kişiler arası ilişkiler için rehber görevi gördüğünü ortaya koymaktadır. Bağlanmanın yaşam boyu devam eden bir süreç olarak değerlendirilmesiyle birlikte anne-babanın ve akran gruplarına bağlanmanın ergenler üzerindeki etkilerine yönelik çalışmalarda son yıllarda artış gözlenmektedir. Bu ilginin bir sonucu olarak Bowlby’nin görüşleri ile tutarlı olarak, ergenlik döneminde bağlanma sürecinin değerlendirilmesi amacıyla bir çok ölçme aracı geliştirilmiştir. Bağlanma kuramı ile çalışmalarını sürdüren araştırmacıların bu ölçme araçları içerisinde belki de ençok ele aldıkları ölçme aracı Armsden ve Greenberg tarafından geliştirilen Anne-Baba ve Akran Bağlanması Envanteri’dir (ABABE). Ölçme aracının bir çok farklı dile ve kültüre uyarlandığı görülmektedir. ABABE’nin Türk kültürüne uyarlama çalışmalarının gerçekleştirilmiş olması da şaşırtıcı değildir. Yapılan çalışmalar geç ergenlik dönemi (late adolescence) örneklemi üzerinde gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmalardan bazılarında Armsden ve Greenberg’in belirttiği faktör yapılarının ayrıştığı görülmüş ancak çalışma sonuçlarında test-tekrar test ve geçerlilik çalışmaları rapor edilmemiştir. Diğer çalışmalarda ise faktör yapılarının ayrışmadığı sonucu bildirilmiştir. Genel olarak bakıldığında, uyarlama çalışmaları sonucunda ABABE’nin Türkiye’de bağlanma alan yazınında ve araştırmalarında kullanılabilecek bir ölçme aracı olabileceği düşünülmektedir. Bu çalışmada ise ABABE’nin orta-ergenlik dönemi (middle-adolescent) örneklemi üzerinde güvenirlik ve geçerlik çalışmaları incelenmiştir. Araştırmanın Amacı: Bu çalışmanın amacı, orta yaş ergenler (middle-aged adolescents) üzerinde ABABE’nin psikometrik özelliklerini belirlemektir. Bir diğer amaç ise, ergenler üzerindeki farklı etkileri bulunan anne ve babanın birlikte ele alınması yerine, yabancı yazın alanının da belirtildiği gibi anne ve baba bağlanmasını ayırarak değerlendirmektir. Böylelikle, ABABE’nin orta-ergenlik dönemindeki gençlerin, anne-baba ve akran ilişkilerinde güvenli bağlanma duygularını belirlemek amacıyla kullanılabilecek bir ölçme aracı olabileceğini göstermek çalışmanın genel amacıdır.

PDF

___

Armsden, G.C. & Greenberg, M.T. (1987). The inventory of parent and peer attachment: Individual differences and their relationship to psychological well-being in adolescence. Journal of Youth and Adolescence, 16, 427–454.
Bartholomew, K. (1993). From childhood to adult relationships: Attachment theory and research. In S. Duck (Ed.), Learning about relationships (pp. 30-62). Newbury Park, CA: Sage Publication.
Bowlby, J. (1969). Attachment. Vol. 1 of Attachment and Loss. New York: Basic Books.
Bowlby, J. (1988). A secure base: Parent-child attachment and healthy human development. New York: Basic Book.
Çolakkadioğlu, O. & Gürçay, S., S. (2007). The Adaptation of Adolescent Decision Making Questionnaire into Turkish Population. Egitim Arastırmları- Eurasian Journal of Educational Research, 26, 61-71.
Çuhadaroğlu, F. (1986). Adolesanlarda benlik saygısı [Self-esteem of adolescents]. Unpublished doctoral thesis. Hacettepe University. Ankara.
Eren Gümüş, A. (2010). The construct validity, reliability of Self-Perception Profile for Adolescents: Original versus revised version. Egitim Arastırmlari- Eurasian Journal of educational Research. 39,127-144.
Gençöz, T. (2000). Pozitif ve negatif duygu ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. [Positive and Negative Affect Scale: Reliability and Validity Study]. Türk Psikoloji Dergisi, [Turkish Journal of Psychology], 15 (46), 19-26.
Gullone, E. & Robinson, K. (2005). The Inventory of Parent and Peer Attachment— Revised (IPPA-R) for Children: A Psychometric Investigation. Clinical Psychology and Psychotherapy. 12, 67–79.
Günaydın, G., Selçuk, E., Sümer, N., & Uysal, A. (2005). Ebeveyn ve Arkadaşlara Bağlanma Envanteri kısa formunun psikometrik açıdan değerlendirilmesi [The psychometric evaluation of the short form of Inventory of Parent and Peer Attachment]. Türk Psikoloji Yazıları, [Turkish Psychology Articles], 8(16), 13- 23.
Horn, J. L. (1965). A rationale and test for the number of factors in factor analysis. Psychometrika, 30, 179-185.
Hortaçsu, N., Oral, A., & Yasak-Gültekin, Y. (1991). Factors affecting relationship of Turkish adolescent with parents and same-sex friends. The Journal of Social Psychology, 131, 413-426.
Hu, L. T. & Bentler, P.M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes incovariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6, 1–55.
Jöreskog, K. G. & Sörbom, D. (1993). LISREL 8. User’s reference guide. Chicago, IL: Scientific Software.
Lieberman, M., Doyle, A., & Markiewicz, D. (1999). Developmental patterns in security of attachment to mother and father in late childhood and early adolescence: Associations with peer relations. Child Development, 70, 202-213.
Löker, Ö. (1999) Different effects of parent and peer attachment on social and emotional loneliness among adolescents. Unpublished doctoral thesis. Middle East Technical University. Ankara.
Raja, S. N., McGee, R., & Stanton, W. R. (1992). Perceived Attachments to Parents and Peers and Psychological Well-Being in Adolescence. Journal of Youth and Adolescence, 21, 471-485.
Rice, K. G. (1990). Attachment in adolescence: A narrative and meta-analytic review. Journal of Youth and Adolescence, 19(5), 511-538.
Rosenberg, M. (1965). Society and the adolescent self-image. Princeton, NJ: Princeton University Press.
Şimşek, Ö., F. (2006). Yapısal eşitlik modellemesine giriş [Introduction to Structural Equation Modeling]. Ankara: Ekinoks Yayıncılık.
Vignoli, E. & Mallet, P. (2004). Validation of a brief measure of adolescents’ parent attachment based on Armsden and Greenberg’s three-dimension model. Revue Européenne de Psychologie Appliquée [European Review of Applied Psychology], 54, 251–260.
Watson, D., Clark, L. A., & Tellegen, A. (1988). Development and validation of brief measures of positive and negative affect: The PANAS scales. Journal of Personality and Social Psychology, 54(6), 1063–1070.
Wilkinson, R. B. (2004). The role of parental and peer attachment in the psychological health and self-esteem of adolescents. Journal of Youth and Adolescence, 33(6), 479–493.