When Folk Religion Meets Orthodoxy:The Case of Imam Birgivi

İslam toplumlarında velilerin türbe ve mezarları etrafında gözlenen inanç ve uygulamalar birçok bilim insanı tarafından ortodoksi ile halk dini arasındaki karşıtlığa uygun olarak köylü ya da kadın dindarlığı olarak ele alınır. Bu inançlar Türk kültüründe çok önemli bir rol oynar. Bu çalışma yukarıda zikredilen iddiaların incelenmesi ve geçerliklerinin değerlendirilmesini konu alır. Zira 16. yüzyıl Osmanlı ilim adamı Mehmed b. Pir Ali (Mehmed Birgivî ya da İmam Birgivî)'nin mezarı etrafında vuku bulan ve her sosyal sınıf ve zümreden insanları kendine çeken uygulama ve inançlara odaklanır. Çalışma, alanda mezar etrafındaki uygulamalara dair gözlemlere dayalı olarak yapılandırılmıştır. Alandan elde edilen bilgi, literatürle karşılaştırıldığında sonuç; halkın (adak adama, hayvan kurban etme vb. gibi) dini etkinlikleriyle ortodoks İslami inanç ve uygulamalar arasında bir süreksizlik olmadığı yönündedir

Halk Dini Ortodoksi ile Karşılaştığında: İmam Birgivi Örneği

The beliefs and practices which can be seen around the tombs of walis in Islamic societies are generally taken as the indicators of peasant or women's religiosity in the tension between orthodoxy and folk religion by numerous scholars. These beliefs play a significant role in Turkish culture. Thus this paper is based on the investigation of the validity of the aforementioned assumptions. For, this paper focuses on the practices and beliefs occur around the tomb of a 16th century Ottoman Sunni scholar Mehmed b. Pir Ali (Mehmed Birgivi or Imam Birgivi) which attract people from various social levels and classes. This paper consists on the data obtained from the observations on the field and people performing around the tomb. When the data gathered from the field combined with the data obtained from the related literature, the outcome is likely to be that there is not a discontinuity between folk religious practices (such as offering vows, sacrificing animals and etc.) and orthodox Islamic values and practices

PDF

___

Baltacı, C. (1976). XV-XVI. Asırlarda Osmanlı Medreseleri, İstanbul: İrfan Matbaası.
Boratav, P. N. (1973). 100 Soruda Türk Folkloru, İstanbul: Gerçek Yayınevi.
Çobanoğlu, Ö. (2003). Türk Halk Kültüründe Memoratlar ve Halk İnançları, Ankara: Akçağ Yayınları.
Darkot, B. (1964). "Birgi", İslam Ansiklopedisi. İslam Âlemi Tarih, Coğrafya, Etnografya ve Biyografya Lügati, Cilt 2, İstanbul, pp. 632-634.
Erginer, G. (1997). Kurban, Kurbanın Kökenleri ve Anadolu'da Kanlı Kurban Ritüelleri, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Gibb, C.C. T. (1999). "Baraka without Borders: Integrating Communities in the City of Saints", Journal of Religion in Africa, Vol. 29, Fasc. 1, pp. 88-108.
Gül, A. (1997). Osmanlı Medreselerinde Eğitim-Öğretim ve Bunlar Arasında Dâru'l Hadîslerin Yeri, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Güngör, E., (1984). İslam Tasavvufunun Meseleleri, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
Hasluck, F.W. (2000). Christianity and Islam under the Sultans, Ed. Margaret M. Hasluck, Volume I- II, İstanbul: The Isis Press.
Hoffman, V.J. (1995). Sufism, Mystics, and Saints in Modern Egypt, Columbia: University of South Carolina Press.
Holy, L. (1991). Religion and Custom in a Muslim Society. The Berti of Sudan, Cambridge: Cambridge University Press.
Katz, M. (2004). The Hajj and the Study of Islamic Ritual, Studia Islamica, No. 98/99, pp. 95-129.
Köprülü, F. (2003). "Türk İstilasından Sonra Anadolu Tarih-i Dînisine Bir Nazar ve bu Tarihin Menbaları", Anadolu'da İslamiyet, Trans. Ragıp Hulusi, Ed. Mehmet Kanar, İstanbul: İnsan Yayınları, pp. 41-122.
Mehmed Birgivî. (1969). Tarikat-ıMuhammediye Tercümesi, Trans. Celal Yıldırım, İstanbul: Demir Kitabevi.Mehmed Tahir Efendi. (1972). Osmanlı Müellifleri, Cilt 1, Trans. A. Fikri Yavuz-İsmail Özen, İstanbul: Meral Yayınevi.
Ocak, A.Y. (1998). Osmanlı Toplumunda Zındıklar ve Mülhidler. 15.-17. Yüzyıllar, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Ocak, A.Y. (2001). Türkler, Türkiye ve İslam. Yaklaşım, Yöntem ve Yorum Denemeleri, İstanbul: İletişim Yayınları.
Powers, P.R. (2004). "Interiors, Intentions, and the "Spirituality" of Islamic Ritual Practice", Journal of the American Academy of Religion, pp. 425-459.
Schuon, F. (1999). İslâm'ı Anlamak, Trans. MahmutKanık, İstanbul: İz Yayıncılık.
Su, S. (2009). Hurafeler ve Mitler. Halk İslâmında Senkretizm, İstanbul: İletişim Yayınları.
Tanyu, H. (2007). Türkiye'de Adak ve Adak Yerleri, Ankara: Elips Kitap.
Tapper, N. & Tapper, R. (1987). "The Birth of the Prophet: Ritual and Gender in Turkish Islam",Man,New Series,Royal Anthropological Institute of Great Britain and Ireland, Vol. 22, No. 1, pp. 69-92.
Trimingham, S. (1971). The Sufi Orders in Islam, Oxford: Clarendon Press.
Turner, B.S. (1998). Max Weber Classic Monographs Volume VII: Weber and Islam, 2nd Ed., New York: Routledge.
Waardenburg, J. (2002). Islam: Historical Social and Political Perpectives, Berlin: Deu: Walter De Gruyter & Co. Kg Publishers.
Walker, W.S. & Uysal, A.E. (1973)."An Ancient God in Modern Turkey: Some Aspects of the Cult Hizir", The Journal of American Folklore, Vol. 86, No. 341, pp. 286-28.
Wensinck, A.J. (1964). "Hızır", İslam Ansiklopedisi. İslam Âlemi Tarih, Coğrafya, Etnografya ve Biyografya Lügati, 5. Cilt, İstanbul, pp. 457-471.
Yüksel, E.. (1992). Birgivi, İslam Ansiklopedisi, Cilt 6, pp. 191-194.