Abraham Maslow’un “Kendini Gerçekleştirme” Kavramının Aziz Nesefî’nin “İnsan-ı Kâmil” Kavramıyla Karşılaştırılması

Araştırmanın ana hedefi, hümanistik psikoloji ile değişen insan algısının tasavvuf ilminde esas alınan insan algısıyla ne derece buluştuğu ve buluşma noktalarında iki ayrı perspektifin insanın tabiatı hakkında neler söylediğini ortaya koymaya çalışmaktır. Çalışma, hümanistik psikolojinin kurucusu olan Abraham Maslow’un kendini gerçekleştirme teorisinin yeni, kapsayıcı ve olumlu bir insan algısı oluşturduğunu ortaya koymuştur. Bu algıya göre insan bütüncül olarak kendini gerçekleştirme potansiyelini özünde barındırmakta ve bu potansiyeli gerçekleştirmek için de Maslow’a göre temel ihtiyaçlarını giderdikten sonra onlardan bağımsız hale gelerek özgürleşmektedir. Aziz Nesefî’ye göre ise insan-ı kâmil, kâinatın kalbini temsil etmekte ve varlığın da en üst mertebesini ortaya koymaktadır. İnsanın varlığa gelmesini biyolojik varlığı oluştuğu sırada geçirdiği evreleri tasvir ederek ifade eden Nesefî, insanın nebatî, hayvanî ve nefsanî ruh sahibi olduğundan bahsedip insan olması için ama insanî ruhu da kendisinde barındırması gerektiğini söylemektedir. Buna göre insanî ruh insanın kendi varlığı içerisinde urûc etmesini kastetmekte, onu Allah’a yakınlaştıran araç olmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Maslow, Nesefî, İnsan-ı Kâmil, Tasavvuf, Kendini Gerçekleştirme, Hümanistik Psikoloji

Analogy Between the Concept “Self-Actualization” of Abraham Maslow and the Concept “Perfect Man” of Aziz Nasafi

The main problem of the research is to analyze the intersection between the humanistic psychology and the perception of man in the Islamic mysticism and to underline the propositions of both approaches on the core of the man as reflected in these intersections. The research underlines the main aspect of Abraham Maslow’s humanistic psychology. Therefore Maslow defends the idea of strong, deep and expansive nature of human being. In matters of this understanding, the human includes biologically a potential of self-actualization. And in the theory of Aziz Nesefî the man is the heart of the existence and the top of the creation. Therefore Nesefî explains the biological and mental development of a man and lays out the stages which he passed on. Urûc is the term which he named the way of fulfillment and pointes out the three methods to strike this path of sülûk.

Keywords:

Psychology of Religion, Humanistic Psychology, Maslow, Nesefî, The Perfect Man,

PDF

___

Bischof, Marco, “Neue Gesundheitskonzepte und der Paradigmenwechsel in den Wissenschaften”, Berlin, 2000, (Çevirimiçi) http://www.marcobischof.com/de/texte/show.html?id=art_3d1203cbc9457, 11 Eylül 2015.
Bühler, Charlotte ve Allen, Melanie, Einführung in die Humanistische Psychologie, çev. Emmy-Renate Schön, Ernst Klett, Stuttgart, 1973.
Düzen, İbrahim, Aziz Nesefî’ye Göre Allah, Kâinat, İnsan, Furkan Yayınları, İstanbul, 2000.
Genel Türkçe Sözlük, “Safra II”, (Çevirimiçi) http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&kelime=SAFRA, 22 Nisan 2017.
Geppert, Jasmin, “Das Selbst und seine Organisation. Das Konzept der Aktualisierungstendenz nach Carl R. Rogers aus Sicht der personenzentrierten Systemtheorie”, Viyana Üniversitesi Felsefe Anabilim Dalı, Basılmamiş Yüksek Lisans Tezi, Viyana, 2011, s. 2-104.
Goldstein, Kurt, Der Aufbau des Organismus. Einführung in die Biologie unter besonderer Berücksichtigung der Erfahrung am kranken Menschen, Springer-Sience+Business Media Dordrecht, 1934.
Häcker, Hartmut ve Stapf, Kurt H. (der.), Dorsch Psychologisches Wöterbuch, Verlag Hans Buber, Kempten, 1998.
Kuzgun, Yıldız, “Kendini Gerçekleştirme”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Felsefe Bölümü Dergisi, C. X, 1972, ss. 162-178.
Küçük, Osman Nuri, Mevlâna’ya Göre Manevî Gelişim. Benliğin Dönüşümü ve Mi’râcı, İnsan Yayınları, İstanbul, 2009.
Kutluer, İlhan, “Felek”, DİA, Cilt XII, TDV, İstanbul, 1995, s. 303-306.
Kutluer, İlhan, “Devir”, DİA, Cilt 9, TDV, İstanbul, 1994, s. 232.
Maslow, Abraham H., Motivation und Persönlichkeit, çev. Paul Kruntorad, Walter-Verlag, Olten, 1977.
Maslow, Aabraham H., Psychologie des Seins, çev. Paul Kruntorad, Kindler Verlag, Münih, 1973.
Nesefî, Aziz, İnsân-ı Kâmil, çev. Konuk, A. A., haz., Fırat, S., Gelenek Yayıncılık, İstanbul, 2009.
Nesefî, Aziz, İnsanın Aslı ve Ruhların Yıldızlarla İlişkisi. Maksad-ı Aksâ ve Vahdet-i Vücud, Esma Yayınları, İstanbul, 1976.
Öztürk, Yener, “İslam’da Kader Akidesi ve İman Esasları Arasına Girmesinin Hikmeti”, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (1992), C. III, No: 4, ss. 261-282.
Vaguhan, Frances, “Spiritual Issues in Psychotherapy”, The Journal of Transpersonal Psychology (1991), C. XXIII, No: 2, ss. 105-119.
Walsh, Roger N. ve Vaguhan, Frances (der.), Psychologie in der Wende, Scherz, Bern/Münih/Viyana, 1985.