PERS ŞİİRİNDE KLASİK ŞİİRDEN MODERN ŞİİRE GEÇİŞ SÜRECİ

Fars dili ve edebiyatı; zengin geçmişi, geniş etki alanı ve değişik boyutlarıyla dünya edebiyatları, özellikle de doğu edebiyatları içerisinde önemli bir konuma sahiptir, en yakın ve komşusu olan Türk dili ve edebiyatıyla da klasik dönemlerden beri yakın ilişkisi olup divan edebiyatı üzerindeki etkisiyle de özgün bir yer kazanmıştır. Günümüzde Modern Fars şiiri, içerik, kalıp ve tarz, dil dokusu, bakış açısı, ifade tarzı ve yapısal bakımdan klasik şiirle farklılıklar göstermektedir. Modern Fars şiirinin temeli Nimâ Yuşic tarafından atılmıştır. Nîma benzersiz bir cesaretle, yeni bir düşünce ve bakış açısıyla, farklı bir açıdan şiire bakarak, yeni kelimeler, yeni kavramlar, kelimeler ve ifadeler arasında farklı ilgiler, değişik teşbihler, tamamen farklı yeni ifade tarzları ile şiirin tarzını değiştirmede büyük bir başarı elde edebilmiştir. Bütün bu yenilikler sonunda, onun eski şiir kalıplarını ve tarzlarını kırıp sınırlarını aşarak yeniye yönelmesini zorunlu hale getirdi. Bu yeni fikirler, yeni kavramlar ve mazmunlar; yeni tasvirler, yeni atmosfer, yeni çerçeveler; yeni bir dil ve ifade tarzı gerektiriyordu. Nitekim öyle de oldu ve Nimâ’nın şiirleriyle günümüzün yeni gerçekçi şiiri de ilk adımını atarak yola çıktı, onun sunduğu kriterler ve çerçeveleri kullanarak doğdu ve gelişti. Tabi ki bu yeni tarzın kenarında bir taraftan da klasik Fars şiiri özgün şekliyle yoluna devam etti. Bu çalışmada Nima Yuşic’ in modern çağdaş şiirde yaptığı değişikler teknik açısından ele alınmış ve şairin Fars şirinin bin yıllık köklü yapısı üzerine yaptığı değişiklikler araştırılmıştır.

FROM CLASSICAL TO MODERN POETRY: A TRANSITION IN PERSIAN POETRY

Persian language and literature, with its rich history, wide range of influence and various dimensions, has an important position in world literature, especially in eastern literature. There is a close relationship between Persian and Turkish language and literature, as neighbouring regions. It is known that divan literature has been affected by Persian language since the classical era.  Nowadays, modern Persian poetry differs from classical poetry in terms of content, form and style, language texture, point of view, expression style and structural aspect. Nima Yushij has known to be the pioneer of the modern Persian poetry.Nima has shown a great courage, which lead him to achieve a great success, to change the style of poetry with new ideas, new concepts, new words and expressions, different inscriptions and different similes. All these innovations eventually made it necessary for him to break old patterns and styles of poetry and, to overcome the available boundaries. Accordingly, these new ideas and concepts,   new descriptions, new atmosphere and new frameworks required a new language and style of expression. Indeed, by using the criteria and frameworks that Nimâ's poems offered, the first steps in the new realistic poetry was set out and developed. Of course, parallel to this new style, classical Persian poetry, on the other hand, continued on its original way.In this work, the changes that Nima Yushij has made in modern contemporary poetry are discussed in terms of technique and the changes that the poet made on the thousand year old rooted structure of the Persian poetry.

___

  • Bakî Nejâd, Abbâs (1387 h.ş), Te’mmul-i der Edebiyyât-i İmrûz, Tahran: Parsî.
  • Berahenî, Reza (1344 h.ş),Tela Der Mes, Tahran: Çehr.
  • Corkeş, Şapûr (1393 h.ş), Bûtiga-yi şiir-i nov, Tahran: Gognûs.
  • Ehavan-i Salîs, Mehdî (1369 h.ş), Bedaiî-yi Şiir-i Nima,Tahran: Fecr-i İslam.
  • Hukûkî, Muhammed (1377), Murûr-i ber Tarîh-i Edeb ve Edeyiyat-i İmrûz-i İran, Tahran: Katra.
  • Hukûkî, Muhammed (1377 h.ş), Şiir Nov Ez Ağaz Ta İmruz, Tahran: Yuşic.
  • Mohammadi, Hasan Ali (1380 h.ş), Az Bahar Ta Şehriyar, Tahran: Arganun.
  • Mohtarî, Mohammad (1392 h.ş), İnsan Der Şiir-i Muâsir, Tahran: Tus.
  • Servetiyan, Behrûz 1376)h.ş) , Endişe ve Honer Der Şiir-i Nimâ, Tahran: Nigah.
  • Şefîî-yi Kedkenî, Moḥammed Reza (1380 h.ş), Edvâr-i Şi‘r-i Farsî, Ez Meşrûtiyet Tâ Sugût-i Saltanat, Tahrân: Sohan.
  • Şefî-Yi Kedkenî Muhammed Reza (1375 h.ş), Sover-i Hayal Der Şiir-i Farsî, Tahran: Agah.
  • Şems-i Lengrûdî, Mohammad Takî (1392 h.ş), Târîh-i Tahlîlî-yi Şiir-i Nov, Tahran: Merkez.
  • Tahbaz, Sirus (1385 h.ş), Herfha-yi Hemsaye, Tahran: Negah.
  • Tahirî, Kutretullah (1393). Bang Der Bang, Tahran: Kevser.
  • Yahakkî, Mohammed Cafer (1375 h.ş), Çon Sebu-yi Teşne, Tahran: Camî.
  • Yoşic, Nima (1368 h.ş), Erzeş-i Ehsasat Der Şiir ve Nemayeş, Tahran: Nevid.
  • Zerrînkûb, Abdulhüseyin (1363 h.ş), Şi’r-i Bîdurûğ Şiʻr-i Bînigâb, Tahran: Câvîdân.