BİLGİ EKONOMİSİ VE DIŞ TİCARET İLİŞKİLERİ: YÜKSELEN EKONOMİLER ÖRNEĞİ

Son yıllarda dünya ekonomisi hızlı bir dönüşüm yaşayarak sanayi ekonomisinden bilgi ekonomisine doğru kaymaktadır. Bu ekonomide bilgi yeni bir üretim faktörü olarak üretim faktörleri arasında yerini almıştır. Bilginin ekonomik süreçte önem kazanması ekonomik faaliyetleri giderek daha bilgi yoğun hale getirmiştir. Ayrıca son zamanlarda dünya ticaretinde yaşanan serbestleşme olgusu dış ticaretin önem kazanmasına neden olmuştur. Bu çalışmada, yükselen ekonomilerde bilgi ekonomisi göstergelerinin dış ticaret üzerine etkisi panel veri analizleri yöntemiyle incelenmiştir. Bu etkiyi incelemek için bilgi ekonomisinin göstergeleri olarak kabul edilen Ar-Ge faaliyetleri, patentler ve bilimsel yayınların her birinin dış ticaret üzerine etkisi araştırılmıştır. Bilgi ekonomisini oluşturan bu değişkenlerin çeşitli yıllar aralığındaki değerleri dikkate alınarak yükselen ekonomiler üzerinde beş ayrı ekonometrik model oluşturulmuştur.Yapılan analizler sonucunda uzun dönemde bilgi faktörünün yükselen ekonomilerde dışa bağımlılığı azalttığı ve rekabet gücünü artırdığı gözlenmiştir

Anahtar Kelimeler:

Dış ticaret, Bilgi ekonomisi, İnovasyon ve Panel veri analizleri

KNOWLEDGE ECONOMY AND FOREIGN TRADE AFFAIRS: THE INSTANCE OF EMERGING ECONOMIES

World economy has been witnessing a swift shift from industrial economy to knowledge economy in recent years. In this sense, knowledge is regarded as a new factor of production. It has gradually gained a significant position that intensifies economic activity. Moreover, the liberalisation of world trade has expanded the importance of foreign trade over time. This paper analyses the impact of knowledge economy on foreign trade in light of panel data analysing emerging economies. In order for the paper to examine the effect, the study is based on R&D activities, patents and scientific journals that signal for knowledge economy. Additionally, the paper goes to analyse the impact of this datecollected from R&D activities, patents and scientific journals upon foreign economy. It sets five various economic models upon emerging economies by taking the variables of information economy in different period of times into account and data constraint. As results of the analysis, it has been observed that in the long run the information factor has been reduced external dependence in the emerging economies and increased competition power.

Keywords:

Foreign trade Knowledge economy, Innovation, Panel data analysis,

PDF

___

ADAÇAY, Funda Rana (2007), “Bilgi Ekonomisine İlişkin Temel Göstergeler Açısından Avrupa Birliği ve Türkiye'nin Karşılaştırılması”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19, 185-204.
AKTAŞ C. (2010) “Türkiye’de Reel Döviz Kuru ile İthalat ve İhracat Arasındaki İlişkinin VAR Tekniğiyle Analizi” Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11):123-140.
ATİK, Hayriye (2005), Yenilik ve Ulusal Rekabet Gücü, 1, Ankara: Detay Yayıncılık.
BAYRAKTUTAN, Yusuf – BIDIRDI, Hanife (2016), “Yüksek Teknoloji İhracatı Performansı Üzerinde İnovasyonun Etkisi: 1996-2012 Dönemi”, www.yeniturkiye.com /…/YUSUF%20BAYRAKTUTAN-HANİFE%20BIDIRDI .pdf (ERİŞİM TARİHİ:24/04/2018)
ERKAN, Hüsnü (1997), Bilgi Toplumu ve Ekonomik Gelişme, 3, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
ERKAN, Hüsnü - ATİK, Hayriye - TABAN, Sami - ÖZSOY, Ceyda (2013) “Bilgi Ekonomisinin Tanımı ve Özellikleri”, Bilgi Ekonomisi, Editör: Erol Kutlu, B. Tuğberk Tosunoğlu, 1, Eskişehir: Açıköğretim Yayınları.
GÖÇER, İsmet (2013) “Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı, Dış Ticaret Dengesi ve Ekonomik Büyüme Üzerine Etkileri”, Maliye Dergisi, 165, 215-240.
GÜVEL, Enver Alper (2011), Ekonomik Büyüme Kuramları: Ulusların Zenginliği’nin Kuramları, Adana: Karahan Kitapevi.
JAUMOTTE, Florence ve PAİN, Nigel (2005) “Innovation in the Business Sector”, OECD Economics Deparment Working Papers, 59, 1-58.
MSCI (2017). https://www.msci.com/emerging-markets [Erişim tarihi: 20.04.2018]
ODHİAMBO, N.M. (2009), “Energy Consumption and Economic Growth Nexus in Tanzania: An ARDL Bound s Testing Approach”, Energy Policy, 620.
ÖZER, Mustafa ve ÇİFTÇİ, Necati (2009), “Ar-Ge Harcamaları ve İhracat İlişkisi: OECD Ülkeleri Panel Veri Analizi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23, 39-49.
ÖZSAĞIR, Arif (2013), Bilgi Ekonomisi, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
ÖZSAĞIR, Arif ve ÇÜTCÜ, İbrahim (2015), “Inovasyon-Dış Ticaret Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Vektör Hata Düzeltme Modeli İle Türkiye Analizi (1980-2013)” Bilgi Ekonomi ve Yönetimi Dergisi, 10(2), 119-132.
PESARAN M.H.-SHİN ve Y.- SMİTH R.J., (2001) “Bound Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships”, Journal of Applied Econometrics, 291-296.
SAYGILI, Şeref (2003), “Bilgi Ekonomisine Geçiş Sürecinde Türkiye Ekonomisinin Dünyadaki Konumu”, T. C. Devlet Planlama Teşkilatı, 2675.
SEYİDOĞLU, Halil (2009), Uluslararası İktisat Teori Politika Ve Uygulama, 17, İstanbul: Güzem Can Yayınları.
SÖYLEMEZ, Alev (2001), “Yeni Ekonomi, Rekabet ve Rekabet Politikaları”, Perşembe Konferansları Yayınları, 83-84.
S & P Dow Jones Indices (2016). https://us.spindices.com/documents/index-news-and-announcements/20160602-spdji-country-classification-consultation.pdf [Erişim tarihi: 20.04.2018].
ŞAHİN, Mehmet ve ŞAHİN, Zühal (2006), “Bilgi Ekonomisinde Entelektüel Sermayenin Önemi”, Bilgi Ekonomisi, Editör: Nihal Kargı, 1, Bursa: Ekin Kitapevi, s.131-143, Bursa 2006.
TAŞÇI, Kamil (2007), “Bilgi Ekonomisinin Kuramsal Çerçevesi”, 12. Türkiye'de İnternet Konferansı, 317-332.
ÜNAL, Targan ve SEÇİLMİŞ, Nisa (2013), “Ar-Ge Göstergeleri Açısından Türkiye ve Gelişmiş Ülkelerle Kıyaslama”, İşletme ve İktisat Çalışma Dergisi, 1(1), 12-25.
YAŞGÜL, Yaşar Serhat, “Patent Koruması İleri Teknoloji İçeren Ürünlerin İthalatını Artırıyor mu? Türkiye Örneği”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 16(1), 51-63.
YILDIRIM, Ertuğrul ve KESİKOĞLU, Ferdi (2012), “Ar-Ge Harcamaları İle İhracat Arasındaki Nedensellik İlişkileri: Türkiye Örneğinde Panel Nedensellik Testi Kanıtları”, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari bilimler Fakültesi Dergisi, 32(1), 165-180.
YILDIRIM, Cengizhan (2016), “Patent Başvurusu ve İhracat Arasındaki İlişki: Panel Veri Analizi”, Bartın Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 7(13), 226-249.
YUMUŞAK, İbrahim Güran ve ÖZGÜR, Aygün (2007), “Yeni Ekonominin İktisadi Etkileri Ve İktisat Politikaları Üzerine Yansımaları”, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 2(2), 18-55.