Sâfî’nin Hasbıhâl’inde Rüşvet

Bu makalede Sâfî tarafından 16 yüzyılda yazılan Hasbıhâl-i Sâfî adlı eserden yola çıkarak Sâfî’nin hangi meslekleri rüşvet bağlamında eleştirdiği değerlendirilmiş ve bu konu, Atayî’nin Hamse’si ve Nabî’nin Hayriyye’sinden de yararlanılarak karşılaştırmalı bir şeklide tartışılmıştır. Bu üç eserde de rüşvetin bürokrasi ve adlî makamlarda çalışan meslek grupları ile makam elde etme noktasında öne çıktığı ve neredeyse kurumsallaştığı görülmektedir. Şair rüşveti dinin ve sosyal normların yaptırım gücünü kullanarak eleştirmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Divan şiiri, mesnevi, Hasbıhâl, sosyal hayat, rüşvet, bürokrasi

Bribery in Hasbıhâl-i Sâfî

In this article, I will discuss Sâfî’s Hasbıhâl-i Sâfî, written in the 16th century, by comparing it to Atayî’s Hamse and Nâbî’s Hayriye in terms of professions and bribery. These works display that bribery appears when people working at bureaucratic and juridical professions want to obtain a position and it penetrates almost into the whole institution. Sâfî criticizes bribery by using the power of religion and social norms.

Keywords:

Divan poetry, mesnevi, hasbıhâl, social life, bribery, bureaucracy,

PDF

___

Akdağ, Mustafa (1974), Türkiye’nin İktisadî ve İçtimaî Tarihi, Cilt II, İstanbul: Cem Yay.
Atay, Hakan (2003), “Heves-nâme’de Aşk Oyunu: Taci-zâde Cafer Çelebi’nin Özgünlük İdeali”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, http://www.thesis.bilkent.edu.tr/0002285.pdf.
İsen, Mustafa vd. (2003), Eski Türk Edebiyatı El Kitabı, Ankara, Grafiker Yay.
Kortantamer, Tunca (1993), Eski Türk Edebiyatı Makaleler, Ankara, Akçağ Yay.
Levend, Agâh Sırrı (1988), Türk Edebiyat Tarihi, Cilt. I, Ankara: TTK Yay.
Mengi, Mine (2002), Divan Şiiri Yazıları, Ankara, Akçağ Yay.
Mumcu, Ahmet (1985), Tarih İçindeki Gelişimiyle Birlikte Osmanlı Devletinde
Rüşvet (Özellikle Adlî Rüşvet), İstanbul, İnkılâp Kitabevi.
Nâbi (1995), Hayriye-i Nâbî, (İnceleme-Metin) haz. Mahmut Kaplan, Ankara, Atatürk Kültür Merkezi Yay.
Sâfî, (2003), Hasbıhâl-i Sâfî, haz. Hanife Dilek Batislam, İstanbul, Kitabevi.
Şentürk, Atilla ve Ahmet Kartal (2004), Üniversiteler İçin Eski Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul, Dergâh Yay.
Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1965), İlmiye Teşkilatı, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yay.