Peyami Safa’nın Türk Romancılığındaki Yeri

Türk edebiyatında roman türü çok yeni bir türdür. Dolayısıyla ilk örnekler geleneği olan şiire nispetle dil bakımından çok daha acemicedir. Bu biraz da nesir dilinin hayatı anlatma bakımından yetersiz olmasındandır. Ayrıca Türk dilinin sosyal meseleleri anlatma imkânlarının dar olduğunu da belirtmeliyiz. Bir bakıma nesir dili ile roman dili beraber gelişti. Belki birinin gelişmesi diğerini etkiledi. Bunda Peyami Safa’nın payı büyük olmuştur. Öte yandan sadece dil noktasından değil, ele alınan konular bakımından da roman türünde önemli gelişmeler olmuştur. Başlangıçta son derece dar veya sınırlı konular işlenirken giderek hem ülkenin çeşitli meseleleri kucaklanmış, hem de insan derinlemesine ele alınmış, psikolojik tahliller yapılmış, beşerî alanda ülkeler arası problemler irdelenmiştir. Belki de bu konuda en büyük gelişme Peyami Safa’nın romanlarında görüldüğü gibi çeşitli bilim dallarının romanlarda ele alınmasıdır. Elbette bu konuda Türk romanında en büyük gelişme roman tekniği noktasından olmuştur. fiemsettin Sami’nin romanı ile Peyami Safa’nın romanları arasındaki teknik fark bu konuyu bize anlatır. Şu hâlde Peyami Safa, Türk romanının dil, muhteva, teknik bakımdan gelişmesinde önemli bir paya sahiptir. Hatta bu konuda birkaç isimden biridir.

The Place of Peyami Safa in Turkish Novel

Novel is a new type in Turkish literature. Therefore, the first examples are simple in terms of language according to the poem which has a tradition. This is because language of prose is inadequate to tell life. Also, Turkish language has a weak possibility to tell social issues. The anguage of prose and novel developed together in a way. Perhaps, development of one affected other. Peyami Safa has played a big role in this. Not only in terms of language but also have been important developments about subjects of novel. Firstly, limited subjects have been written but in time, written about various issues of country, psychological analyses have been made, problems between countries have been examined. Perhaps the biggest improvement in this issue is to see different branches of science in novels as Peyami Safa. Of course, the novel technique has been the biggest development in Turkish novel. Technical differences of novel between Şemsettin Sami and Peyami Safa tell us about this issue. So Peyami Safa has an important role for development of Turkish novels language, content and technique. In fact, he is one of the few names in this issue.

___

  • Moran, Berna (1987), Türk Romanına Eleştirel Bakış, c. 1, 2. baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Safa, Peyami (1980), Mahşer, İstanbul: Ötüken Yayınevi.
  • Safa, Peyami (1964), Matmazel Noraliya’nın Koltuğu, 2. baskı, İstanbul: İnkılâp ve Aka Kitapevleri.
  • Tanpınar, Ahmet Hamdi (1969), Edebiyat Üzerine Makaleler, Haz. Zeynep Kerman, İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
  • Yalçın, Alemdar (2005, 2006), Siyasal ve Sosyal Değişmeler Açısından Cumhuriyet Dönemi Çağdaş Türk Romanı, c. 1 (1920-1946), c. 2 (1946-2000) 2. baskı, Ankara: Akçağ Yayını.