Peyami Safa’nın Romanlarında Anne ve Babalar

Konusu insan olan romanların şüphesiz en önemli unsuru kahramanlarıdır. Romanlarında insanın içindeki buhranları, tereddütleri yansıtmayı amaçlayan Peyami Safa, roman kahramanlarına, devrinin siyasî, sosyal ve ideolojik şartlarına ve kendi bakış açısına göre ruh ve beden verirken bu kişiler aynı zamanda romanın kendi şartlarına göre de teşekkül etmişlerdir. Onun roman kahramanları tek bir fikrin, düşüncenin ya da mizacın temsilcileri değildirler. Bulunduğu hayat şartlarına uyan, durmadan değişen dinamik gerçek insandırlar. “Romancı ne kadar objektif olursa olsun bütün kahramanları yine kendisidir.” diyen Peyami Safa’nın romanlarında geçen anne ve babalar da, onun kendi annesi ve pek tanımasa da hayalinde şekillendirdiği babasından izler taşımaktadır. Yayın hayatına “Server Bedii” takma adını kullanarak başlayan Peyami’nin aldığı bu ad, annesinin adıdır. Server Bedia Hanım bizce değişik romanlarındaki annelerde bir şekilde yaşatılmıştır. Yazarın romanlarında geçen anne ve babalar, romanların konularının geçtiği I. Dünya Savaşı, Mütareke yılları, Kurtuluş Savaşı ve inkılâp yıllarının şartlarında şekillenmişlerdir. Peyami’nin romanlarında sözü edilen babaların bir kısmı kayıp, hakkında bilgi alınamamış, ölmüş ya da yurt dışına çıkmış olduğu için çocukları tarafından aranmakta, beklenilmektedirler. Bazı romanlarda hasta, veremli, kanser olup ölmüşlerdir. Yazarın “baba” kahramanları çok belirgin olarak verilmezlerken, anneler daha belirgin özellikler taşırlar. Bazı romanlarda kahramanların annesi ölmüş, bazılarında alafranga yaşama kendisini fazla kaptırmış, yabancılarla eğlence âlemlerinde hoşça vakit geçiren, ya da evinin kapılarını bu âlemlerin kişilerine açan hafif meşrep kadınlardır. Bazı anneler de çocukları tarafından tanınmak istenmezler. Biz bu çalışmamızda yazarın on bir romanında söz konusu edilen anne ve babaları teker teker tespit edip bunların yazarın annesi ve babası ile benzerlikleri olup olmadığını belirlemeye çalıştık

Mothers and Fathers in Peyami’s Novels

The most important element of the novels having humans as the subject is their characters. Peyami Safa aimed to reflect depressions and hesitations of the characters while characterizing them according to political, social ideological conditions of the time and the conditons of the novels. The characters of his novels were not the representatives of a single idea, thought or mood, they were constantly changing, dynamic and real people.“Peyami Safa said that all heroes of a novel are the novelist himself’, and the parents in his novels were the parents of him in his mind, although he did not recognize his father. He started his authorship career with the nick name of ‘Server Bedii’ and this name was her mother’s name. Server Bedia lived in the mother characters in his novels. Parent characters in his novels were shaped according to the time periods in his novels, World War I, the Independence War, Revolution years, some of the fathers in his novels were dead, lost or were in other countries and their children were waiting for or trying to find. In some novels fathers were ill, or dead due to tuberculosis or cancer. Fathers were insignificant, but mothers were well characterized in his novels. In some novels mothers were dead or living immorally, in some others, mothers did not want to be known by their children. In this study, we evaluate the parent characters in Safa’s eleven novels and tried to find the similarities between his own parents and the characters in his novels

___

  • Göze, Ergun (1993), Peyami Safa, Ankara, Kültür Bakanlığı Yayınları.
  • Safa, Peyami (1959), Biz İnsanlar, İstanbul, İnkılâp Kitabevi.
  • Safa, Peyami (1964), Matmazel Noraliya’nın Koltuğu, İstanbul, İnkılâp ve Aka Kitapevleri.
  • Safa, Peyami (1971), Yalnızız (1000 Temel Eser), İstanbul, MEB Basımevi.
  • Safa, Peyami (1981), Fatih-Harbiye, İstanbul, Ötüken Yayınları.
  • Safa, Peyami (1999), Şimşek, Bütün Romanları, İstanbul, Ötüken, Yayın Nu: 45, EdebiEserler: 18.
  • Safa, Peyami (2000), Canan, İstanbul, Ötüken Yayınları.
  • Safa, Peyami (2000) Sözde Kızlar, İstanbul, Ötüken Yayınları.
  • Safa, Peyami (2002), Bir Akşamdı, İstanbul, Ötüken Neşriyat.
  • Safa, Peyami (2005), Mahşer, İstanbul, Ötüken Neşriyat A. Ş.
  • Safa, Peyami (y.t.yok, 1987), Bir Tereddüdün Romanı, İstanbul, Ötüken Yayınları.
  • Safa, Peyami (y.t.yok, 1996), Dokuzuncu Hariciye Koğuşu, İstanbul, Ötüken Yayınları.