ÖRGÜTSEL DEDİKODUNUN İŞ STRESİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN İNCELENMESİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Örgütsel dedikodu; çalışanların yöneticileri, çalışma arkadaşları veya iş ortamındaki herhangi bir kişi ile ilgili yapılan konuşma olarak ifade edilmektedir. Örgüt içerisinde yapılan dedikodu hem çalışanları hem de yöneticileri negatif yönde etkileyebilmektedir. Bu araştırmada örgütsel dedikodunun iş stresi üzerindeki etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemi Kahramanmaraş ilinde faaliyetlerini sürdüren iki iplik fabrikasının 182 çalışanından oluşmaktadır. Veriler 23 Mart 2019-19 Nisan 2019 tarihleri arasında toplanmıştır. Toplanan veriler güvenirlik analizi, açımlayıcı faktör analizi, t testi, ANOVA, korelasyon ve basit doğrusal regresyon analizi kullanılarak incelenmiştir. Sonuçlar örgütsel dedikodunun alt boyutlarının (işle ilgili olan dedikodu, işle ilgili olmayan dedikodu) iş stresi değişkeni ile aralarında pozitif yönlü anlamlı ilişki olduğunu göstermektedir. Örgütsel dedikodunun alt boyutlarının iş stresi üzerinde pozitif yönlü etkisi olduğunu ortaya koymaktadır. Ek olarak örgütsel dedikodunun; cinsiyet, işyerindeki pozisyon, eğitim, firmadaki çalışma süresine göre farklılaşması incelenmiştir. Analizler sonucunda örgütsel dedikodunun işle ilgili olmayan dedikodu alt boyutunda cinsiyet açısından farklılaşma olmadığı, işle ilgili olan dedikodu alt boyutunda ise anlamlı bir farklılık olduğu görülmüştür.

A STUDY ON THE EFFECT OF ORGANIZATIONAL GOSSIP ON WORK STRESS

Organizational gossip; It is expressed as a speech about the managers of the employees, their colleagues or any person in the workplace. Gossip made within the organization can affect both employees and managers negatively. In this study, it was aimed to examine the effect of organizational gossip on job stress. The sample of the research consists of 182 employees of two yarn factories operating in Kahramanmaraş. The data were collected between March 23, 2019 and April 19, 2019. The collected data were analyzed using reliability analysis, exploratory factor analysis, t test, ANOVA, correlation and simple linear regression analysis. The results show that the subdimensions of organizational gossip (work-related gossip, non-work-related gossip) are positively related to the job stress variable. It reveals that organizational gossip and its sub-dimensions have a positive effect on job stress. In addition to organizational gossip; differentiation of gender, position in the workplace, education, working time at the firm was examined. As a result of the analysis, it was seen that there was no gender difference in the non-work-related gossip sub-dimension of organizational gossip, and there was a significant difference in the work-related gossip subdimension.

PDF

___

Akande, A. ve Odewale, F. (1994). One more time- how to stop company rumours, Leadership and Organization Development Journal. 15(4), 27-30.
Akdoğan, A., Mirap, S., ve Cingöz, A. (2009). İş görenlerin dedikoduya inanma düzeyleri ve dedikodunun amaçlarına ilişkin algılamaları: Örgütsel ve bireysel değişkenler açısından bir inceleme. 17. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı içinde (ss. 17-25). Eskişehir.
Akduru, H. ve Semerciöz, F. (2017). Kamu kurumlarında örgütsel dedikodu ve işyeri yalnızlığına dair bir araştırma, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi. (13), 106-119. Erişim adresi https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijmeb/issue/54601/744450
Altan, S. (2018). Örgütsel yapıya bağlı stres kaynakları ve örgütsel stresin neden olduğu başlıca sorunlar, Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(3), 137-158.
Arıcan, K. (2011). Örgütsel Stres Kaynakları: Kavramsal Bir Çözümleme, Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 2(4), 55-76.
Armour, S. (2007). Office gossip has never traveled faster, thanks to tech. Erişim adresi https://abcnews.go.com/Business/story?id=3579157 &page=1
Artaç, M. (2017). Dedikodu ve söylentinin işletme verimliliğine etkisi üzerine mersin ilinde hemşireler üzerine bir uygulama (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Ayaz, E., Kurşuncu, R. S. ve Çavuş, M. F. (2020). Kontrol odağı ve makyavelizm arasındaki ilişkinin incelenmesi üzerine bir araştırma, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19. Uluslararası İşletmecilik Kongresi Özel Sayısı. 188-202. Erişim adresi https://dergipark.org.tr/tr/pub/erusosbilder/issue/58345/841895
Aytaç, S. (2002). İşyerindeki Kronik Stres Kaynakları, ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 4(1), 0-0. Erişim adresi https://dergipark.org.tr/tr/pub/isguc/issue/25514/269078
Babatunde, A. (2013). Occupational stress: A review on conceptualizations, causes and cure, Economic Insights – Trends and Challenges, 2(3), 73-80.
Bilginoğlu, E. ve Yozgat, U. (2020). Örgütlerde dedikodunun işyeri morali ve çalışma eforu üzerindeki etkisi, İşletme Araştırmaları Dergisi. 12(3), 2592- 2610.
Bowden, O. (2019). Workplace gossip happens every day: Here’s how to keep it positive. Erişim adresi https://globalnews.ca/news/6282889/dealing-withworkplace-gossip/
Boz, M. (2009). Turizm işletmelerinde dedikodu: Nedenleri, sonuçları, önleme yolları. Zeyyat SABUNCUOĞLU (Ed) Turizm İşletmelerinde Örgütsel Davranış içinde (285-301). (1. Baskı) Bursa: Marmara Kitap Merkezi Yayınları.
Campbell, S. (2016). The 6 toxic traits of workplace gossips. Erişim adresi https://www.entrepreneur.com/article/279445
Devi, A., ve Sharma, J. (2013). Investigating role stress in frontline bank employees: A cluster based approach, IIMB Management Review. 25(3), 171–178.
Doğan, S., ve Oğuzhan, Y. S. (2020). Algılanan sosyal desteğin personel güçlendirme ve iş stresine etkisi: Kendilik algısının düzenleyicilik rolü, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 13(3), 531-545.
Efe, M. N., Karabal, C. ve Sagbas, M. (2015). An applied analysis on organizational stress management and the effect of stress on job performance of public sector staff 1, IIB International efereed Academic Social Sciences Journal, 6(18), 57.
Efeoğlu, E. İ. ve Özgen, H. (2007). İş-aile yaşam çatışmasının iş stresi, iş doyumu ve örgütsel bağlılık üzerindeki etkileri: İlaç sektöründe bir araştırma, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2), 237-254.
Ekici Gürbüzoğlu, Y. (2019). Örgütlerde dedikodunun bireysel farklılıklar bağlamında incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Erkoç, Z., (2006). İnsan kaynakları yönetimi ve kalite yönetim sistemi terimler sözlüğü. İstanbul: Alfa Yayınları.
Eroğlu, E. (2005). Yöneticilerin dedikodu ve söylentiye yönelik davranış biçimlerinin belirlenmesi, Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. (13), 204-218.
Eşkin Bacaksız F. ve Yıldırım A. (2013). Dedikodu ve söylenti tutumu ölçeği’nin geliştirilmesi, Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 16(1), 36-42.
Furnham, A. ve Taylor, J. (2011). Bad apples identify, prevent & manage negative behavior at work. UK: Palgrave Macmillan.
Hekimoğlu, F. (2020). Örgütlerde dedikodu ve söylentinin örgütsel iletişim açısından değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
House, R. J. ve Rizzo, J. R. (1972). Toward the measurement of organizational practices: Scale development and validation, Journal of Applied Psychology, 56(5), 388-396
Kapferer, J.-N. (1992). Dünya'nın en eski medyası dedikodu&söylenti (I. Gürbüz, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
Karasu, Y. (2020). İlköğretim kurumlarında çalışan öğretmenlerin örgütsel dedikodu ve örgütsel güven algıları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kendir H. (2020). Otel işletmesi çalışanlarında iş stresinin işten ayrılma niyetine etkisinde görev yapılan departmanın moderatör rolü, İşletme Araştırmaları Dergisi. 12(4), 3421-3432.
Keser, A. (2014). İş stresi kaynakları. Ankara: Türk Metal.
Kim, A., Moon, J. ve Shin, J. (2019). Justice perceptions, perceived insider status, and gossip at work: A social exchange perspective, Journal of Business Research. 97, 30-42.
Kuo, C., Chang, K., Quinton, S., Lu, C. ve Lee, I. (2015). Gossip in the workplace and the ımplications for human resource management: A study of gossip and its relationship to employee cynicism, The International Journal of Human Resource Management. 26(18), 2288-2307.
Kurland, N. B. ve Pelled, L. H. (2000). Passing the word: toward a model of gossip and power in the workplace, Academy of Management Review. 25(2), 428- 438.
Makin, P. E., ve Lindley, P. A. (1995). Pozitif stres yönetimi. İstanbul: Rota Yayın.
Michelson, G., ve Mouly, S. (2004). Do loose lips sink ships? The meaning, antecedents and consequences of rumour and gossip in organisations, Corporate Communications: An International Journal. 9(3), 184-201.
Moustaka, E. and Constantinidis, T. C. (2010). Sources and effects of work-related stress in nursing, Health Science Journal, 4(4), 210-221.
Öztürk, M. H., ve Gezer, N. (2021). Acil Servis ve 112’de çalışan sağlık personelinin yaşadığı rol çatışması ve belirsizliğinin iş stresine etkisi, Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 5(1), 72-83.
Selye, H. (1977). A code for coping with stress, AORN Journal, 25(1), 35-42. Erişim adresi https://doi.org/10.1016/S0001-2092(07)68496-8.
Solmaz, B. (2004). Kurumsal Dedikodu ve Söylenti. Konya: Tablet Yayınları.
Sürücü, L., ve Şeşen, H. (2020). İnsan Kaynakları Yönetim Uygulamalarının İş Stresi Üzerindeki Etkisi: Hizmet Sektöründe Bir Araştırma, İş ve İnsan Dergisi, 7(2), 255-265.
Şahin, N. H. (1994). Stresle başa çıkma: Olumlu bir yaklaşım. Ankara: TPD Yayınları
Şantaş, G., Akbolat, M. ve Sağlam, H. (2019). Sağlık çalışanlarında örgütsel affetme ve örgütsel dedikodunun intikam niyeti üzerindeki etkisi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 36, 131-148.
TDK, Türk Dil Kurumu. (2021). Büyük Türkçe sözlük. Erişim adresi http://www.tdk.gov.tr/
Tezgöçen, E. (2020). Duygusal zekâ ile iş stresi ilişkisi: banka çalışanlarında bir araştırma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Wu, L. Z., Birtch, T. A., Chiang, F. F. T. ve Zhang, H. (2018). Perceptions of negative workplace gossip: A self-consistency theory framework, Journal of Management. 44(5), 1873-1898.
Yalçınsoy, A. (2019). Örgütlerde dedikodu: Nedenleri ve sonuçları. Sait Erdal Dinçer, Sinan Sönmez, Mustafa Bostancı, Ertan Özçoban, (Eds.) Sosyal, Beşerî ve İdari Bilimler Alanında Araştırma ve Değerlendirmeler içinde (ss. 105-110). Ankara: Gece Kitaplığı Yayınevi.
Yeşiltaş, M. D.ve Ayaz, E. (2019). İş stresi ve rol belirsizliğinin presenteizm (işte var olamama) üzerindeki etkisinin belirlenmesi, OPUS International Journal of Society Researches, 18. UİK Özel Sayısı, 741-771. DOI: 10.26466/opus.601608
Yıldız Bağdoğan, S., Tüfekçi Yaman, U., Öngen Bilir, K. B. ve Aytaç, S. (2020). Tükenmişlik ve işe ilişkin duygular arasında iş stresinin aracı rolü: Kamu çalışanları örneği, Journal of Economy Culture and Society. 61, 189-205.
Yıldız, H. ve Koçoğlu Sazkaya, M. (2021). Duygusal emek ile iş stresi ilişkisinin incelenmesi: Kamu çalışanlarına yönelik bir araştırma, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 8(1), 29-50.
Yücel, S. (2021). Havacılık sektörü çalışanlarının iş stresi ve tükenmişlik algılarının örgütsel bağlılığa etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bartın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Zhou, A., Liu, Y., Su, X. ve Xu, H. (2019). Gossip fiercer than a tiger: Effect of workplace negative gossip on targeted employees’ innovative behavior, Social Behavior and Personality: An International Journal. 47(5), 1-11.