6360 SAYILI KANUN’UN BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİNİN BÜTÇE DENGESİ ÜZERİNE ETKİLERİ: ORDU VE TRABZON BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİ ÖRNEĞİ

Bu çalışmada, 6360 sayılı Kanun ile getirilen değişiklikler ana hatlarıyla açıklandıktan sonra kanunun Türkiye genelinde büyükşehir belediyelerinin mali yapısına etkileri araştırılmaktadır. Ardından söz konusu kanunun Ordu ve Trabzon Büyükşehir Belediyelerinin bütçe dengesi üzerindeki etkileri ilgili belediyelerin faaliyet raporları ve Sayıştay raporları incelenerek analiz edilmektedir. Ayrıca, Ordu ve Trabzon Büyükşehir Belediyelerinin 2010-2019 yılları arasındaki gelir gider hesapları analiz edilerek 6360 sayılı Kanun öncesi ve sonrası istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunup bulunmadığı Wilcoxon işaretli sıralar testi ile sınanmaktadır. Ordu ve Trabzon Büyükşehir Belediyelerinin mali yapılarında giderek artan bozulmalar meydana gelirken özellikle kişi başı bütçe gelir-gider göstergeleri kanundan beklenilenin aksine olumsuz bir seyir göstermektedir. Bu sonuçların istatistiksel anlamlılığı Wilcoxon işaretli sıralar test istatistiği ile desteklenmektedir.

THE IMPACT OF THE LAW NO. 6360 ON BUDGET BALANCE OF METROPOLITAN MUNICIPALITIES: THE CASE OF ORDU AND TRABZON METROPOLITAN MUNICIPALITIE

In this study, after an overall examination of Law No. 6360 its effects on the financial structures of metropolitan municipalities are evaluated. Next, the effects of the law on the budget balances of Ordu and Trabzon metropolitan municipalities are analyzed by examining the annual reports and Court of Accounts reports belong to the relevant municipalities. Moreover, the income and expense accounts of Ordu and Trabzon metropolitan municipalities between 2010-2019 are analyzed, and whether there was a statistical difference before and after Law No. 6360 was tested via the Wilcoxon signed ranks test. As a result of the law enforcement numbered 6360, it is determined that there are increasing deteriorations in the financial structures of Ordu and Trabzon metropolitan municipalities. It is observed that budget indicators, i.e., per capita income and expense show a negative course contrary to what is expected from the law. The significance of results is statistically tested and supported by the Wilcoxon signed ranks test statistics.

PDF

___

Agun, B. H. ve Güler, M. (2017). Büyükşehir belediyelerinin gelir yapılarının değerlendirilmesi: 2006-2015. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(4), 887-904.
Adıgüzel, Ş. (2012). 6360 Sayılı yasa’nın Türkiye’nin yerel yönetim dizgesi üzerine etkileri: Eleştirel bir değerlendirme. Toplum ve Demokrasi Dergisi, 6(3), 153-176.
Arıkboğa, E. (2018). Yerinden yönetim ve merkezileşmiş büyükşehir sisteminde yetkilerin dağıtılması. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 6(1), 1-34. https://doi.org/10.14782/marusbd.412624
Arıkboğa, Ü. (2016). Türkiye’de belediyelerin gelir yapısı: sorunlar ve çözüm önerileri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,13(33), 276-297.
Biricikoğlu, H. ve Yalnızoğlu, Y. (2018). 6360 sayılı kanunun etkinlik-verimlilik ile hizmette yerellik ilkeleri açısından değerlendirilmesi: Kocaali ilçesinde yapılan bir araştırma. Yönetim Bilimleri Dergisi, 16(32), 255-284.
Çamdere, M. A. ve Genç, F. N. (2018). 6360 Sayılı kanunun kamu hizmetlerinin sunumuna etkisi: Denizli Büyükşehir Belediyesi örneği. Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(2), 35-60. https://doi.org/10.18074/ckuiibfd.337096.
Görmez, A. H. ve Kızıltaş Uzunali, E. (2019). Büyükşehir belediyelerinin mali yapıları ve bütçe sürdürebilirliği: Antalya Büyükşehir Belediyesi örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(62), 1304-1315.
Gül, H. ve Batman, S. (2014). Değişen kentleşme dinamikleri karşısında 6360 sayılı yasanın idari, siyasi, mali ve iktisadi değerlendirilmesi. Fatma Neval Genç (Eds.). 12. KAYFOR bildiriler kitabı içinde (s. 322-335). Aydın.
Kalağan, G. (2018). Türkiye’de 6360 sayılı büyükşehir yasası kapsamında büyükşehirler/bütünşehirler: yönetsel yapı, mali/iktisadi boyut ve gelecek vizyonu üzerine bir tartışma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(25), 591-633. https://doi.org/10.20875/makusobed.453775
Kazan, A. (2014). The effects of the law 6360 on the financial structures of metropolitan municipalities. Sayıştay Dergisi, 104, 88-106.
Öner, Ş. ve Şahnagil, S. (2020). 6360 sayılı kanunun yönetsel sonuçlarına büyükşehir belediye meclis üyelerinin yaklaşımları: Balıkesir örneği. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(4), 648-664. https://doi.org/10.25287/ohuiibf.702314
Siverekli, E. (2015). Türkiye’de merkezi yönetim ile belediyeler arasındaki ilişki: Şanlıurfa örneği. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 46, 21-42.
Toksöz, F., Özgür, A. E., Uluçay, Ö., Koç, L., Atar, G., ve Akalın, N. (2009). Yerel yönetim sistemleri. İstanbul: TESEV Yayınları.
Ulusoy, A. ve Akdemir, T. (2013). Mahalli idareler, teori-uygulama-maliye (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Ulusoy, A. ve Tekdere, M. (2019). Türkiye’deki belediyelerin mali sorunları ve muhtemel etkiler. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 4(2), 167- 182. https://doi.org/10.21733/ibad.529821
Yalçın, A. Z. ve Gök, M. (2016). 6360 sayılı büyükşehir belediye yasasının büyükşehir ve ilçe belediyelerinin mali durumuna etkisi: Balıkesir ili örneği. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(36), 687-723. https://doi.org/10.31795/baunsobed.662466
Yetkin, Hayal (2013). Merkezi yönetim ve yerel yönetim arasındaki mali ilişkide belediyelerin rolü: karşılaştırmalı bir inceleme. Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 5(2), 77-92.
6360 sayılı on üç ilde büyükşehir belediyesi ve yirmi altı ilçe kurulması ile bazı kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde değişiklik yapılmasına dair kanun. (2021, 10 Şubat). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=6360&MevzuatTur=1& MevzuatTertip=5.
6360 sayılı kanun gerekçesi. (2021, 10 Şubat). http://www2.tbmm.gov.tr/d24/1/1- 0690.pdf.
6447 sayılı kanun. (2021, 10 Şubat). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/03/20130322-2.htm.
5216 sayılı büyükşehir belediye kanunu. (2021, 10 Şubat). https://www.mevzuat.gov.tr.
5747 sayılı büyükşehir belediyesi sınırları içinde ilçe kurulması ve bazı kanunlarda değişiklik yapılması hakkında kanun. (2021, 10 Şubat). https://www.mevzuat.gov.tr.
5779 sayılı il özel idarelerine ve belediyelere genel bütçe vergi gelirlerinden pay verilmesi hakkında kanun. (2021, 10 Şubat). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5779&MevzuatTur=1& MevzuatTertip=5.
674 sayılı kanun hükmünde kararname. (2021, 10 Şubat). https://www.mevzuat.gov.tr.
2972 sayılı mahalli idareler ile mahalle muhtarlıkları ve ihtiyar heyetleri seçimi hakkında kanun/ 4. Madde. (2021, 10 Şubat). https://www.mevzuat.gov.tr.
04/04/2014 tarih ve 28962 sayılı yönetmelik. (2021, 12 Mart). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/04/20140404-31.htm.
Muhasebat genel müdürlüğü, genel yönetim mali istatistikleri. (2021, 15 Ağustos). https://muhasebat.hmb.gov.tr/genel-yonetim-mali-istatistikleri.
Ordu Büyükşehir Belediyesi faaliyet raporları. (2021, 8 Mart). https://www.ordu.bel.tr/Kurumsal/Plan-Program-Raporlar/12.
Sayıştay Raporları. (2021, 20 Mart). https://www.sayistay.gov.tr/tr/?p=2&CategoryId=103.
TBMM, 2012 yılı komisyon raporu. (2021, 15 Ağustos) http://www2.tbmm.gov.tr/d24/1/1-0690.pdf.
Trabzon Büyükşehir Belediyesi faaliyet raporları. (2021, 8 Mart). https://www.trabzon.bel.tr/fck-sayfalar.aspx?id=4351.
Yerel yönetimler genel müdürlüğü, Türkiye mülki idare bölümleri envanteri. (2021, 10 Mart). https://www.eicisleri.gov.tr/Anasayfa/MulkiIdariBolumleri.aspx
Yerel yönetimler genel müdürlüğü faaliyet raporları. (2021, 10 Mart). https://yerelyonetimler.csb.gov.tr/faaliyet-raporlari-i-88463