KARA KARAYEV’İN PİYANO İÇİN "12 FÜG" POLİFONİK SİLSİLESİ

Bu makalede, 20. yüzyılın büyük Azerbaycan bestecisi Kara Karayev'in (1918-1982) son bestelerinden biri olan piyano için "12 Füg" polifonik silsilesini araştırmayı amaçlanmıştır. Büyük J.S. Bach'ın yarattığı “Die Kunst der Fuge”, BWV 1080 ve “Das Wohltemperierte Klavier”, BWV 846–893 gibi polifonik silsilelerini zamanımızın büyük bestecilerinin yazdığı polifonik eserlerden iki yüzyıldan fazla bir süreyi kapsamaktadır. 20. yüzyılda P.Hindemith'in “Ludus Tonalis”, D. Shostakovich'in “24 Prelüd ve Füg”, Cemal Reşit Rey'in iki piyano için “12 Prelüd ve Füg”, Kara Karayev'in piyano için “12 Füg” eserleri örnek olarak verilebilir. Kara Karayev bu eserinde farklı müzik kültürlerinin değerlerini birleştirerek en parlak şekilde uygulanan bir fikir temelinde "zamanların bağlantısını" göstermiştir. 20. yüzyılın değişen estetik yönergelerine dayalı polifonik dokuda “yatay” ve “dikey ’in” muamelesi, makalede analizin öncelikli yönleri olarak tanımlanmıştır. Polifonik dokunun bu iki bileşeninin karşılıklı etkileşimi, onların özgüllüğü, eserin formun özgünlüğünün, dramaturjinin, eserin üslubunun temeli olarak tanımlanmıştır. Karayev'in polifonizminde, Azerbaycan makamı "Şüşter"in modal entonasyon unsurlarıyla sentezlenen 12 tonlu dodekafonik sisteme dayalı mod-tonal yapının özelliği gibi karakteristik olgular vurgulanmıştır. Makalede "12 Füg" silsilesi, bestecinin yaratıcılığında piyano yazımı ve icracılık başarılarının da belirli özelliklerinin merkez noktası olarak algılanmıştır. K. Karayev'in piyanizminin karakteristik özellikleri, "geleneksel" füg formunu yenilikçi yaratıcı yaklaşımın göstergesi olarak tanımlanmıştır. Makale, analitik çalışmanın özelliklerini özetleyen bir giriş bölümünden oluşmaktadır. Sonraki üç bölümde hem polifonik özelliklerin hem de eserin dramaturjisinin ve biçiminin planlı bir analizi yapılmıştır. Ayrıca Karayev’in piyanizminin özelliklerine değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Araştırma, Polifoni, Füg, Biçim, Çözümleme

POLYPHONIC CYCLE "12 FUGUES" FOR PIANO BY KARA KARAYEV

This article is devoted to the study of one of the last compositions, the polyphonic cycle "12 Fugues" for piano, by the outstanding Azerbaijani composer of the 20th century, Kara Karayev (1918-1982). More than two centuries separate the polyphonic cycles “Die Kunst der Fuge”, (BWV 1080) and “Das Wohltemperierte Klavier”, (BWV 846–893) created by the great J.S. Bach from the works created already in the 20th century by the brightest representatives of our time. These are “Ludus Tonalis” by P.Hindemith, “24 Preludes and Fugues” by D. Shostakovich, “12 Preludes and Fugues” for 2 pianos by Jamal Reshid Ray, “12 Fugues” for piano by Kara Karayev. In his work, Karayev managed to demonstrate the "connection of times" based on the brilliantly implemented idea of combining the highest values of different musical cultures. The paper identifies the priority aspects of the analysis - the relationship of horizontal and vertical in polyphonic fabric, based on the changed aesthetic attitudes of the 20th century. The factor of interrelation of 2 components of the polyphonic texture, their specificity is defined as the basis of the originality of the form, dramaturgy, style of the work. Such characteristic phenomena in Karayev's polyphonism as the originality of the modal-tonal structure, based on the 12-tone dodecaphone system, which is synthesized with the modal intonation elements of the Azerbaijani mugham "Shushter", are emphasized. The cycle "12 Fugues" is the focus of achievements and specific characteristics of piano writing and performance in the composer's work. The characteristic features of K. Karayev's pianism are defined as exponents of the innovative creative approach to the "traditional" form of the fugue. The article consists of an introductory section, which outlines the features of the upcoming analytical study. In the next three sections, a planned analysis of both polyphonic features and the dramaturgy and form of the work is carried out, and the features of Karayev’s pianism are touched upon.

Keywords:

Research, Polyphony, Fugue, Form, Analysis,

PDF

___

Abasova, E. A. (1978). K voprosu nacionalnogo svoeobraziya tematizma K.Karayeva. Kara Karayev – Statyi Pisma Vıskazıvaniya. Sostavitel i redaktor L.V.Karagicheva. (On the issue of national originality of thematism K.Karayev. Kara Karayev – Articles Letters Sayings). Compiled and edited by L.V.Karagicheva. Vsesoyuznoe İzdatelstvo Sovetskiy Kompozitor, Moskva, s. 324
Aliyeva, N. T. (1990). Passakalya i fuga v tvorchestve Kara Karayeva (k probleme vzaimodeystviya klassicheskih polifonicheskih form s osnovopolagayushimi chertami Azerbaydjanskoy muzıki ustnoy tradicii). (Passacaglia and fugue in the works of Kara Karayev (on the problem of the interaction of classical poliphonic forms with the fundamental features of Azerbaijani oral tradition music) ). Avtoreferat dissertacii na soiskanie uchennoy stepeni kandidata iskusstvovedeniya, Kiev, s.3
Aliyeva, Z. G. (1973). Fortepiannıe proizvedeniya Kara Karayeva, nekotorıe voprosı stilya i interpretacii. (Piano works by Kara Karayev, some questions of style and interpretation). Avtoreferat dissertacii na soiskanie uchennoy stepeni kandidata iskusstvovedeniya, Baku, s.7
Bati, N. G. (1978). Polifoniya P.Hindemita: na primere simfonicheskih proizvedeniy. (Polyphony of P. Hindemith: on the example of symphonic Works). Avtoreferat dissertacii na soiskaniye uchennoy stepeni kandidata iskusstvovedeniya, Moskva, s. 4
Dmitriyev, A. N. (1962). Polifoniya kak faktor formoobrazovaniya. (Polyphony as a factor of shaping). Gosudarstvennoye Muzıkalnoye İzdatelstvo Leningrad, s. 422
Dyachkova, L. S. (1994). Garmoniya v muzıke XX veka. (Harmony in the music of the 20th century), İzdatelstvo “Muzıka”, Moskva, s. 110
Holopova, V. N. (1972). Simmetriya intervalov v muzıke Prokofyeva. (Symmetry of intervals in Prokofiyev’s music), «SM» №4, s. 100-106.
İmanova, U. İ. (1990). Klassicizm XX veka i muzıka Kara Karayeva. (Classicism of the 20th century and the music of Kara Karayev). Avtoreferat dissertacii na soiskanie uchenoy stepeni kandidata iskusstvovedeniya, Tashkent, s.17
Kohoutek, C. (1976). Tehnika kompoziciyi v muzıke XX veka. (Composition technique in the music of the 20th century), İzdatelstvo “Muzıka”, Moskva, s. 121
Kurşunet, H. B. (2014). Cemal Reşit Rey’in İki Piyano İçin 12 Prelüd ve Füg Adlı Eserinde Polifonik Form ve Usullerin İncelenmesi. (Analysis in terms of polyphonic forms and procedurs of the work called 12 preludes and fugues for two pianos by Cemal Reşit Rey). Erciyes Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, s. 6
Levaya, T. N. (1975). Otnosheniya gorizontali i vertikali v fugah Shostakovicha i Hindemitha. Polifoniya: Sbornik teoreticheskih statey. Sostavitel i redaktor K.Yujak. (Horizontal and vertical relations in the fugues of Shostakovich and Hindemith). Polyphony: Collection of theoretical articles. Compiler and editor K.Yuzhak, // М.: Muzıka, s. 228-248
Meyer, К. (2006). Shostakovich: Jizn. Tvorchestvo. Vremya. (Shostakovich: Life. Creation. Time). İzdatelstvo: Molodaya Gvardiya. s. 169
Milshtein, Y. İ. (1967). Horosho temperirovannıy klavir İ.S.Bacha i osobennosti ego ispolneniya. (Well Tempered Clavier by J.S.Bach and Features of İts Performance). İzdatelstvo Muzıka, Moskva, s.20
Seyidov, T. A. (1983). 12 fortepiannıh fug Kara Karayeva. (12 Piano fugues by Kara Karayev). Metodiçeskaya razrabotka. Baku, s.7; 9.