Selma YAPICI, Nursena ORAL, Rabia YUMUŞAK, Tamer EREN

BLOKZİNCİR TEKNOLOJİSİ İLE MERKEZİ VE DAĞITIK VERİ TABANININ KARŞILAŞTIRILMASI

Blokzinciri, merkezi otoriteye ihtiyaç duymayan, dağıtık ve son yıllarda finans dünyası dahil olmak üzere birçok alanda popüler olan teknolojilerin başında gelmektedir. Hemen her gün yeni bir uygulama alanı duyulmaya başlanılan blokzinciri teknolojisi hakkındaki akademik araştırmalar sınırlı sayıdadır. Ülkemizde de gerek uygulama gerekse akademik anlamda yeterli sayıda çalışma olmadığı görülmektedir. Bu veriler ışığında yapılan çalışmada, gündemde olan blokzinciri teknolojisi ile merkezi veri tabanı ve dağıtık veri tabanı sistemleri arasında bir değerlendirme yapılmıştır. Sıralamanın elde edilebilmesi için yapılan araştırmalar sonucunda sistem yapılarında öne çıkan kriterler belirlenmiş ve belirlenen kriterlerin ağırlıkları çok kriterli karar verme (ÇKKV) yöntemlerinden olan Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) yöntemi ile elde edilmiştir. Belirlenen ağırlıklar ile PROMETHEE yöntemi çözülerek blokzinciri teknolojisi, dağıtık veri tabanı, merkezi veri tabanı sıralama sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Blokzinciri teknolojisi, merkezi veri tabanı, dağıtık veri tabanı, AHP yöntemi, PROMETHEE yöntemi

COMPARISON OF BLOCKCHAIN TECHNOLOGY WITH CENTRALIZED AND DISTRIBUTED DATABASE

PDF

___

Akıncı, B, Danışan, T, Eren, T. (2021). Obezite hastaları için giyilebilir teknolojilerin ÇKKV yöntemleri ile seçimi. Politeknik Dergisi, 1-1. Doi: https://doi.org/10.2339/politeknik.886544
Babacan, M. (2003). Lojistik sektörünün ülkemizdeki gelişimi ve rekabet vizyonu. Ege Academic Review, 3 (1), 8-15. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/eab/issue/39834/472275.
Bozic, N., Pujolle, G., Secci, S. (2016). A tutorial on blockchain and applications to secure network control-planes, in:2016 3rd Smart Cloud Networks Systems (SCNS), 1–8. Doi: 10.1109/SCNS.2016.7870552
Büyüközkan, G, Güleryüz, S. (2016). Lojistik firma web sitelerinin performanslarının çok kriterli değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 31 (4), 0-0. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/gazimmfd/issue/26447/278444
Crosby, M., Pattanayak, P., Verma, S., Kalyanaraman, V. (2016), “Blockchain technology: Beyond bitcoin. Applied Innovation, 2, 6-10. Erişim adresi: https://j2-capital.com/wp-content/uploads/2017/11/AIR-2016-Blockchain.pdf.
Durğay, Z., Karaarslan, E. (2018). Blokzinciri teknolojisinin e-devlet uygulamalarında kullanımı: ön inceleme. Akademik Bilişim Konferansı, Karabük. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/322554163.
G, Greenspan. (2019). Blockchains vs centralized databases, Erişim adresi: https://www.multichain.com/blog/2016/03/blockchains-vscentralized-databases/.
Genç, T., (2013). PROMETHEE yöntemi ve GAIA düzlemi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1), 133-154. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/akuiibfd/issue/1619/20284.
H. Kakavand, N. Kost De Sevres, B. Chilton. (2019). The blockchain revolution: an analysis of regulation and technology related to distributed ledger technologies. Erişim adresi: https://ssrn.com/abstract=2849251.
Ho, W., (2008), Integrated analytic hierarchy process and its applications-A literature review. European Journal of Operational Research, 186, 211-228. Doi: https://doi.org/10.1016/j.ejor.2007.01.004
Karaarslan, E., Akbaş, M. F. (2017). Blokzinciri tabanli siber güvenlik sistemleri. Uluslararası Bilgi Güvenliği Mühendisliği Dergisi, 3(2), 16-21. Doi: https://doi.org/10.18640/ubgmd.373297
Kırbaç, G., Tektaş, B. (2021). Blokzinciri teknolojisinin üçüncü parti lojistik (3pl) işletmelerinde kullanılmasına yönelik analitik hiyerarşi süreci (AHP) uygulaması. İşletme Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4 (1), 1-16. Doi: https://doi.org/10.33416/baybem.763265
Kırbaş, İ. (2018). Blokzinciri teknolojisi ve yakın gelecekteki uygulama alanları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9 (1), 75-82. Doi: https://doi.org/10.29048/makufebed.365066
Liu, S., Hu, Y., Zhang, X., Li, Y., Liu, L. (2020). Blockchain service provider selection based on an ıntegrated BWM-Entropy-TOPSIS method under an ıntuitionistic fuzzy environment. IEEE Access, 8, 104148-104164. Doi: 10.1109/ACCESS.2020.2999367
N, Bauerle. (2019). What is the difference between a blockchain and a database? Erişim adresi: https://www.coindesk.com/information/what-isthe-difference-blockchain-anddatabase/.
Nakamoto, S. (2019). Bitcoin: A peer-to-peer electronic cash system. Manubot. Erişim adresi: https://git.dhimmel.com/bitcoin-whitepaper/.
Oral, N, Yapıcı, S, Yumuşak, R, Eren, T. (2021). Pandemi sürecinde sürdürülebilir tedarik zinciri yönetimi için ilaç deposu ve aşı dağıtım merkezi yeri seçimi. Politeknik Dergisi, 1-1. Doi: https://doi.org/10.2339/politeknik.884835
Oral, N., Yumuşak, R., Eren, T. (2021). AHP ve ANP yöntemleri kullanılarak tehlikeli madde depo yeri seçimi: Kırıkkale ilinde bir uygulama. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 10 (1), 115-124. Doi: https://doi.org/10.28948/ngumuh.744734
Özcan, E., Yumuşak, R., Eren, T. (2019). Risk based maintenance in the hydroelectric power plants. Energies, 12(8), 1502. Doi: https://doi.org/10.3390/en12081502
Rahmadika, S., Ramdania D.R., Harika M. (2018). Security analysis on the decentralized energy trading system using blockchain technology. Jurnal Online Informatika, 3(1): p. 44-47. Doi: https://doi.org/10.15575/join.v3i1.207
Saaty, T. L., (1999). Fundamentals of the analytic network process. Proceedings Of Isahp, Kobe, Japan, 48-63. Erişim adresi: http://shaghool.ir/Files/1999-200.pdf.
Sáez, M. (2020). Blockchain-enabled platforms: challenges and recommendations. International Journal of Interactive Multimedia & Artificial Intelligence, 6(3), 73-89.
Singh, S., Singh, N. (2016). Blockchain: Future of financial and cyber security, in: 2016 2nd International Conference on Contemporary Computing and Informatics (IC3I), 463–467. Doi: 10.1109/IC3I.2016.7918009
Sönmez, S. (2016). Blok zinciri (Blockchain) nedir? Erişim adresi: https://www.dunyahalleri.com/blok-zinciri-blockchain-nedir/. T. L. Saaty, (1980). The Analytic Hierarchy Process. McGraw-Hill, USA.
Tanrıverdi, M, Uysal, M, Üstündağ, M. (2019). Blokzinciri teknolojisi nedir? ne değildir?: alanyazın incelemesi. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 12 (3), 203-217. Doi: https://doi.org/10.17671/gazibtd.547122
Taş, O, Kiani, F. (2018). Blok zinciri teknolojisine yapılan saldırılar üzerine bir inceleme. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 11 (4), 369-382. Doi: https://doi.org/10.17671/gazibtd.451695
Tian, F. (2016). An agri-food supply chain traceability system for China based on RFID blockchain technology, in: 2016 13th International Conference on Service Systems and Service Management (ICSSSM), 1–6. Doi: 10.1109/ICSSSM.2016.7538424
Uzun, H. (2020). İşletmelerin Blok zinciri (blockchain) uygulamalarında ticari birliklerin rolü. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (1), 88-109. Doi: https://doi.org/10.33905/bseusbed.717602
Ünal, G., Uluyol, Ç. (2020). Blok zinciri teknolojisi. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 13(2), 167-175. Doi: https://doi.org/10.17671/gazibtd.516990
Ünsal, E, Kocaoğlu, Ö. (2018). Blok zinciri teknolojisi: kullanım alanları, açık noktaları ve gelecek beklentileri. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (13), 54-64. Doi: https://doi.org/10.31590/ejosat.423676
Veritabanı Yapıları Nelerdir? Dağıtık Veritabanı Nedir? (2019). Erişim adresi: https://kriptomag.com/veritabani-yapilari-nelerdir-dagitik-veritabani-nedir.
Viriyasitavat, W., Hoonsopon, D. (2019). Blockchain characteristics and consensus in modern business processes. Journal of Industrial Information Integration, 13, 32-39. Doi: https://doi.org/10.1016/j.jii.2018.07.004
Xu, X., Weber, I., Staples, M., Zhu, L., Bosch, J., Bass, L., Pautasso, C., Rimba, P. (2017). A Taxonomy of blockc-hain-based systems for architecture design, in: 2017 IEEE International Conference on Software Architecture (ICSA), 243–252. Doi: 10.1109/ICSA.2017.33
Yang, W., Garg, S., Huang, Z., Kang, B. (2021). A decision model for blockchain applicability into knowledge-based conversation system. Knowledge-Based Systems, 106791. Doi: https://doi.org/10.1016/j.knosys.2021.106791
Yapıcı, S., Yumuşak, R., Eren, T. (2020). Çok kriterli karar verme yöntemleri ile medikal depo yeri seçimi. Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9 (2), 203-221. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/trakyaiibf/issue/58472/746821
Yazıcı, E, Eren, T, Alakaş, H. (2021). Çok ölçütlü karar verme yöntemleri ile işleme merkezi seçimi: imalat işletmesinde uygulama. Endüstri Mühendisliği, 32 (1), 34-54. Doi: https://doi.org/10.46465/endustrimuhendisligi.783465
Yıldırım, H. (2018). Açık ve uzaktan öğrenmede blokzincir teknolojisinin kullanımı. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 4 (3), 142-153. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/auad/issue/40068/476946.
Yıldızbası, A, Üstünyer, P. (2019). Tarımsal gıda tedarik zincirinde blokzincir tasarımı: Türkiye’de hal yasası örneği. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 21 (2), 458-465. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/barofd/issue/43738/584025.