Türkiye’de Kamuda Taşeron İşçi İstihdamı: 696 Sayılı KHK’ya İlişkin Bir Değerlendirme

1980 sonrası tüm dünyada uygulanmaya başlanan neoliberal politikalar kamuda istihdam biçimlerinde de değişiklik yaratmıştır. Kamu sektöründe devlet eliyle görülen işler ihaleler yoluyla özel firmalara devredilmiş ve kamuda çalışan taşeron işçilerin sayısı hızla artmıştır. Taşeron istihdamın temel nedeni, kadrolu ve örgütlü istihdam politikasını terk edip işgücü maliyetlerini düşürerek “ucuz işgücü” yaratmak ve kamuda çalışan kadrolu personel sayısını azaltmaktır. Ancak bu istihdam biçimi beraberinde bazı sorunları da getirmiştir. Taşeron işçilerin sık işveren değişikliği nedeniyle yıllık ücretli izne hak kazanamaması, ücretlerini tam ve düzenli olarak alamamaları, kendileriyle bir yıldan az süreli sözleşme yapılması, bu sebeple kıdem tazminatı alamamaları ve işçilere verilen işlerin belirsiz olması sorunlardan bazılarıdır. Farklı hükümetlerce taşeron işçilerin kadroya geçirilmesi çok defa vaat edilmiş, ilgili düzenleme ise 2017 yılı itibariyle 696 sayılı KHK ile yapılmıştır. Ancak taşeron işçilerin sürekli işçi kadrosuna geçirilmesi yeni tanımlanan koşullar sebebiyle bu sefer farklı sorunlar doğurmuştur. Yaklaşık 900.000’i aşkın işçinin 2017’de kadroya geçirilme süreci, ilgili düzenleme öncesinde ve sonrasında çalışma şartlarının mevzuat ve uygulama bağlamında ele alınarak incelenmesi ve sorun alanlarının belirlenerek tartışmaya açılması bu çalışmanın temel konusunu oluşturmaktadır.

The Employment of Subcontracted Labor in the Public Sector: An Assessment of the Decree Law No. 696

The neoliberal policies that began to be implemented throughout the world after 1980 have also changed the forms of public employment. State-owned work in the public sector was transferred to private firms through tenders and the number of subcontracted workers working in the public sector increased rapidly. Subcontracting is to create a “cheap workforce” by abandoning its basic pragmatic, permanent and organized employment policy and lowering its labour costs and reducing the number of permanent staff working in the public sector. However, this form of employment has also brought some problems. These are some of the problems that the labour can not qualify for annual paid leave due to frequent employer changes, not being able to receive their full and regular wages, contracting for a period of less than a year, not being able to receive severance pay, and unclear jobs. The appointment of subcontracted labour to different governments has been promised many times and the related regulation was made with the Decree Law No. 696 as of 2017. However, the permanent staffing of the relevant labour has caused different problems this time due to newly defined conditions. Approximately 900,000 of these labour are examined in the legislation and implementation in 2017, before and after the related regulation, and the problem areas are identified and discussed. This is the main point of this work.

PDF

___

Atılgan, A. (2013) “Neoliberal Köle Pazarları”, Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 1, 3, 85-117.
Çolak, A. (2017) “Türkiye’de Kamu Kesiminin Taşeronlaşma Eğilimi”, International Journal of Social Sciences and Education Research, 3, 3, 1004-1017.
Etci, H. ve Kağnıcıoğlu, D. (2016) “Kamuda Taşeron Olarak Çalışan İşçilerin Sendikal Algısı: Eskişehir Örneği”, Çalışma ve Toplum, 2017, 1, 75-105.
Gözübüyük, Ş. ve Tutum, C. (1975) “Yasa Gücünde Kararnameler”, Amme İdaresi Dergisi, 8, 1, 3-7.
Kaya, G. (2015) “Kamudaki Taşeron İşçiler Üzerine Bir Alan Araştırması: Adıyaman Örneği”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14, 55, 257-267. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/70678
Koç, Y. (2001) Taşeronluk ve Fason Üretim: Sorunlar, Çözümler, Türk-İş Eğitim Yayınları, Ankara.
Parlak, Z. ve Özdemir, S. (2011) “Esneklik Kavramı ve Emek Piyasalarında Esneklik”, Sosyal Siyaset Konferansları, 60, 1-64.
Salihoğlu, S. ve Özgün, K. M. (2019) “Neoliberal Dönüşüm Sürecinde Belediyelerde İşçi İstihdamı”, Yerel Siyaset, Ankara: Palme Yayınevi, 173-198.
Sayan Ö, İ. ve Demirci, G. A. (2012) “Kanun Hükmünde Kararnamelerle Değişen Personel Sistemi”, Akdoğan, A. (der.) Kanun Hükmünde Kararnamelerle Yönetmek, Ankara: YAYED Yayınları, 179-238.
Sayan Ö., İ. (2016) “Türkiye’de Kamu Personel Sisteminde Sorun Alanları ve Çözüm Önerileri”, Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 71, 3, 669-691.
Sayan Ö., İ. (2013) “Türkiye’de Merkeziyetçilik Yerellik Tartışmaları Bağlamında Belediyelerde Personel Yönetim”, Bulut, Y., Eren, V., Karakaya, S., Aydın, A. (der.) Kuramdan Uygulamaya Yerel Yönetimler ve Kentsel Politikalar, Ankara: Pegem Akademi, 825-836.
Sönmez, A. (2011) “Türk Kamu Personel Rejiminde Yabancı Hizmetler Sınıfında Alt İşverenlik: Sağlık Bakanlığı Üzerine Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Suğur, N. (2012) “Türkiye’de Çalışma Yaşamı ve Sorunları”, Sungur, Z. (der.) Türkiye’nin Toplumsal Yapısı, Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları, Eskişehir, 208-226.
Tiyek, R. (2014) “Devletin Endüstri İlişkilerindeki Rolü ve Taşeron Çalışma”, Emek ve Toplum, 3, 7, 8-31.
Yücesan-Özdemir, G. (2010) “Despotik Emek Rejimi Olarak Taşeron Çalışma”, Çalışma ve Toplum, 4, 35-50.
http://cloudsdomain.com/uploads/dosya/18618.pdf
http://webdosya.csb.gov.tr.
https://www.evrensel.net/haber/341842/
https://www.evrensel.net/yazi/80472/kamu-istihdami-guvencesizlesirken-taserona-kadronun-anlami