Gençlik ve Dijital Okuryazarlık: İletişim Fakültesi Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma

Medya endüstrisi, hem yeni iletişim teknolojilerinin sunduğu imkanlarla hem de bilgi, sembol, fikir, düşünce üretimi ve dolaşımının artması ile dönüşmektedir. Medya, iş ve istihdam yaratan önemli bir alan olarak şekillenmektedir. İletişim fakültesi mezunlarının bu dönüşüme uygun eğitimi alarak istihdam olanağı yakalayabilmesi için dijital okuryazarlık kavramı önem kazanmaktadır. Bu makale, medya ve iletişim alanında dijitalleşmeye dayalı bu köklü değişim ve dönüşümler ışığında Türkiye’de iletişim fakülteleri öğrencilerinin dijital okuryazarlık düzeylerini incelemektedir. Araştırma, iletişim fakülteleri öğrencilerinin dijital okuryazarlığını sosyal, kültürel ve ekonomik olmak üzere üç deneyim alanının bütünlüğü içinde ele almaktadır. Çalışma, öğrencilerin dijital okuryazarlığı düzeylerini arttırmaya yönelik öneriler de geliştirmektedir. Türkiye’de iletişim fakültelerinde öğrenim görmekte olan ve geleceğin medya profesyonelleri sayılan öğrencilerin dijital okuryazarlık düzeylerini ölçen bu çalışmada ayrıca dijital okuryazarlık kavramı eleştirel biçimde ele alınmakta ve eleştirel dijital okuryazarlığın kavramsal çerçevesi çizilmeye çalışılmaktadır.

PDF

___

Arık, B. (2007) “Türkiye’de Gazetecilik Eğitimi: Tespitler ve Açmazlar,” Bir Sorun Olarak Gazetecilik, (Ed) Bilal Arık ve Mustafa Şeker, Tablet Yayınları, Konya, 11-35.
Aytaş, G., Kaplan, K. (2017) “Medya Okuryazarlığı Bağlamında Yeni Okuryazarlıklar”, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 2, 291-310.
Bardoel, J. ve M. Deuze (2001) “Network Journalism: Converging Competences of Media Professionals and Professionalism”, Australian Journalism Review 23, 3, 91–103.
Bawden, D. (2008) “Origins and concepts of digital literacy. Digital literacies: Concepts, policies and practices”, 30, 17-32.
Bayrakçı, S. (2020) Dijital Yetkinlikler Bütünü Olarak Dijital Okuryazarlık: Ölçek Geliştirme Çalışması, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Beckett, C. ve Mansell, R. (2008) “Crossing Boundaries: New Media and Networked Journalism”, Communication Culture & Critique 1, 1, 92-104.
Bounegru, L., Gerlitz, C., & Gray, J. (2018). Data infrastructure literacy. Big Data and Society, 5(2), 1-13.
Buckingham, D. (2006) “Media Education in the age of digital technology” Paper for the 10th Anniversary MED Congress “La sapienza di comunicare”, Rome, 3-4 March, 2006. Erişim: http://www.signis.org.br/userfiles/ redacao/signisnet/pdf/Buckingham_gb.pdf
Bulunmaz, B. (2017) “Yeni Medya Okuryazarlığı ve Haberlerde Doğruluk Algısı”, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 6, 3, 38-50.
Coiro, J., Knobel, M., Lankshear, C. Ve Leu, D. J. (2014) Handbook of Research on New Literacies, Routledge.
Dağtaş, E. (2003) “Gazetecilik Eğitiminde Kuram ve Uygulama İkilemi: Türkiye’deki İletişim Fakülteleri Üzerine
Bir Araştırma”, Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi İletişim Dergisi, 17, 143-200.
Deuze, M. (1998) “The WebCommunicators Issues: Research into Online Journalism and Journalists”, First
Monday 3(12), URL: http:/ /www.firstmonday.dk/issues/issue3_12/deuze/index.html Deuze, M. (1999) “Journalism and the Web: an Analysis of Skills and Standards in an Online Environment”, Gazette 61, 5, 373–90.
Di Maggio, P., Hargittai, E., Neuman, W. R., ve Robinson, J. P. (2001) “The Internet’s effects on society”, Annual Reviews of Sociology, 27, 307-336.
Etike, S. (2021). “Digital Transformation in Public Relations: Horizons and Frontiers”, In Handbook of Research on New Media Applications in Public Relations and Advertising, IGI Globa, 234-247.
Ezber, B. ve Sayar T. E. (2016) “Türkiye’de Akademi Dışı Medya ve İletişim Eğitimi”, Marmara İletişim Dergisi, 26, 71-83.
Freire, P. (2016) Ezilenlerin Pedagojisi (çev. D. Hattatoğlu ve E. Özbek), İstanbul: Ayrıntı.
Fuchs, C. (2017) “From digital positivism and administrative big data analytics towards critical digital and social media research!”, European Journal of Communication, 32, 1, 37-49.
Fuchs, C. (2012) “Google capitalism”, tripleC: Open Access Journal for a Global Sustainable Information Society, 10, 1, 42-48.
Geray, H. (2008) “2008’de Haber Merkezleri”, BirGün, https://www.birgun.net/haber-detay/2008-de-haber- merkezleri-3-11704.html
Geray, H. (2003) İletişim ve Teknoloji, Ankara: Ütopya.
Gezgin, S. (2005). “Türkiye’de Gazetecilik Eğitimi”, 19. Alman-Türk Gazeteciler Semineri: Rekabet ve Medya, Konrad Adenauer Vakfı, 12-14 Mayıs.
Gilster, P. (1997) Digital Literacy,John Wiley & Sons, Inc..
Goodfellow, R. (2011)“Literacy, literacies and the digital in higher education”, Teaching in Higher Education, 16, 1, 131-144.
Güneş, F. (2019) “Okuryazarlık Yaklaşımları”, Sınırsız Eğitim ve Araştırma Dergisi, 4, 3, 224-246.
Hamutoğlu, N. B., Güngören, Ö. C., Uyanık, G. K., ve Erdoğan, D. G. (2017) “Dijital okuryazarlık ölçeği: Türkçe’ye uyarlama çalışması”. Ege Eğitim Dergisi, 18, 1, 408-429.
Kandemir, C. (2007). “Türkiye ve Almanya’da Gazetecilik Eğitimi Alan Öğrencilerin Eğitim Kalitesi ve Beklentilerine Yönelik Alan Araştırması”, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 30, 7-112.
Karaduman, M. Ve Akbulutgiller, B . (2017) “Journalism Education In Turkey: Comparison of Undergraduate Curriculum Programmes”, Gaziantep University Journal of Social Sciences, 16, 4, 1161-1181.
Keloğlu İşler, Esra İ. (2020) “Dijital Çağda Halkla İlişkiler Eğitimi ve Pratiği: Geçmiş, Şimdi, Gelecek”, Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi 7. Uluslararası İletişim Günleri Dijital Çağda İletişim Eğitimi Sempozyumu Bildiri Kitabı.
Kızılca, F. K., ve Kızılca, G. K. (2018) “Türkiye’de İletişimciler ve “Preker” Emek: Gözden Kaçmış bir Veri Tabanından Bulgular”, Galatasaray Üniversitesi İleti-ş-im Dergisi, 29, 9-30.
Kinzer, C. K. (2010) “Considering literacy and policy in the context of digital environments”. Language Arts, 88, 1, 51.
Korkmaz, A. (2012) “Gazetecilik Eğitimi Alan Öğrencilerin Gazetecilik Eğitimi ve Gazetecilik Mesleğine Bakışı”, Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 16, 9-27.
Laçiner, M. S. (2014) “Türkiye’de Gazetecilik Eğitimi: Güncel Durum, Sorun Alanları ve Çözüm Önerileri”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 17, 8, 87-104.
Lankshear, C. ve Knobel, M. (der.). (2008) Digital Literacies: Concepts, Policies and Practices (Vol. 30), Peter Lang.
Martin, A. (2005) “DigEuLit–a European framework for digital literacy: a progress report”. Journal of eLiteracy, 2, 2, 130-136.
Martin, A. ve Grudziecki, J. (2006) “DigEuLit: Concepts and tools for digital literacy development”, Innovation in teaching and learning in information and computer sciences, 5, 4, 249-267.
Norris, P. (2001) Digital Divide: Civic Engagement, Information Poverty, and the Internet Worldwide, Cambridge University Press.
OECD, (2001) “Understanding the Digital Divide”, France: OECD Publications. https://www.oecd.org/digital/ ieconomy/1888451.pdf erişim: 16 Kasım 2021.
Onursoy, S. (2018) “Üniversite Gençliğinin Dijital Okuryazarlık Düzeyleri: Anadolu Üniversitesi Öğrencileri Üzerine
Bir Araştırma”, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6, 2, 989-1013. Panel, I. L. (2002) “Digital transformation: A framework for ICT literacy. Educational Testing Service”, 1-53. https://
citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.453.7843&rep=rep1&type=pdf erişim: 16 Kasım 2021.
Pangrazio, L. (2016) “Reconceptualising critical digital literacy”, Discourse: Studies in the cultural politics of education, 37, 2, 163-174.
Pınarbaşı, T. E., ve Astam, F. K. (2020). “Fırsat mı Tehdit mi?: Özgürleşim ve Sınırlayıcı Alanları ile Yeni Nesil Gazetecilik” Turkish Studies, 15, 5, 2675 – 2692 . Pötzsch, H. (2019) “Critical digital literacy: Technology in education beyond issues of user competence and labour-market qualifications”. tripleC: Communication, Capitalism & Critique. Open Access Journal for a Global Sustainable Information Society, 17, 2, 221-240.
Pötzsch, H. (2018) “Archives and identity in the context of social media and algorithmic analytics: Towards an understanding of iArchive and predictive retention”, New Media & Society, 20, 9, 3304-3322.
Saariketo, M. (2014) “Imagining alternative agency in techno-society: outlining the basis of critical technology education”, Media Practice and Everyday Agency in Europe, 129-138.
Shopova, T. (2014) “Digital literacy of students and its improvement at the university”. Journal on Efficiency and Responsibility in Education and Science, 7, 2, 26-32.
Taş, O. (2004). Yöndeşme ve Medya Endüstrisi: İletişim Alanında Yöndeşme Eğilimleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans
Tezi, Ankara Üniversitesi SBE.
Yıldırım, B. (2010). “Gazeteciliğin Dönüşümü: Yöndeşen Ortam Ve Yöndeşen Gazetecilik”, Selçuk İletişim, 6, 2, 230-253.