TİPOGRAFİK ÖZELLİKLER AÇISINDAN BİLİMSEL DERGİ MAKALELERİNİN OKUNAKLILIK DÜZEYLERİ İLE İLGİLİ AKADEMİSYENLERİN GÖRÜŞLERİ

Bilimsel dergiler, yeni araştırmalar yayımlayarak bilimin gelişimine destek vermeyi hedefleyen, konusunda uzman en az iki hakem tarafından değerlendirilen periyodik yayınlardır. Bilimsel dergilerin içerisinde yer alan makalelerin amacını yerine getirebilmesi için her kısmının (özet/abstract, ana metin, şekil/tablo ve kaynakça) iyi şekilde okunabilmesi ve anlaşılabilmesi gerekir. Bu durum okunaklılık kavramıyla ilgilidir. Okunaklılık ise teknik ve tipografik özelliklere bağlıdır. İşte bu amaç doğrultusunda Türkiye'de yayımlanan bilimsel dergi makalelerinin tipografik özellikler açısından okunaklılık düzeylerinin akademisyenlerin görüşlerine göre belirlenmesi araştırmanın konusu olarak seçilmiştir. Araştırma kapsamında Gazi Üniversitesi bünyesinde yayımlanan 19 bilimsel dergi seçilmiş ve bunların makalelerinin okunaklılık düzeyleri ile ilgili olarak akademisyenlerine 17 soruluk bir anket uygulanmıştır. Anket soruları Alphan tarafından geliştirilen Görsel Tasarım İlkeleri Ölçeği'nin metin tasarım faktör kısmından alınmıştır. Gelen cevaplar doğrultusunda 6 dergi araştırma kapsamında değerlendirilmiştir. Verilerin değerlendirmesinde ise aritmetik ortalama, standart sapma ve tek faktörlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Araştırma sonucunda bilimsel dergilerin 4'ünün orta, 2'sinin ise yüksek düzeyde okunaklılığa sahip oldukları görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Okunaklılık, Tipografi, Bilimsel Dergiler

ACADEMICIANS OPINIONS ABOUT LEGIBLE LEVELS IN TERMS OF THE TYPOGRAPHIC PROPERTIES OF ARTICLES IN SCIENTIFIC JOURNAL

Scientific journals are kind of periodical publications that target to support the development of science by publishing new researches which have been evaluated by at least 2 on-the-field-expert mediators. In order to serve its purposes scientific articles in scientific journals, all parts of the essay (abstract, base text, figures/tables, reference list), should be written as readable and comprehensible as much. . This situation is related with the term "legibility". Legibility is indeed related with technical properties and Typography. Depending on this point of view, the subject of the research determined as "determining the legibility levels in terms of typographic features of the scientific journal articles publishing in Turkey based upon the academicians' opinions". As part of the research, 19 scientific journals published within at Gazi University have been chosen and 17 questionnaires were presented to academicians about articles of these journals' legibility levels. Survey questions have been taken from the part of text-design of Visual-Design Standards Scale which has been developed by Alphan. 6 journals were evaluated within the scope of the research. On the evaluation of the data collected, arithmetical average, standard variations and odd-factor variation technical analyse were used. As a result of the research, it has been pointed out that 4 of scientific journals had middle and 2 of them have high level of legibility. Keywords: Legibility, Typography, Scientific Journal

Keywords:

Legibility, Typography, Scientific Journal,

PDF

___

Alpan, G.B. (2004), “Ders Kitaplarındaki Grafik Tasarımın Öğrenci Başarısına ve Derse İlişkin Tutumlarına Etkisi”, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Anagnostou, N. K, Weir, G. R. S, (2006). “From corpus-based collacation frequencies to readability measure ’’, ICT in the Analysis, Teaching and Learning of Languages,Preprints of the ICTATLL Workshop, Glasgow.
Ateşman, E., (1997). ‘’Türkçe’ de okunabilirliğin ölçülmesi’’, Ankara Üniversitesi TÖMER Dil Dergisi, Ankara.
Becer, E., (1997) ‘’İletişim ve Grafik Tasarım’’, Dost Kitapevi, Ankara.
Dubay, W. H, (2004). ‘’The principles of readability’’, U.S.Impact Information.
Kaptan, S., (1998). ‘’Bilimsel Araştırma ve İstatistik Teknikleri, Bilim Kitap Yayınları, Ankara, 51.
McLaughlin, G. H, (1969). ‘’SMOG Grading’’ , A new readability formula. Journal of Reading U.S.Impact Information.
Okur, Ç., (2003) ‘’Deneysel Tipografinin Görsel İletişime Etkisi’’, Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
Özdemir, S., (2008) ‘’Grafik Eğitimi Veren Ortaöğretim Kurumlarında Yazı-Tipografi Dersinin Önemi ve Karşılaşılan sorunlar, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü,Ankara.
Sarıkavak, N., K. (2004)‘’Çağdaş Tipografinin Temelleri’’,Seçkin Yayımcılık, Ankara.
Sarıkavak, N., K., (1997) ‘’Tipografinin Temelleri’’, Doruk Yayıncılık, Ankara.
Sönmez, S., (2003) ‘’Kitap Tipografisinde Okunabilirlik ve Görsel Kaliteyi Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi’’, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Uçar, F., (1994) ‘’Görsel İletişim ve Grafik Tasarım’’ İnkılap Kitabevi.
Yücebaş, Ç. (2006) ‘’Grafik Tasarımda Görsel Bütünlük Oluşturmada Tipografi ile Görseller Arasındaki İlişki ve Sanat Eğitimindeki Yeri’’, Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.