TÜRKİYE VE İNGİLTERE KALKINMA AJANSLARI: İNGİLTERE DENEYİMİNDEN ALINABİLECEK DERSLER

Dünyanın gelişmiş ekonomilerinde, özellikle çoğu Avrupa ülkesinde ve geri kalmış bölgelerin kalkınmasında önemli roller üstlenen kalkınma ajansları, Türkiye'de yoğun tartışmalar ile gündeme girmiştir. Tartışmalar kalkınma ajanslarının faaliyete geçmesi ile birlikte biçim ve yön değiştirmiş olsa da kalkınma ajanslarının vizyonu ve gelecekteki rolleri konusundaki kaygılar güncelliğini korumaktadır. Bu çalışmada, Türkiye'de yasal zeminini 2006 yılında oluşturulan ve kuruluşları 2010 yılında ülke çapında tamamlanan kalkınma ajanslarının bölgesel kalkınma sürecindeki yeri ve önemi, İngiltere kalkınma ajansı deneyimi de sunularak ele alınacaktır. Akademik yazında benzer başlıkta yürütülmüş çalışmalarda İngiltere örneğinin, genel olarak, Türkiye'de kalkınma ajanslarının oluşturulması sürecinde ele alınmış olması nedeniyle tartışmalar daha çok teorik düzeyde kalmıştır. Ajansların Türkiye'de faaliyete başlamalarıyla birlikte, artık somut uygulamalar da ortaya çıkmıştır. Bu makale, daha önce benzer başlıklarda yürütülmüş ve teorik düzeyde kalmış çalışmaların yanına uygulama deneyimini eklemeyi ve bu alanda yapılacak çalışmalara katkı sunmayı hedeflemektedir.

DOMESTIC/REGIONAL DEVELOPMENT AGENCIES IN TURKEY AND ENGLAND: EXAMPLARY EXPRIENCES OF ENGLAND

Regional Development Agencies (RDAs), embarking on significant roles in the development of both undeveloped regions and developed economies of the world, especially in many European countries, have come to agenda with intense discussions in Turkey. Although forms and directions of these discussions have changed following of RDAs going into action, concerns about their vision and future roles are still up to date. In this study, place and importance of RDAs, of which legal basis was formed in 2006 and establishment was completed all over the country in 2010, will be handled in comparison with development agencies experience of England. As England model has been generally tackled in the formation process of RDAs in Turkey, discussions have remained mostly theoretical in similarly entitled studies in the literature. There have also existed concrete practices in Turkey with the agencies' coming into operation. This paper aims to add the experience of these practices to the previously conducted theoretical studies in the same title and make contribution to studies to be carried out in this area.

___

  • Abuşoğlu, Ö. ve İnan Ö. (1989), Kalkınmada Öncelikli Yöreler ve Bölgesel Gelişme için Bir Model, TOBB, Ankara
  • Aksoy, M. (2002), “ GAP Bilgi Notu” Ekonomistler Platformu, Kasım 2002
  • BERR, Department for Business, Enterprise and Regulatory Reform, Impact of RDA Spending, National Report–Volume.1 – Main Report, http://www.berr.gov.uk/files/file50735.pdf , 10 Temmuz 2013
  • BIS, Department for Business, Innovation & Skills, (2012), Closing the RDAs (Regional Development Agencies): lessons from the RDA transition and closure programme, https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/34749/12 -986-closing-rdas-lessons-from-transition-and-closure-programme.pdf erişim tarihi 15 Haziran 2013
  • -----, Local Growth: Realising Every Place’s Potential, (2010), http://www.bis.gov.uk/assets/BISCore/economic-development/docs/L/cm7961-localgrowth-white-paper.pdf erişim tarihi 1 Temmuz 2013
  • -----, England’s Regional Development Agencies, http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/20100413151441/http://berr.gov.uk/policies/r egional-economic-development/englands-regional-development-agencies erişim tarihi 25 Aralık 2012
  • Budget, 2010, Executive Summary, HM Treasury, http://www.direct.gov.uk/prod_consum_dg/groups/dg_digitalassets/@dg/@en/documen ts/digitalasset/dg_188581.pdf erişim tarihi 10 Temmuz 2013
  • Çakmak, E. (2006), Yerel Ekonomi ve Bölgesel Kalkınma Ajansları, İmaj Yayınevi, 1. Baskı, Ankara
  • Dinler, Z. (2005), Bölgesel İktisat, Ekin Kitabevi, 7. Baskı, 404-409
  • DPT, Devlet Planlama Teşkilatı, (2000a), Kalkınmada Öncelikli Yöreler ve Politikalar, Bölgesel Gelişme Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara.
  • -----, (2000b), 8. Beş Yıllık Kalkınma Planı (2001-2005), http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/viii/plan8.pdf
  • -----, (2006), 9. Kalkınma Planı (2007-2013), http://www.kalkinma.gov.tr/DocObjects/View/13744/plan9.pdf
  • Emini, F. T. (2011), Using the Model in England for Analyzing the Likely Future of Turkey’s Regional Development Agencies, British Journal of Humanities and Social Sciences, 18 December 2011, Vol. 3 (1)
  • Emini, F. T. ve Görün M. (2010), Regional Development Agencies as Local Actors of Development Policies and the Case of Turkey, European Journal of Social Sciences, 18(1), pp. 120-129
  • Giordano, B. (2003), “İngiltere’de Bölgesel Deneyim”, Bölgesel Yönetişim Konferansı, Ekim 200
  • Göymen, K. (2005), “Türkiye’de Bölgesel Politikaların Evrimi ve Bölgesel Kalkınma Ajansları”, Yerel Kalkınma İçin Ortaklıklar, İstanbul Politikalar Merkezi Yayını. Gürel, P. A. (2011), “Küreselleşme Sürecinde Türkiye’de Kalkınma Ajanslarının Bölgesel Kalkınmaya Etkileri ve Geleceğe İlişkin Öngörüler”, 1. Uluslararası Bölgesel Kalkınma Konferansı Bildiriler Kitabı, Malatya
  • HC, House of Common, (2013), The Abolition of Regional Government, House of Commons Library Standard Note by Mark Sandford, 2013, http://www.parliament.uk/briefingpapers/SN05842.pdf erişim tarihi 15 Temmuz 2013
  • Ildırar, M. (2004), Bölgesel Kalkınma ve Gelişme Stratejileri, Nobel Yayıncılık, Ankara İzmir Kalkınma Ajansı, 2013, http://www.izka.org.tr/kurumsal/organizasyon-yapisi/ erişim tarihi 25 Ağustos 2013
  • Jessop, B. (2005), Hegemonya, Post-Fordizm ve Küreselleşme Ekseninde Kapitalist Devlet, İletişim Yayınevi
  • Kalkınma Bakanlığı, “2013 Yılı Programı”, 2012, Ankara
  • -----, (2013), 10. Kalkınma Planı (2014-2018), http://www.kalkinma.gov.tr/DocObjects/view/15089/Onuncu_Kalk%C4%B1nma_Plan %C4%Bpdf
  • -----, (2012), Kalkınma Ajansları 2011 yılı Genel Faaliyet Raporu http://www.kalkinma.gov.tr/DocObjects/View/14745/KalkinmaAjanslari2011YiliGenel FaaliyetRaporu.pdf
  • Karasu, K. (2005), “İngiltere’de Bölge Kalkınma Ajansları”, Bölge Kalkınma Ajansları Nedir, Ne Değildir, derleyen Menaf Turan, Paragraf Yayınevi, 197-238
  • Kayasü, S. M. Pınarcıoğlu, S. S. Yaşar ve Sencer Dere, (2003), “Yerel/Bölgesel Ekonomik Kalkınma ve Rekabet Gücünün Arttırılması: Bölgesel Kalkınma Ajansları”, İstanbul Ticaret Odası Yayın No: 2003-08
  • Övgün, B. (2011), Türk Kamu Yönetiminde Yeni bir Örgütlenme: Kalkınma Bakanlığı, SBF Dergisi, Cilt 66, No. 3, 2011, s. 263-281
  • Özmen, F. (2008), “AB Sürecinde Türkiye‟de Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Karşılaşabilecekleri Temel Sorun Alanları”, Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Isparta, C.13, S.3 s.327-340
  • Pugalis, L. & Fisher, B. (2011) English regions disbanded: European funding and economic regeneration implications, Local Economy, 26 (6/7), 500-516
  • Reeves, T. (2006), “AB Ve Türkiye’de Bölgesel Kalkınma”, TEPAV Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu Kitabı, http://www.tepav.org.tr/upload/files/1321362529Bolgesel_Kalkinma_ve_Yonetisim_Sempozyumu_Bildiri_Kitabi.pdf erişim tarihi 13 Aralık 2012
  • TBMM 29/05/2012 tarihli 7/781 sayılı soru önergesine cevap metni. http://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/yazili_soru_sd.onerge_bilgileri?kanunlar_sira_no =107404 erişim tarihi 10 Mart 2013
  • TPA, The Taxpayer Alliances, (..), The Case for Abolishing Regional Development Agencies, http://tpa.typepad.com/home/files/structure_of_government_3_the_case_for_abolishing _rdas_e.pdf erişim tarihi 25 Haziran 2013
  • Ünsal, F. (2002), “Avrupa Birliği‟ne Katılma Sürecinde Bölgeselleşme ve Bölge Planlamada Yenilikçi Araçlar”, 10. Ulusal Bölge Bilimi/Bölge Planlama Kongresi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, İstanbul, 17-18 Ekim
  • Financial Times, “Regions fear loss of Development Agencies”, http://www.ft.com/cms/s/0/ab608fca-79ba-11e1-990000144feab49a.html#axzz2bE7fcyfW erişim tarihi 15 Temmuz 2013 08/02/2006 tarihli ve 26074 Sayılı Resmi Gazete, Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu Ve Görevleri Hakkında Kanun, 08/06/2011 tarihli ve 27958 Sayılı Resmi Gazete (Mükerrer), Kalkınma Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında 641 sayılı Kanun Hükmünde Kararname,