Berru ULUSOY, Gülşah ÇELEBİ, Nilüfer CEBECİ

Okul Öncesi Öğretmenlerinin Okul Kültürü Kavramına İlişkin Metaforik Algıları

Okul öncesi eğitim, yaşam sürecinde örgün eğitim merdiveninin ilk basamağını oluşturur. Bu basamakta öğrencileri karşılayan okul öncesi öğretmenleri onların ilk öğretmenleri olma özelliğini taşır. Okul öncesi öğretmenlerinin öğrencilerin yaşamlarında ilk kalıcı izler bırakan, özellikle günlük yaşam becerileri, bilgi ve davranışları kazandıran öğretmenler olması onların algı ve görüşlerinin önemini artırır. Okulunun parçası olduğunu düşünen, görüş ve önerileri dikkate alınan, işbirliği içinde ortak amaçlar için hareket eden, okullarında olumlu kültür oluşturulan öğretmenler değerli, önemli olduklarını hissederek performanslarını olumlu yönde sergileme eğilimi gösterir. Bu olumlu enerjinin okulun diğer paydaşları üzerinde bütünleştirici ve sıcak bir yansıma oluşturması beklenir. Okul kültürünün okul öncesi öğretmenleri üzerindeki etkileri nedeniyle çalışmada, onların okul kültürüne ilişkin algılarının metaforlar kullanılarak belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma nitel araştırma yönteminden fenomonolojik desende yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu Giresun’da kamu bağımsız anaokullarında 2021-2022 eğitim öğretim yılı bahar döneminde görev yapan 50 okul öncesi öğretmeni oluşturmaktadır. Okul öncesi öğretmenlerinin okul kültürüne ilişkin algılarını belirlemek amacıyla ‘Okul kültürü……… gibidir, çünkü ………………..’ ibaresi yazılı yarı yapılandırılmış formlar araştırmanın veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Araştırmada okul öncesi öğretmenleri okul kültürüne ilişkin birliktelik/bütünlük, doğa/doğanın parçası, samimiyet, yiyecek, başlangıç/zamanın parçası, şekillendirici ve yansıtıcı olarak okul kültürü olmak üzere yedi kavramsal kategori altında toplam 42 metafor üretmiştir. En fazla üretilen metaforlar birliktelik bütünlük olarak okul kültürü kategorinde yer almakta olup bu metaforların tümü olumlu yöndedir. Araştırmada okul kültürüne ilişkin metaforlar değerlendirildiğinde eğlenceye ilişkin okul kültürünün algılandığı (Nasrettin Hoca fıkraları) sadece bir katılımcı bulunmaktadır. Bu nedenle özellikle öğretmenlerin, okul ortamında eğitici etkinliklerinin yanı sıra eğlenmeye de ihtiyaçları olduğu dikkate alınmalı okul ortamı eğlenceli aktivitelerle zenginleştirilmelidir.

Anahtar Kelimeler:

Okul öncesi eğitim, kültür, okul kültürü, metafor

The Metaphoric Perceptions of Preschool Teachers Conceptions on School Culture

Preschool education constitutes the first step of the formal education ladder in the life process. Preschool teachers who welcome students at this stage are their first teachers. The fact that pre-school teachers are the first to leave permanent traces in the lives of students, especially those who provide them with daily life skills, knowledge and behaviors, increases the importance of their perceptions and opinions. Teachers who think that they are a part of their school, whose opinions and suggestions are taken into account, who act in cooperation for common purposes, and who create a positive culture in their schools, tend to exhibit their performances in a positive way, feeling that they are valuable and important. This positive energy is expected to create an integrative and warm reflection on the other stakeholders of the school. Due to the effects of school culture on preschool teachers, it is aimed to determine their perceptions of school culture by using metaphors. The study was carried out in a phenomenological design from the qualitative research method. The study group of the research consists of 50 preschool teachers working in public independent kindergartens in Giresun in the spring term of the 2021-2022 academic year. In order to determine the perceptions of preschool teachers about school culture, semi-structured forms with the phrase 'School culture is like……… because ………………..' were used as the data collection tool of the research. In the study, preschool teachers produced a total of 42 metaphors related to school culture under seven conceptual categories: unity/integrity, nature/part of nature, sincerity, food, part of beginning/time, school culture as formative and reflective. The most produced metaphors are in the category of school culture as unity and integrity, and all of these metaphors are positive. When the metaphors produced about school culture are evaluated in the research, there is only one participant who perceives the school culture related to entertainment (Nasreddin Hodja jokes). For this reason, it should be taken into account that teachers need to have fun as well as educational activities in the school environment, and the school environment should be enriched with fun activities.

Keywords:

Preschool education, culture, school culture, metaphor,

PDF

___

Akyol, C. & Kızıltan, Ö. (2019). Öğretmen adaylarının kültür kavramına ilişkin metaforları. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 39 (2), 937-961.
Arslan, P. (2020). Okul kavramına ilişkin metaforlar . Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 3 (1), 1-14
Aydeş, S. S. & Akın, U. (2016). Okul yöneticilerinin öğretmenlere yönelik metaforik algıları . Sakarya University Journal of Education, 6(3), 20-39.
Bahar-Güner, Ö., Tunca, N., Alkın-Şahin, S., & Oğuz, A. (2015). Öğretmen adaylarının öğretmen eğitimcisine ilişkin metaforik algıları. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 5(4), 419-444, Erişim: http://dx.doi.org/10.14527/pegegog.2015.023.
Becerikli, S. (1999). Metaforlar yoluyla örgüt kültürünü anlamak. Gazi Üniversitesi İletişim Dergisi, 1.
Bengtsson, M. (2016). How to plan and perform a qualitative study using content analysis. NursingPlus Open, 2, 8-14.
Bernard, H. R. (2011). Research methods in anthropology: qualitative and quantitative approaches. New York: Rowman Altamira.
Boydak-Özan, M. & Demir, C. (2011). Farklı lise türlerine göre öğretmen ve öğrencelerin okul kültürü metaforu algıları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(2), 106-126.
Crabtree, B. F. & Miller, W. L. (1999). Doing qualitative research. Sage publications.
Çelikten, M. (2006). Kültür ve öğretmen metaforları. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 269-283.
Çobanoğlu, N., & Gökalp, S. (2015). Öğretmen adaylarının okul müdürüne ilişkin meteforik algıları/Metephoric perceptions of teacher candidates for school managers. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(31), 279-295.
Demirtaş, Z. (2010). Liselerde Okul Kültürü ile Öğrenci Başarısı Arasındaki İlişki. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Cilt 7, Sayı 13. 208-223.
Doğrul, H. & Kılıç F. (2020). Okul öncesi öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi, Üniversite Araştırmaları Dergisi, 3(2), 49-57.
Ertürk Kara, H.G. (2014). Okul öncesi eğitimi öğretmen adaylarının okul öncesi eğitim kavramına ilişkin metaforları. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2),104-120.
Koca, İ. , Kaya, M. & Gökçimen, S. (2020). Türkıye’de okul kavramına ilışkın metafor araştırmalarının değerlendırılmesı: bir meta sentez çalışması. Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5 (1), 15-26.Erişim: https://dergipark.org.tr/tr/pub/mead/issue/634
Korkmaz, F., & Bağçeci, B. (2013). Lise öğrencilerinin ‘‘üniversite’’kavramına ilişkin metaforik algıların incelemesi. Bartın University Journal of Faculty of Education, 2(1), 187-204.
Lakoff, G. & Johnson, M. (2015). Metaforlar, hayat, anlam ve dil, (Çeviren: Gökhan Yavuz Demir), İthaki.
MEB, (2013). Okul öncesi eğitim programı. Ankara: Meb.
Merriam, S. B. & Grenier, R. S. (2019). Qualitative research in practice: Examples for discussion and analysis. San Francisco, CA: Jossey-Bass Publishers.
Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage.
Özdemir, A. (2006) . Okul kültürünün oluşturulması ve çevreye tanıtılmasında okul müdürlerinden beklenen ve onlarda gözlenen davranışlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(4), 411-433.
Özdemir, T.Y. & Erol, Y.C. (2015). Pedagojik formasyon eğitimi alan öğretmen adaylarının okul, öğretmenlik ve öğrenci kavramlarına ilişkin algıları. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(4).
Palinkas, L. A., Horwitz, S. M., Green, C. A., Wisdom, J. P., Duan, N. and Hoagwood, K. (2015). Purposeful sampling for qualitative data collection and analysis in mixed method ımplementation research, Administration and Policy in Mental Health and Mental Health Services Research, 42, 533–544.
Patton, M. Q. (2005). Qualitative research. New York: John Wiley & Sons, Ltd.
Rose, P., Beeby, J. & Parker, D. (1995). Academic rigour in the lived experience of researchers using phenomenological methods in nursing. Journal of Advanced Nursing. 21(6), 1123-1129. Erişim:https://doi.org/10.1046/j.1365- 2648.1995.21061123.x
Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının “öğretmen” kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk eğitim bilimleri dergisi, 2 (2), 131-155.
Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 55, 459-496
Schein, E. H. (1990). Organizational culture. American Psychologist, 43 (2), 109-119.
Taheria , M. Monshizadeha, M. & Kordianib, H.E. (2015). The relationship between organizational culture and organizational success: A case study. Management Science Letters 5 507–516 http://www.growingscience.com/msl
Tevrüz, S. (1997), Endüstri ve örgüt psikolojisi, Türk Psikologlar Derneği.
Uçar, A. (2021). Okul yöneticilerinin ve okulöncesi öğretmenlerinin okulöncesi eğitimine yönelik metaforik algılarının karşılaştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi.
Uçar, A. & Erdem, E. (2020). Sınıf öğretmenlerinin okulöncesi ile ilgili metaforik algıları. 8. Uluslar arası Sosyal Beşeri ve Eğitim Bilimleri Kongresi Tam Metin Kitabı (ss.381-388).
Uyan Dur, B. İ. (2016). Metafor ve ekslibris. Uluslararası Ekslibris Dergisi, 3(5): 122-12
Van Manen, M. (2007). Phenomenology of practice. Phenomenology & Practice. 1(1), 11-30.Erişim:https://doi.org/10.29173/pandp
Varol, M. (1993). Halkla ilişkiler açısından örgüt sosyolojisine giriş, Ankara Üni.İletişim Fak.
Yılmaz, K. & Oğuz, E. (2005). Eğitim Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Fakülte Kültürüne İlişkin Algıları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 38 (1), 101, 122.