Türkiye'de öğretmen eğitimi araştırmaları: Yönelimler, sorunlar ve öncelikli alanlar

Ülkemizde yapılan öğretmen eğitimi araştırmaları beş başlık altında sınıflandırılabilir: öğretmen adaylarının mesleğe ilişkin tutum ve algıları; öğretmen adaylarının yeterlik algıları; okullarda uygulama; öğretmen eğitimi programlarına ilişkin değerlendirmeler; öğretmen eğitiminin, öğretmen adaylarının bilgi, beceri ve tutumu üzerindeki etkileri. Bu araştırmalardan öğretmenlik mesleğine ilişkin tutum ve öğretmen yeterlikleri ile ilgili olanlar daha çok anketler yoluyla, öğretmen eğitimi programları ve okullarda uygulama araştırmaları ise nicel, nitel ya da karma desenlerle gerçekleştirilmektedir. Öğretim süreçleri ile öğretmen adaylarının kazandıkları bilgi ve becerileri ilişkilendiren araştırmalar ise deneysel, ilişkisel ya da nitel desenlerle yapılmaktadır. Bu araştırmaların, öğretmen eğitiminin betimsel boyutlarına odaklandığı ve öğretmen eğitimi ile öğretmenlik performası ilişkisini irdeleyen araştırmaların fazla yapılmadığı anlaşılmaktadır. Öğretmen eğitimi araştırmalarının bu kapsamda yetersiz oluşunun birkaç temel nedeni vardır. Birincisi, bu alanda kullanılan terimlerde bir anlam birliği henüz oluşmamıştır. İkincisi, öğretmen eğitimi programlarının YÖK tarafından standart bir çerçeve içinde belirlenmesidir. Üçüncüsü, araştırmaların öncelikle eğitim fakültelerinde öğrenim gören öğrencilere ve bu eğitimi veren öğretim elemanlarına yönelik olmasıdır. Dördüncüsü, eğitim fakültesi elemanlarının ders yüklerinin fazla ve araştırmaya ayrılan zamanın sınırlı olmasıdır. Son olarak öğretmen eğitimi araştırmaları üzerine meta analiz çalışmalarının olmaması, öğretmen eğitimi araştırmalarına yön verme konusunda bir eksiklik olarak göze çarpmaktadır.

Teacher education research in Turkey: Trends, ıssues and priority areas

Teacher education research in Turkey can be categorized under five headings: attitudes and perceptions of teacher candidates toward teaching; competency perceptions of teacher candidates; school experience; assessment of teacher education programs; and the impact of teacher education research on teacher candidates knowledge, skills and attitudes. Research on attitudes and perceptions of teaching is carried out mostly through surveys, whereas quantitative, qualitative and mixed designs are used in studying teacher education programs and school experience. The relations between teacher education process and the knowledge, skills and attitudes of teacher candidates are explored through experimental, correlational and qualitative designs. Most of these research studies focus on descriptive aspects of teacher education rather than exploring relations among teacher education and teacher performance in schools. There are several reasons for narrow scope of teacher education research: First, there is no agreement on the terms used in the field of teacher education. Second, teacher education programs are determined by the Higher Education Council. Third, the research is mostly geared toward the students and instructors at the faculties of education rather than teachers in schools. Fourth, the teaching load of the instructors at faculties of education is heavy, thereby not leaving

PDF

___

Alakuş, A. O., Oral, B., & Mercin, L. (2005). Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Öğretmen Adaylarının Okul Deneyimi II Uygulamasına Ilişkin Algıları. Millî Eğitim, 168, 3-9.
Aydın, S., Selçuk, A., & Yeşilyurt, M. (2007). Öğretmen Adaylarinin Okul Deneyimi II Dersine Ilişkin Görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 75-90.
Aypay, A. (2009). Öğretmenlerin Hizmet Öncesi Öğretmenlik Eğitimlerini Değerlendirmeleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(3), 1085-1123.
Azar, A. (2003). Okul Deneyimi ve Öğretmenlik Uygulaması Derslerine Ilişkin Görüşlerinin Yansımaları. Milli Eğitim Dergisi, 159.
Baştürk, S. (2008). Öğretmenlik Uygulamasi Dersinin Uygulama Öğretmenlerinin Görüşlerine Dayali Olarak Değerlendirilmesi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 7(14), 231-248.
Baştürk, S. (2009). Investigating teaching practice course according to student teachers opinions. Elementary Education Online, 8(2), 439,456.
Beşoluk, Ş., & Horzum, M. B. (2011). Öğretmen Adaylarının Meslek Bilgisi, Alan Bilgisi Dersleri ve Öğretmen Olma Isteğine Ilişkin Görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 44(1), 17-49.
Bilgin-Aksu, M., & Demirtaş, H. (2006). Öğretmen Adaylarının Okul Deneyimi II Dersine Ilişkin Görüşleri: İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Örneği. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(11), 3-21.
Borko, H., Liston, D., & Whitcomb, J.A. (2007) Genres of empirical research in teacher education. Journal of Teacher Education, 58(1), 3-11
Büyükgöze-Kavas, A., & Bugay, A. (2009). Öğretmen Adaylarının Hizmet Öncesi Eğitimlerinde Gördükleri Eksiklikler ve Çözüm Önerileri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 13-21.
Ceylan, T., & Akkuş, Z. (2007).Okul Deneyimi II Uygulamalarının Öğretmen Adayları Üzerinde Yarattığı Davranış Değişiklikleri. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 213-226.
Cochran-Smith, M. & Fries, K. (2008). Research on teacher education: changing times, changing paradigms. In M. Cochran-Smith, S. Feiman-Nemser, and D.J. McIntyre (Eds.), Handbook of research on teacher education: Enduring questions in changing contexts (pp. 1050-1093). New York: Routledge/Taylor Francis and the Association of Teacher Educators.
Cochran-Smith, M. (2001). Constructing outcomes in teacher education: Policy, practice and pitfalls. Education Policy Analysis Archives, 9(11). Retrieved from http://epaa.asu.edu/epaa/ v9n11.html
Cochran-Smith, M. (2005). Studying teacher education: What we know and need to know. Journal of Teacher Education, 56(4), 301-306.
Cochran-Smith, M. & Boston College Evidence Team. (2009). Re-culturing teacher education: Inquiry, evidence and action. Journal of Teacher Education, 60(5); 458-468.
Çetin-Seçkin, N. (2005). A survey about the opinions of student physics teachers, supervisors and mentors on practice teaching course (Unpublished masters thesis). Middle East Technical University, Ankara.
Darling-Hammond, L. (2006). Assessing teacher education: The usefulness of multiple measures for assessing program outcomes. Journal of Teacher Education, 57(2), 120-139.
Del Schalock, H., Schalock, M. D. & Ayres, R. (2006). Scaling up research in teacher education: New demands on theory, measurement, and design. Journal of Teacher Education, 57(2), 102-119.
Dereobalı, N., & Ünver, G. (2009). Okulöncesi Öğretmenliği Lisans Programı Derslerinin Öğretim Elemanları Tarafından Genel Bir Bakış Açısıyla Değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 161-181.
Dunkin, M.& Biddle, B. (1974). The study of teaching, New York: Holt, Rinehart and Winston.
Durukan, E., & Maden, S. (2011). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Türkçe Öğretmenliği Lisans Programına Yönelik Görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(2), 555-566.
Grossman, P. & McDonald, M. (2008). Back to the future: Directions for research in teaching and teacher education. American Educational Research Journal, 45(1), 184-205.
Gürbüz, N. (2006). Öğretmen Adaylarının Okul Deneyimi I ve II Dersleriyle Ilgili Algıları. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(2), 67-72.
Harmandar, M., Bayrakçeken, S., Kıncal, R. Y., Büyükkasap, E., & Kızılkaya, S. (2000). Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesinde Okul Deneyimi Uygulaması ve Sonuçlarının Değerlendirilmesi. Millî Eğitim Dergisi, 148.
Kiraz, E. (2002). Öğretmen Adaylarının Hizmet Öncesi Mesleki Gelişiminde Uygulama Öğretmenlerinin Işlevi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 1(2), 183-196
Kiraz, E., Aksu, M., Daloğlu, A., Demir, C. E., & Yıldırım, S., (2010). Öğretmen Adaylarının Eğitim Görüşlerinin Farklı Değişkenlere Göre Incelenmesi. İlköğretim Online, 9(2), 526-40.
Kudu, M., Özbek, R., & Bindak, R. (2006). Okul Deneyimi- I Uygulamasına Ilişkin Öğrenci Algıları: Dicle Üniversitesi Örneği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 5(15), 99-109.
Lin, E., Wang, J., Klecka, C.L., Odell, S.J., Spalding, E. (2010). Judging research in teacher education. Journal of Teacher Education, 61(4), 295-301
Oğuz, A. (2004). Okul Deneyimi I Dersinin Öğretmen Adayları Üzerindeki Etkileri. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11, 141-162.
Özkan, H., Albayrak, M., & Berber, K. (2005). Öğretmen Adaylarının Ilköğretim Okullarinda Yaptikları öğretmenlik uygulamasinin yetişmelerindeki rolü. Millî Eğitim, 168.
Özmen, H. (2008). Okul Deneyimi I ve Okul Deneyimi II Derslerine Ilişkin Öğretmen Adaylarının Görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 25-37.
Pecheone, R. L. & Chung, R. R. (2006). Evidence in teacher education: The performance assessment for California teachers (PACT). Journal of Teacher Education, 57(1), 22-36.
Şallı-Çopur, D. (2008). Teacher effectiveness in initial years of service: a case study on the graduates of METU Foreign Language Education Program (Unpublished doctoral dissertation). Middle East Technical University, Ankara.
Şaşmaz-Ören, F., Sevinç, Ö. S., & Erdoğmuş, E. (2009). Ögretmen Adaylarının Okul Deneyimi Derslerine Yönelik Tutumlarının ve Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Educational Administration and Planning, 15(58), 217-246.
Vural, L. (2007). Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği Mezunu Öğretmenlerin Program Değerlendirmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 80-96.
Yanpar, Y. (2009). Türkiye, Almanya ve Danimarka Öğretmen Yetiştirme Programlarının Standartlarının İngilizce Öğretmen Adayı Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(4), 2047-2094.
Yapıcı, Ş., & Yapıcı, M. (2004). Öğretmen Adaylarının Okul Deneyimi I Dersine Ilişkin Görüşleri. İlköğretim Online, 3(2), 54-59.
Yavuzer, Y., Dikici, A., Çalışkan, M., & Aytekin, H. (2006). Sınıf Öğretmenliği Mezunlarının Öğretmen Yetiştirme Programından Yararlanma Düzeylerine Ilişkin Görüşmeleri: Niğde Üniversitesi Örneği. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(32), 35-41.
Yeşil, R., & Çalışkan, N. (2006). Okul Deneyimi I Dersinden Öğrencilerin Beklentileri ve Bu Beklentilerin Karşılanma Düzeyi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(1), 55-72.
Yılmaz, K. (2010). Lisans Düzeyinde Sosyal Bilgiler Eğitiminde Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri: Öğretim Elemanlarının Görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(2), 297-332.
Zeichner, K. (2005). A research agenda for teacher education. In M. Cochran-Smith & K. Zeichner (Eds.), Studying teacher education: The report of the AERA Panel on Research and Teacher Education (pp. 737-759). Mahwah, NJ: Erlbaum.
Zeichner, K. (2006). Reflections of a university-based teacher educator on the future of collegeand university-based teacher education. Journal of Teacher Education, 57(3), 326-340.