Bilge YILMAZ, Turgut YEŞİLOĞLU, Berken ÇİMEN, Meral İNCESU

Red Şadok x Rio Red Altıntop Melezlemesinden Elde Edilmiş Turunçgil Melezlerinin Morfolojik Karakterizasyonu

Genetik varyasyonlar bitki ıslahının başarısında önemli bir yere sahiptir. Bu varyasyonlar bitki cins ve türleri içinde doğal olarak var olduğu ya da oluştuğu gibi yapay olarak insan eliyle yapılan melezlemelerle de belirli hedefler doğrultusunda oluşturulabilmektedir. Bu çalışmada Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümünde yürütülen turunçgil çeşit ıslah programı kapsamında gerçekleştirilen monoembriyonik Red şadok ile poliembriyonik Rio Red altıntopu melezlemesinden elde edilmiş bir yaşlı 100 bitki kullanılmıştır. Popülasyonda morfolojik karakterizasyon yapılarak genetik çeşitlilik vejetatif özellikler bakımından ortaya konmuştur. Her bitkide, bitki vejetatif gelişimi, yaprak yapısı ve dikenlilik gibi karakterlerden oluşan 17 farklı morfolojik özellik incelenmiştir. Ayrıca morfolojik karakterizasyon sonucu elde edilen verilerde, melezlerin populasyon içindeki benzerlik katsayısı, temel bileşenler analizi (PCA) ve kümeleme analizi yapılarak morfolojik dendogram oluşturulmuştur. PCA analizi sonucunda 5 temel faktör grubunu temsil eden 12 değişkenin populasyon varyansının %74.14'ü tanımladığı saptanmıştır. Toplam 100 adet birey içerisindeki benzerlik indeksi %66.00 ile 95.32 arasında değişim göstermiştir.

Morphological Characterization of Citrus Hybrids Derived by Crossing Red Pommelo x Rio Red Grapefruit

Genetic variations have a great importance in terms of plant breeding. These variations can be obtained either spontaneously or artificially by mutations and sexual hybridizations in order to achieve specific breeding objectives. In this study a hundred progenies obtained by crossing Red Pommelo x Rio Red Grapefruit during citrus cultivar breeding program carried out by Cukurova University, Faculty of Agriculture, Department of Horticulture, used for morphological characterization. Morphological characterizations were performed in a population consists of one-year-old 100 plants obtained by crossing a monoembryonic Red shaddock and poliembryonic Rio Red grapefruit in order to determine the genetic variability in terms of vegetative characters. Seventeen different morphologic characters consist of characters such as plant vegetative development, leaf structure and thorniness were used in characterization studies. Besides, data obtained by characterization were subjected to similarity coefficient, principal components and cluster analyses to to demonstrate the overall phenotypic relationships among these genotypes. The first five factor scores contained 74.14% the total multivariate variation. According to a cluster analysis, the similarity index of the population consists of 100 hybrids ranged between 66.00 % and 95.32 %.

PDF

___

Akbulut, B., Y. Karakurt ve M. Tonguç. 2014. Fasulye genotiplerinin morfolojik ve fenolojik karakterizasyonu. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 30(4):227-233
AKİB. 2013. http://www.akib.org.tr/tr/. Erişim: Kasım, 2013.
Aras, V., C.A., Oluk, M., Ünlü, E., Yazıcı, İ., Canan, Z., Karaşahin, Ç. Nacar ve E.Ç. Eroğlu. 2014. Bazı Karpuz (Citrullus lanatus Thunb.) Hatlarının ve Melezlerinin Morfolojik ve Biyoaktif Özelliklerinin Belirlenmesi.10. Sebze Tarımı Sempozyumu Tekirdağ. Bildiri Özetleri Kitabı. 57.s
Binbir, S. ve T. Baş. 2010. Bazı Yerel Biber (Capsicum annuum L.) Populasyonlarının Karakterizasyonu. ANADOLU, J. of AARI 20 (2) 2010, 70 - 88.
Bozokalfa, M.K. ve D. Eşiyok. 2010. Biber (Capsicum annuum L.) aksesyonlarında genetik çeşitliliğin agronomik özellikler ile belirlenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 47(2): 123-134.
Eroğul, D. 2009. Bazı idris (Prunus mahaleb L.) genotiplerinin morfolojik ve moleküler karakterizasyonu. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (doktora tezi). 168 s.
Escribano, S. ve A. Lazaro. 2009. Agro-morphological diversity of Spanish traditional melons (Cucumis melo L.) of the Madrid provenance. Genet Resour Crop Ev 56:481-497.
FAO. 2015. http://www.fao.org. Erişim: Aralık, 2015.
Gökçe, M. 2011. Tuzcu Turunçgil Koleksiyonunda Bulunan Portakal ve Mandarin Genotiplerinin Morfolojik Karakterizasyonu. Ç. Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Adana, 161s.
IPGRI. 1999. Descriptors for Citrus. International Plant Genetic Resources Institute, Rome, Italy. p.63.
Kıyga, Y. 2009. Osmanlı x Camarosa çilek melezlerinin morfolojik ve pomolojik karakterizasyonu. Mustafa Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Hatay, 45s.
Koehler-Santos, P., A.L. Cunha Dornelles, and L.B. de Freitas. 2003. Characterization of mandarin citrus germplasm from Southern Brazil by morphological and molecular analyses. Pesq. Agropec. Bras. vol.38 no.7
Köse, M.T. 2008. Türkiye Acurlarının (Cucumis Melo Var. Flexuosus) Genetik ve Morfolojik Karakterizasyonu. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. 80 sayfa.
Martinez-Calvo, J., M., Naval, E., Zuriaga, G. Llacer, and M.L. Badenes. (2013). Morphological characterization of the IVIA persimmon (Diospyros kaki Thunb.) germplasm collection by multivariate analysis. Genet Resour Crop Evol. 60:233-241
Peralta, I.E. and D.M. Spooner. 2005. Morphological characterization and relationships of wild tomatoes (Solanum L. section Lycopersicon). In: Keating RC, Hollowell VC, Croat T (eds) Festschrift for William G. Darcy: the legacy of a taxonomist (Monograph in Systematic Botany 104). MBG Press, Missouri, USA, s.227-257.
Reece, P.C. 1969. Classification of Citrus. Proceedings of First International Citrus Symposium. 1: 429-434, University of California Riverside,USA.
Reuther, W., H.J. Webber and L.D. Batchelor. 1967. The Citrus Industry. University of California Division of Agricultural Sciences, 1 : 431-539.
Santos, K.P., A.L.C. Dornelles and L. Brandao de Freitas. 2003. Characterization of Mandarin Citrus Germplasm from Southern Brazil by Morphological and Molecular Analyses. Pesquisa Agropecuária Brasileira. 38:7 797-806.
Saunt, J. 2000. Citrus Varietes of the World. Sinclair International Limited, Norwich, England. 126p.
Soost, R.K. and J.W. Cameron. 1980. 'Oroblanco', a triploid pummelo-grapefruit hybrid. HortScience 15:667-669.
Soost, R.K. and J.W. Cameron. 1985. 'Melogold', a triploid pommelo-grapefruit hybrid. HortScience 20: 1134-1135.
Tan, A., T. Taşkın ve A. İnal. 2004. Bitki genetik kaynakları çalışmaları. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü İzmir. Tanıtım Broşürü No: 3
Uysal, O., G. Kafa, U. Seday, and S. Polatöz. 2012. Distribution of leaf features in citrus hybrids obtained from clementine. XII Uluslararası Turunçgil Kongresi Bildiri Özetleri Kitabı. s. 53.
Uzun, A. 2009. Turunçgillerde Genetik Çeşitliliğin SrapMarkırları ile Karakterizasyonu. Ç. Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı Doktora Tezi, Adana, 32-47.
Yahata, M., S. Harusaki, H. Komatsu, K. Takami, H. Kunitake, T. Yabuya, K. Yamashita and P. Toolapong. 2005. Morphological Characterization and Molecular Verification of a Fertile Haploid Pummelo (Citrus grandis Osbeck). JASHS vol. 130 no. 1:34-40.
Yeşiloğlu, T, B. Çimen, M. İncesu, B. Yılmaz, Y. Aka Kaçar ve Ö. Şimşek. 2013. Turunçgil Sektörünün Gereksinim Duyduğu Yeni Çeşitlerin Geliştirilmesi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi. 6 (2): 127-132
Yıldız, M., N. Akgül ve S. Şensoy. 2014. Morphological and Molecular Characterization of Turkish Landraces of Cucumis melo L. Not Bot Horti Agrobo, 42(1):51-58.
Yılmaz, M. 2009. Bazı fındık çeşit ve genotiplerinin pomolojik, morfolojik ve moleküler karakterizasyonu. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstütüsü. Doktora Tezi. 109 s.