Soner KAZAZ, Ezgi DOĞAN, Tuğba KILIÇ, Elçin Gözde Ergür ŞAHİN, Hilal DURSUN, Gülsemin Savaş TUNA

Polen Kaynağı Olarak Kokulu Gül Genotipleri İle Yapılan Tozlama Tohum Oluşumunu Etkiler Mi?

Amaç: Gül ıslahında ebeveyn seçimi başarıyı etkileyen faktörler arasında yer alır. Ebeveyn seçimi ve kombinasyonların belirlenmesinde ıslahçının; ploidi seviyesi, ebeveynlerin verimliliği, polen canlılığı, meyve başına tohum sayısı ve tohumların çimlenme oranı gibi faktörleri dikkate alması başarı oranını etkilemektedir. Bu çalışma, tozlamada polen kaynağı olarak kullanılan kokulu ve kokusuz gül genotiplerinin meyve tutum oranı ve meyve başına tohum sayısı üzerine etkilerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Materyal ve Metod: Çalışmada, baba ebeveyn olarak iki kokulu gül türü (Rosa damascena Mill., Rosa odarata cv. Louis XIV) ile melez çay gülleri olarak bilinen Rosa hybrida L. türüne ait iki ticari kesme gül çeşidi (Magnum ve First Red), anne ebeveyn olarak ise Rosa hybrida türüne ait ticareti yapılan iki farklı kesme gül çeşidi (Polar Star ve Black Magic) kullanılmıştır. Tozlama amacıyla 12 farklı kombinasyon oluşturulmuş ve 01 Mayıs-30 Aralık tarihleri arasında kombinasyon başına 20’şer adet melezleme yapılmıştır. Bulgular: Çalışmada kullanılan bütün ebeveynlerin ploidi seviyelerinin 2n=4x=28 yani tetraploid olduğu belirlenmiştir. Baba ebeveyn olarak kullanılan tür ve çeşitlerde polen canlılık oranlarının % 52.76-58.92, çimlenme güçlerinin ise % 24.61-45.24 arasında değiştiği saptanmıştır. Tozlamalarda meyve başına en yüksek tohum sayısı 25.67 adet ile Black Magic x R. damascena kombinasyonunda belirlenirken bunu 23.00 adet ile Polar Star x R. odorata cv. Louis XIV kombinasyonu izlemiştir. Meyve başına en düşük tohum sayısı ise 7.00 adet ile Black Magic x Magnum kombinasyonundan elde edilmiştir. Sonuç: Çalışmada baba ebeveyn olarak kullanılan kokulu gül türleri ile yapılan tozlamaların meyve başına tohum sayısını arttırdığı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Gül, melezleme ıslahı, tozlama, polen, kokulu gül

Does pollination with scented Rose genotypes as pollen source affect seed set?

Objective: Parental selection is one of the factors affecting success in rose breeding. Considering factors such as ploidy level, parental productivity, pollen viability, number of seeds per fruit and germination rate of seed in the selection of parental selection and combinations affect the breeder's success rate. This study was carried out to determine the effects of fragrant and odorless rose genotypes used as pollination sources on fruit (hip) set rate and number of seeds per fruit.Materials and Methods: In this study, two fragrant rose species (Rosa damascena Mill., Rosa odarata Louis XIV) and two commercial cut roses (Magnum and First Red) belonging to Rosa hybrida L. were used as male, two different cut roses (Polar Star and Black Magic) belonging to Rosa hybrida L. species were used as female parents. 12 different combinations were created for dusting purposes and 20 crosses were made per combination between 01 May-30 December. Results: The ploidy levels of parents used in the study were determined to be (2n=4x=28) tetraploid. It was found that the pollen viability of the species/varieties ranged between 52.76-58.92 % and germination rate ranged between 24.61-45.24 %. The highest number of seeds per fruit in the pollination was determined in combination with Black Magic x R. damascena with 25.67 seed while the lowest number of seeds per fruit was obtained from Black Magic x Magnum combination with 7.00 seed. Conclusion: In this study, it was concluded that pollination with fragrant rose species used as father and parent increased the number of seeds per fruit.

Keywords:

Rose, hybridization breeding, breeding, fragrant rose,

PDF

___

Barletta, A. 1995. Scent makes a comeback. Flora Cul Int January, 23–25
Bent, E. 2007. Fragrance is unpredictable, but breeders undeterred. Flora Cult lnt September, 32-33
Borda, A.M, Clark, D.G, Huber, D.J. 2011. Effects of ethylene on volatile emission and fragrance in cut roses: the relationship between fragrance and vase life. Postharvest Biol Technol, 59:245–252. https://doi.org/10.1016/j.postharvbio.2010.09.008
Calvino, E.M. 1951. Ricerche sul pollini del genera Rosa. Ann . Sperimentazio Agraria, 5: 377-407.
Chimonidou, D., Bolla, A., Pitta, C. Vassiliou, L., Kyriakou, G. and Put. HMC. 2007. Is it possible to transfer aroma from Rosa damascena to hybrid tea rose cultivars by hybridisation?. Acta Hort. 751:299-304.
Crespel, L., Gudin, S., Meynet, J., Zhang, D. 2002. AFLP-based estimation of 2n gametophytic heterozygosity in two parthenogenetically derived dihaploids of Rosa hybrida L. Theor Appl Genet. 104:451–456
Crespel, L., Ricci, S. and Gudin, S. 2006. The production of 2n pollen in rose. Euphytica, 151: 155-164.
de Vries, D.P., Dubois, L.A.M. 1987. The effect of temperature on fruit set, seed set and seed germination in ‘Sonia’ 9 ‘Hadley’ hybrid tea-rose crosses. Euphytica, 36:117–120. doi:10.1007/BF00730654
de Vries, D.P., Dubois, L.A.M. 2001 Developments in breeding for horizontal and vertical fungus resistance in roses. Acta Hortic., 552:103–112
de Vries, D.P., Dubois, L.A.M. 1996. Rose breeding: past, present, prospects. Acta Hort., 420: 241-248.
Erlanson, E.W. 1938 Phylogeny and polyploidy in Rosa. New Phytol., 37:72–81
Eti, S., 1990. Çiçek tozu miktarını belirlemede kullanılan pratik bir yöntem. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 5(4):49-58.
Eti, S., 1991. Bazı meyve tür ve çeşitlerinde değişik in vitro testler yardımıyla çiçek tozu canlılık ve çimlenme yeteneklerinin belirlenmesi, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(1):69-80.
Farooq, A., Lei, S., Nadeem, M., Asif, A., Akhtar, G., Butt, S. Ş., 2016. Cross compatibility in various scented Rosa specıes breeding. Pak. J. Agri. Sci., Vol. 53(4), 863-869; ISSN (Print) 0552-9034, ISSN (Online) 2076-0906, doi: 10.21162/PAKJAS/16.1817
Giovannini, A., Macovei, A., Donà, M., Valassi, A., Caser, M, Mansuino, A., Ghione, GG, Carbonera, D., Scariot, V., Balestrazzi, A. 2015 Pollen grain preservation at low temperatures in valuable commercial rose cultivars. Acta Hortic., 1064:63–66
Gudin, S, Are`ne, L. 1991. Influence of the pH of the stigmatic exudate on male-female interaction in Rosa hybrida L. Sex Plant Reprod., 4:110–112. doi:10.1007/BF00196496
Gudin S. 1995. Rose improvement: a breeder’s experience. Acta Hortic. 420:125–128
Gudin S., Arene L. 1992. Putrescine increases effective pollination period in roses. Hort. Technology, 2:211–213
Gudin, S. 2001. Rose Breeding. Proceeding. III. International Rose Research. Ed: N. Zieslin and H. Agbaria. ISHS. Acta Horticulturae, 547. 23-26.
Güçlü, S.F., Polat, M., Okatan, V. 2019. Pollen Performance of ‘Red Lake’ and ‘Rosenthal’ Currant (Ribes rubrum) Cultivars. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 56 (3):313-317, DOI:10.20289/zfdergi.506729
Jian, H.Y., Zhang, H, Tang, K.X., Li, S.F., Wang, Q.G. 2010a. Decaploidy in Rosa praelucens, Byhouwer (Rosaceae) endemic to Zhongdian plateau, Yunnan, China. Caryology, 63:162–167
Krussmann, G. 1981. The Complete Book of Roses. Timber Press, Portland, Oregon.
Macovei, A, Caser, M, Donà, M, Valassi, A, Giovannini, A, Carbonera, D, Scariot, V, Balestrazzi, A. 2016. Prolonged cold storage affects pollen viability and germination along with hydrogen peroxide and nitric oxide content in Rosa hybrida. Not Bot Hortic Agrobo, 44:6–10
Ogilvie, I., Cloutier, D., Arnold, N., and Jui, P.Y. 1991. The effect of gibberellic acid on fruit and seed set in crosses of garden and winter hardy Rosa accessions. Euphytica, 52: 119-123.
Spiller, M, Berger, R.G, Debener, T. 2010. Genetic dissection of scent metabolic profiles in diploid rose populations. Theor Appl Genet, 120:1461–1471. https://doi.org/10.1007/s00122-010-1268-y
Şensoy, S., Ercan, N., Ayar, F. Temirkaynak, M., 2003. Cucurbitaceae Familyasındaki Bazı Sebze Türlerinde Çiçek Tozlarının Bazı Morfolojik Özellikleri İle Canlılıklarının Belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 16(1), 1-6
Tackholm, G. 1923. Zytologische Studien uber die Gattung Rosa, Acta Hortic., Berg. 7:97–381
Tuna, M., 2016. IV. Flow sitometri ve tarımsal araştırmalarda kullanımı uygulamalı eğitim programı. Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü, 29-30 Ocak, 2016. Tekirdağ.
Van Huylenbroeck, J., Leus, L., Van Bockstaele, E. 2005. Interploidy crosses in roses: use of triploids. Acta Hortic. 690:109–112
Visser, T, de Vries, DP, Scheurink, JAM, Welles, GWH. 1977a. Hybrid tea-rose pollen I. Germination and storage. Euphytica, 26:721–728. doi:10.1007/BF00021697
Visser, T, de Vries, DP, Welles, GWH, Scheurink, JAM. 1977b. Hybrid tea-rose pollen II. Inheritance of pollen viability. Euphytica, 26:729–732. doi:10.1007/BF0002 1698
Werlemark, G, Carlson-Nilsson, U, Esselink, GD, Nybom, H. 2009. Studies of intersectional crosses between pentaploid dogrose species (Rosa sect. Caninae L.) as seed parents and tetraploid garden roses as pollen donors.. In: Zlesak. (ed) RosesFloriculture and ornamental biotechnology. Global Science Books Ltd., UK, Ikenobe, Japan pp 131–138
Zlesak, DC, Zuzek, K, Hokanson, SC. 2007. Rose pollen viability over time at varying storage temperatures. Acta Hortic. 751:337–343
Zlesak, DC. 2006. Rosa x hybrida. In: N.O. Anderson (ed.), Flower Breeding and Genetics. The Netherlands, Springer, pp. 695-738.