Geliştirilmiş İzmir Kekiği (Origanum onites L.) klonlarının farklı ekolojik koşullarda bazı agronomik ve teknolojik özelliklerinin belirlenmesi

Batı ve Güneybatı Anadoludan toplanarak klon seleksiyonu yöntemi ile geliştirilen 14 farklı Origanum onites L. klonları ile Bornova ve Dikili lokasyonlarında iki yıl süreyle yürütülen bu çalışmada, drog yaprak, uçucu yağ ve uçucu yağ bileşenlerinden carvacrol oranları belirlenmiştir. Deneme, tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak Ege Üniversitesi Tarla Bitkileri Bölümü deneme arazisinde ve Dikili Makaron Çiftliğinde kurulmuştur. Buna göre denemenin ilk yılında drog yaprak verimi Bornova lokasyonunda ortalama 184.6 kg/da iken Dikili lokasyonunda ortalama 232.51 kg/da olmuş ve ikinci yıl Bornova lokasyonundan ortalama 813.1 kg/da verim alınırken Dikili lokasyonundan ise ortalama 646.4 kg/da verim alınmıştır. Uçucu yağ oranları ise ilk yıl Bornova lokasyonunda ortalama %3.45, Dikili lokasyonunda % 2.58 olarak belirlenmiştir. İkinci yıl ise Bornova lokasyonunda ortalama değerin % 4.50, Dikili lokasyonunda ise % 3.96 olduğu saptanmıştır. Carvacrol oranlarının ilk yılda Bornova lokasyonunda ortalama % 82.17 ve Dikili lokasyonunda ise % 84.61 oranında olduğu belirlenmiştir. İkinci yılda Bornova lokasyonunda ortalama carvacrol oranının % 90.94 olduğu, Dikili lokasyonunda ise ortalama oranın % 92.48 olduğu saptanmıştır. Böylece her iki yılda da drog yaprak verimi ve uçucu yağ oranları Bornova lokasyonunda, carvacrol oranları ise Dikili lokasyonunda daha yüksek bulunmuştur.

Determination of some agronomic and technologic characteristics of improved Turkish Oregano (Origanum onites L.) clones under different ecological conditions

In this study conducted in Bornova and Dikili locations during 2002-2003 years with 14 different Origanum onites L. clones collected from the flora of Western and Southwestern Anatolian that improved with clonal selection, drug leaf yield, essential oil and carvacrol contents were determined. The trial was established as a randomized complete block design with three replications in Ege University, Agricultural Faculty, Field Crops Department research area in Bornova and Makaron Farm in Dikili. In the first year, the average of drug leaf yield was determined 232.51 kg/da in Dikili location while it was 184.6 kg/da in Bornova and in the second year, it was determined 646.4 kg/da in Dikili location while it was 813.1 kg/da in Bornova. In the first year, the averages of essential oil content were stated 3.45% in Bornova location and 2.58% in Dikili location. In the second year, the averages of essential oil content were found 4.50% in Bornova location and 3.96% in Dikili. The averages of carvacrol content were determined in the first year as 82.17% in Bornova location and 84.61% in Dikili location. In the second year, the averages of carvacrol content were found 90.94% in Bornova location and 92.48% in Dikili. Thus, in both years of the trial, the average of drug leaf yield and essential oil contens were found higher in Bornova location and carvacrol content was found higher in Dikili location.

PDF

___

Arabacı O., 1995, İzmir kekiği (Origanum onites L.)nin yetiştirme tekniği ve kalite özellikleri üzerinde araştırma. T.C. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı.10.3100.0000.107. Doktora tezi.
Baytop T., 1984, Türkiyede bitkiler ile tedavi, İstanbul Üniversitesi Yayınları: 3255, İstanbul.
Başer K. H. C., 2001, Her derde deva bitki kekik. Bilim ve Teknik. Mayıs 2001. 74-77.
Baydar H., 2002, Isparta koşullarında İzmir kekiğinin (Origanum onites L.) verimi ve uçucu yağ kalitesi üzerine araştırmalar. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 6:2, 17-24.
Baydar H., Erdal İ., 2004, Effect of growth regulators on leaf quality of oregano (Origanum onites L.). Ankara Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi. 10:No:1.9-13.
Bayram E., 1995, Geliştirilmiş İzmir kekiği (Origanum onites L.) hatlarında bazı agronomik ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. The Journal of Agricultural Faculty of Ege Universty. 32:3. 41-48.
Bayram E., Geren H., Ceylan A., Özay N., 1999, İzmir kekiği (Origanum onites L.)nde farklı biçim yüksekliğinin verim ve kaliteye etkisi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım, Adana. 222-226.
Bayram E., Geren H., Özay N., Ceylan A., 2001, Çanakkale- Balıkesir yöresi izmir kekiği (Origanum onites L.) populasyonlarının bazı agronomik ve kalite özelliklerinin belirlenmesi üzerine araştırma. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi, 17-21 Eylül, Tekirdağ. Cilt II: 249-254.
Bayram E., Kırıcı S., Tansı S, Yılmaz G., Arabacı O., Kızıl S., Telci İ., 2010, Tıbbi ve aromatik bitkiler üretiminin arttırılması olanakları, Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi, 11-15 Ocak 2010, Ankara. S.437-456.
Ceylan A., Vömel A., Kaya N., Niğdeli E., 1988, İzmir kekiği (Origanum smyraeum L.)nin adaptasyonu ve ıslahı üzerinde araştırmalar. I. Orman Tali Ürünleri Sempozyumu Programı.
Ceylan A., Otan H., Polat M., Bayram E., Sarı O., Özay N., Kudat S., Çarkcı N., Oğuz B., Kıtıkı A., 1994, Origanum onites L. (İzmir kekiği) üzerinde agroteknik araştırmalar. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü. Menemen-İzmir.
Ceylan A., Bayram E., Geren H., 1999, İzmir kekiği (Origanum onites L.) ıslahında geliştirilen klonların agronomik ve kalite özellikleri üzerinde bir araştırma. Tr. Journal of Agriculture and Forestry. 23: ek sayı 5.1163-1168.
Güngör F. U., 2002, İzmir kekiği (Origanum onites L.) geliştirilmiş klon hatlarının kula şartlarında agronomik ve kalite yönünden karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı. Doktora tezi.
Kırman H., 1993, Geliştirilmiş izmir kekiği (Origanum onites L.) hatlarının bazı agronomik ve kalite özelliklerinin belirlenmesi üzerinde araştırma. T.C. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı. 10.3100.0000.107. Yüksek Lisans Tezi.
Kıryaman A., 1988, İzmir kekiği (Origanum sp.) hatlarında bazı agronomik ve teknolojik özellikler üzerine araştırmalar. T.C. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi.
Kıtıkı A., Sarı O., Oğuz B., Ceylan A., Bayram E., Özay N., 1997, Batı Anadolu İzmir kekiği (Origanum onites L.) populasyonlarında bazı özellikler açısından üstün tiplerin belirlenmesi ve kültür koşullarında performanslarının saptanması. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü. Menemen-İzmir.
Kovancı, İ., 1990, Bitki besleme ve toprak verimliliği. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi. Teksir No:107/3, s:286. Bornova-İzmir.
Otan H., Sarı O., Ceylan A., Bayra E., Özay N., Kaya N., 1994, Batı Anadolu florasında yayılış gösteren Origanum onites L. (İzmir kekiği) populasyonlarında bazı kalite özellikleri. Tarla Bitkileri Kongresi, 25-29 Nisan, İzmir. 146-149.
Özsoy Ü., 1995, Muğla yöresinden toplanan izmir kekiği (Origanum onites L.) populasyonlarının bazı agronomik ve kalite özellikleri üzerine araştırmalar. T.C. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı.10.3100.0000.107. Yüksek Lisans Tezi.
Putievsky E., Dudai N., Ravid U., 1996, Cultivation, selection and conservation of oregano species in Isreal. Promoting the conservation and use of underutilized and neglected crops. 14.
Oregano. Proceedings of the IPGRI International Workshop on Oregano. 8-12 May. CIHEAM, Valenzano, Bari, Italy.
Wichtl, 1971, Die pharmakogostich-Chemisehe Analys Band, 12, Franfurt/M