Gülay OYUR ÇELİK, Leyla BAYSAN ARABACI, Belkıs Gülçin EJDER

Sağlık Bakım Uygulamalarında Tıbbi Hata Şikayet Olgularının İncelenmesi: Retrospektif Bir Çalışma

Amaç: Araştırma, bir İl Sağlık Müdürlüğü’ne 2012-2019 yılları arasında ulaşan, sağlık bakım uygulamaları sonucunda açılan tıbbi hataya ilişkin şikâyet olgularını incelemek amacıyla yapıldı. Yöntem: Retrospektif kohort olarak tasarlanan araştırmada, 2012-2019 tarihleri arasında bir İl Sağlık Müdürlüğü’nün Disiplin Şube Müdürlüğü’ne ulaşan 170 adet tıbbi hata şikâyet dosyasına ait kayıtlar incelendi. Çalışmada, olgulara ait dosya kayıtları araştırmacılar tarafından hazırlanan “Bilgi Formu” doğrultusunda değerlendirildi. Verilerin analizinde, sayı-yüzde dağılımları, ortalama ve standart sapma kullanıldı. Bulgular: Araştırma kapsamında incelenen, daha çok 2012 (%24.1) ve 2013 (%23.5) yıllarına ait olan şikâyet olgularının %46.5’inde maruz kalan kişinin şahsen kendisi tarafından şikayet yapıldığı gözlendi. Olguların %81.2’si ihmali taksir (özen göstermeme, yetersiz tedavi veya değerlendirme) biçiminde sıklıkla eğitim-araştırma (%37.6) ve devlet hastanelerinin (%34.7) kadın-doğum (%22.9), acil (%21.8) ve cerrahi (%14.7) birimlerinde meydana geldiği belirlendi. Olgularda şikâyet konusu olan fiilin daha ziyade hastanın tedavisinden sorumlu olan (%30 uzman hekim, %24.7 operatör hekim ve %21.2 pratisyen hekim) ve mesleki deneyimi 10 yıl ve üzeri olan sağlık profesyonelleri tarafından gerçekleştiği ve %27.1’inde yapılan hataların hastaların kaybedilmesinde etken olduğu belirlendi. Neredeyse tüm şikâyetlerde maddi hasarın oluştuğuna dair ibareye rastlandı. Sonuç: Yapılan hataların, ihmali taksir niteliğinde olduğu, zaman içerisinde tıbbi hata olgu sayısında azalma olduğu gözlenmiştir. Şikâyet konusu olan hatalar mağdurda işlev kaybı ve engellilik oluşmasına ve maddi hasara neden olmuştur. Araştırma sonucu doğrultusunda, sağlık çalışanlarından kaynaklanan olası tıbbi hataları önlemeye yönelik özellikle bu konuda riskli klinikler (cerrahi, kadın-doğum, acil vb.) başta olmak üzere çalışma saatleri, iş yoğunluğu vb. konuda düzenlemelerin yapılması ve konuya farkındalık oluşturacak hizmet içi eğitim gibi müdahalelerin planlanması önerilir.

Anahtar Kelimeler:

Tıbbi hata, malpraktis, profil, sağlık çalışanı

Investigation of Medical Error Complaints Case in Health Care Practices: A Retrospective Study

Aim: This study was carried out to examine the profiles of medical errors cases caused by health care practices that reached a Provincial Health Directorate between 2012 and 2019. Method: The research designed as a retrospective cohort, was conducted by examining the records of 170 medical error complaint files opened because of health care practices, which reached a Provincial Health Directorate Discipline Branch Directorate between 2012-2019. In the study, file records were evaluated in accordance with the "Information Form" prepared by the researchers. In the analysis of the data, number-percentage distributions, mean and standard deviation were used. Results: It was observed that 46.5% of the complaint cases examined within the scope of the research, the majority of which belonged to the years 2012 (24.1%) and 2013 (23.5%), were personally made by the person who was subject to the error. 81.2% of cases were determined negligence (lack of care, inadequate treatment or evaluation), mostly in education-research (37.6%) and public hospitals (34.7%), gynecology (22.9%), emergency (21.8%) and surgery (14.7%) units were found to occur. It was observed that was the subject of complaint in the cases mostly performed by health professionals who’s responsible for the treatment (30% specialist physician, 24.7% operator practitioner and 21.2% general practitioner) and health professionals with 10 years or more of professional experience. It was determined that medical errors made in 27.1% of the cases were a factor in the loss of patients. In almost all complaints, there was a statement that property damage occurred. Conclusion: It has been observed that the mistakes made were negligent that the number of medical error cases decreases over time compared to the years. Medical errors that are the subject of complaints caused loss of function, disability, and property damage to the victim. Under the results of the research, it is recommended to make arrangement about working hours or workload of healthcare professionals, especially in risky clinics (surgery, obstetrics, emergency, etc.) and also to plan interventions such as in-service training that will raise awareness to prevent eventual medical errors.

Keywords:

Medical error, malpractice, profile, health worker,

PDF

___

Referans1. Askitopoulou H, Vgontzas AN. The relevance of the Hippocratic Oath to the ethical and moral values of contemporary medicine. Part II: interpretation of the Hippocratic Oath-today's perspective. Eur Spine J. 2018;27(7):1491-1500. doi: 10.1007/s00586-018-5615-z. Epub 2018 May 21. PMID: 29786117.
Referans2. Avcı K, Aktan T. Bir sistem sorunu olarak tıbbi hatalar ve hasta güvenliği. J DU Health Sci Inst. 2015;5(2): 48-54.
Referans3. Grober ED, Bohnen JM. Defining medical error. Can J Surg. 2005;48(1):39-44. PMID: 15757035; PMCID: PMC3211566.
Referans4. Akbolat M, Sırakaya İR. Hasta güvenliği kültürünün algılanan örgütsel adalet üzerine etkisi. HSİD. 2016;19(1): 1-16.
Referans5. Rodziewicz TL, Houseman B, Hipskind JE. Medical Error Reduction and Prevention. 2021 Aug 6. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2021 Jan–. PMID: 29763131.
Referans6. Adams RE, Boscarino JA. A community survey of medical errors in New York. Int J Qual Health Care. 2004;16(5):353-62. doi: 10.1093/intqhc/mzh063. PMID: 15375095.
Referans7. Birgili F, Köse F. Tendencies of Nurses to Medical Errors. Journal of Current Researches on Health Sector. 2018;8(2): 249-66.
Referans8. Blendon RJ, DesRoches CM, Brodie M, Benson JM, Rosen AB, Schneider E, et al. Views of practicing physicians and the public on medical errors. N Engl J Med. 2002;347(24):1933-1940. DOI: 10.1056/NEJMsa022151
Referans9. Bodur S, Filiz E, Durduran Y. Sağlık personeli ve toplumun tıbbi hatalar ile ilgili görüşlerinin karşılaştırılması. Genel Tıp Derg. 2011; 21(4): 123-130.
Referans10. Koralay G. Cerrahi birimlerde çalişan hemşirelerin tibbi hataya ilişkin bilgi, eğilim, tutum ve görüşleri: karma yöntem çalışması. Tez. Hacettepe Üniversitesi; 2021.
Referans11. Northcott H, Vanderheyden L, Northcott J, Adair C, McBrien-Morrison C, Norton P, et al. Perceptions of preventable medical errors in Alberta, Canada. Int J Qual Health Care. 2008;20(2):115-22. doi: 10.1093/intqhc/mzm067. Epub 2007 Dec 23. PMID: 18158295.
Referans12. Yücesan A, Alkaya SA. Bireylerin Tıbbi Hatalarla İlgili Görüş ve Deneyimleri. Dicle Tıp Dergisi. 2017;44(1):25-31. doi: 10.5798/dicletip.298577
Referans13. Institute of Medicine (US) Committee on Quality of Health Care in America. To Err is Human: Building a Safer Health System. Kohn LT, Corrigan JM, Donaldson MS, editors. Washington (DC): National Academies Press (US); 2000. PMID: 25077248.
Referans14. World Health Organization [WHO]. Patients for Patient Safety: Partnerships for Safer Health Care; c2013. Erişim tarihi: 14 Eylül 2021. www.who.int/patientsafety/patients_for_patient/PFPS_brochure_2013.pdf
Referans15. Avşar G, Armutçu EA. Hemşirelerin tıbbi hataya eğilim düzeyi: Erzurum örneği. HSP. 2016;3(2):115-122.
Referans16. Dikmen YD, Yorgun S, Yeşilçam N. Hemşirelerin tıbbi hatalara eğilimlerinin belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2014;1(1):44-56.
Referans17. Kessler DP. The Effects of the US Malpractice System: A Review of the Empirical Literature. c2017 Erişim tarihi: 11 Eylül 2021. https://1library.net/document/zp76p54z-effects-u-s-malpractice-review-empirical-literature.html
Referans18. Yeşiltaş A. Defansif Tıbbın Bilimsel Haritalama Yöntemiyle Analizi. CUSBED. 2021;(6)1:7-16. doi: 10.51754/cusbed.825951
Referans19. Medical Malpractice Case Frequency Decreased over 10 year Period; c2019. Erişim tarihi: 05.09.2021. https://www.rmf.harvard.edu/About-CRICO/Media/Press-Releases/News/2019/ February/Medical-Malpractice-Case-Frequency-Decreased-over-10-year-Period
Referans20. Yıldırım İ. Tıbbi Malpraktis ve Hekim Mesleki Sorumluluk Sigortası. ACU Sağlık Bil Derg. 2015;6(3):121-129.
Referans21. Bostan S, Kılıç T, Çiftçi F. Sağlik Bakanlığı 184 SABIM Hattına Yapılan Şikâyetlerin Karşılaştırmalı Analizi. Global Journal of Economics and Business Studies (Küresel İktisat ve İşletme Çalışmaları Dergisi). 2014;3(5):43-51.
Referans22. Gündüz Hoşgör D, Hoşgör H. Sağlık Hizmeti Tüketicileri Perspektifinden Özel Hastane Şikâyetlerinin İncelenmesi. HSİD. 2019;22(4),823-842.
Referans23. Şahinli S, Özdemir E. Hasta Şikâyet Başvuru İçeriklerinin İncelenmesi: İstanbul İli Devlet Hastanesi Örneği. JOHMAL. 2019;(1):16-21. doi: 10.35345/johmal.519633.
Referans24. Yaman Z, Kavuncu B. Özel Hastanelere Yapılan Çevrimiçi Şikâyetlerin İçerik Analizi İle İncelenmesi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 2020; 21(2):282-297. doi: 10.37880/cumuiibf.743201
Referans25. Değdaş UC. Hatalı Tıbbi Uygulamadan (Malpraktis) Doğan Hukuki ve Cezai Sorumluluk. AndHD. 2017;4(6),41-65.
Referans26. Aydoğan Gedik S, Ünsal A, Arslantas D, Mutlu A. Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Tıbbi Malpraktis Bilgi Düzeyi. Osmangazi Tıp Dergisi. 2021;43(2),171-181. doi: 10.20515/otd.745382
Referans27. Bahçecioğlu Turan G, Mankan T, Polat H. Hemşirelik Ve Ebelik Öğrencilerinde Malpraktis. HSP. 2017; 4(2):98-104. doi: 10.17681/hsp-dergisi.276950.
Referans28. Caymaz M. Sağlık Personelinin Tıbbi Uygulama Hataları Üzerine Bir Araştırma. Uluslararası Yönetim ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2015;2(4): 1-14.
Referans29. Cengiz İ. Tıbbi Malpraktis, Tıbbi Malpraktisin Psikolojik Boyutları ve Özel Hastanede Çalışan Hekimin Tıbbi Malpraktisten Doğan Hukuki Sorumluluğu. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi. 2019;(37):107-132.
Referans30. Roytowski D, Smith TR, Fieggen AG, Taylor A. Impressions of defensive medical practice and medical litigation among South African neurosurgeons. S Afr Med J. 2014;104(11):736-8. doi: 10.7196/samj.8336. PMID: 25909109
Referans31. Sanbar SS, Firestone MH. Medical Malpractice Stress Syndrome. In The Medical Malpractice Survival Handbook. 2007: p.9-15. Erişim tarihi: 3 Eylül 2021. http://www.acep.org/uploadedFiles/ACEP/Professional_Development/Faculty_Development/Medical Malpractice Stress Syndrome article for web.pdf.