Bu makale, Refik Halici Karay'ın Atatürk'ün takdirini kazanıp ikinci sürgününden yurda dönüşünü kolaylaştıran menfada yazdığı fantezi bir eser olan Deli Piyesi'nin mizahî yönü dikkate alınarak geniş bir dipnotu ile birlikte değerlendirilmesi çevresinde oluşturulmuştur. Bu piyes; II. Meşrutiyet'in ilânından, Balkan Muharebesinden, Harbi Umumî'den, işgal senelerinden, Zaferi Millî'den, Cumhuriyet'in ilânından ve Atatürk İlke ve İnkılâplan'nın hayat geçirilmesinden, kısaca Türkiye tarihi açısından yoğun bir zaman dilimini kapsayan 21 yıl içinde sosyal ve siyasî hayattaki değişikliklerin; eskinin, temsilcisi bir insan'ın dikkatlerinden yorumlanıp, değerlendirilişi çevresinde vücut bulmuş mizahî anlatımıdır.