HÂCÛ-Yİ KİRMÂNÎ’NİN BİR GAZELİNİN TELMİH SANATI AÇISINDAN İNCELENMESİ / Examination of a Gazelle of Khwaju Kermanı in the Terms of Reference

ÖzFars edebiyatının büyük şairlerindenolan Hâcû’nun kaside, gazel, kıta, terci-ibend, terkib-i bend ve rubailerinden oluşanbir Divân’ı vardır. Hâcû, Divân’ında satranç,mantık, felsefe, musiki gibi bilimlerinıstılahlarına geniş bir şekilde yer vermiş,edebi sanatları ustalıkla kullanmıştır.Özellikle tarihi, mitolojik şahsiyetleri ya daaşk hikâyelerinin kahramanlarını tasvirederken telmih sanatını bu şahsiyetlerinisimlerine yer vermek ve onların öne çıkanözelliklerine değinmek suretiyle kullanmıştır.Söz konusu çalışmada Hâcû’nun Divân’ındabulunan bir gazeli Farsçadan Türkçeyeçevrilerek telmih sanatı açısındanincelenmiştir.Anahtar Kelimeler: Gazel, Edebi Sanatlar,Tarihi ve Mitolojik Şahsiyetler.AbstractA great poet of Persian literatureHâcu has a Divan that composes ofeulogium, gazelle, continent, terc-i bend,terkib-i bend and rubaie. Hâcu refers toreforms of science such as chess, logic,philosophy, music widely in his Divan andhe uses literary arts skillfully. He usesreference, especially when he describeshistory, mythological personalities orcharacters of love stories, referring to thenames’ of these personalities and by themeans of mentioning their prominentcharacteristics. In this study, a gazelle inHâcu’s Divan is examined in terms ofreference by translating from Persian toTurkish.Key words: Gazelle, Literary Arts, Historicaland Mythological Personalities
Anahtar Kelimeler:

Gazel, Edebi Sanatlar

___

  • Dihhudâ, Lugatnâme, Tahran, 1346 hş., XXIII.
  • Tokmak, A. Naci, “Hâcû-yi Kirmânî”, DİA, İstanbul, 1996, XIV, 520-521.
  • Onay, Ahmet Talat,Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar ve İzahı, Ankara, 2000.
  • Değirmençay, Veyis, Fünûn-i Belâgat ve Sınâât-ı Edebî, Aktif Yayınevi, Ankara, 2014.
  • Devletşâh-i Semerkandî, Tezkiretu’ş-şuarâ, Tahran, 1382 hş.
  • Hâcû-yi Kirmânî, Dîvân-ı Kâmil-i Hâcû-yi Kirmânî (tsh. Sa‘îd-i Kâni‘î), Tahran, 1374 hş.
  • Hâfız İmaduddîn Ebu’l-Fidâ İsmâil b. Kesîr el-Kureşî ed-Dımaşkî, Kısâsu’l-Enbiyâ (thk.
  • Abdulhayy el-Fermâvî), Mısır, 1997.
  • Pala, İskender, Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, İstanbul, 2002.
  • Köksal, M. Asım,Peygamberler Tarihi I-II, Ankara, 2013.
  • Yıldırım, Nimet, Fars Mitolojisi Sözlüğü, İstanbul, 2008.
  • Sîrûs-i Şemîsâ, Ferheng-i Telmîhât I-II, Tahran, 1386 hş.
  • Zebîhullâh-i Safâ,Târîh-i Edebiyyât der Îrân, Tahran, 1366 hş., I-V.
  • Muhammed Ca‘fer-i Yâhakkî, Ferheng-i Esâtîr ve Dâstânvârehâ der Edebiyyât-i Fârsî, Tahran, 1386 hş.
Edebiyat ve Beşeri Bilimler Dergisi-Cover
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 1970
  • Yayıncı: Atatürk Üniversitesi