‘METİNLERARASILIK’ KAVRAMININ KURAMSAL ÇERÇEVESİ

ÖZ Postmodern anlatı tekniklerinden olarak bilinen metinlerarasılık, varlığı çok daha eskilere dayanan fakat postmodern metinlerde geniş bir mecra bulmuş bir edebiyat kuramıdır. Teorik anlamda Julia Kristeva tarafından 1960’lı yıllarda ortaya konmuş bir kuramdır. Bir metnin içinde yer alan diğer metinler şeklinde en geniş anlamda ifade edilebilen bu uygulama, araştırmacılara hem yazar, hem metin hem de okur boyutuyla inceleme kapısı aralar. Kavramın kronolojik geçmişi ve bu doğrultuda postmodern süreçteki gelişim çizgisi metinlerarasılık kuramının kavranmasında önem arz eden konulardandır. Ayrıca günümüzde artık birçok yazar tarafından kullanılan bu kuramın kullanım amacı da bir diğer tartışma konusu olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmada kavramın genel çerçevesine, tarihsel gelişimine ışık tutulacak, kullanılma amacı ve uygulamanın yazar, metin, okur ekseninde kazanımları incelenecektir. Anahtar Kelimeler: Postmodernizm, metinlerarasılık, Julia Kristeva. THEORETICAL FRAMEWORK OF INTERTEXTUALITY THEORY ABSTRACT Intertextuality, -known as one of the postmodern narration techniques- is a literature theory that exist for many centuries but found extended usage area in postmodern texts. The theory has been revealed in 1960s by Julia Kristeva. The technic that is explained as the other texts in a text generally, presents an analyzing area for researchers from the point of writer, text and reader. Theory’s chronologic background and process in postmodern period is among the important subjects in terms of comprehension of the Intertextuality theory. Besides, the aim of the theory’s usage that has been used by many writers nowadays is another exploration subject. In this study, it will be focused on the general features, historical process and aim of usage of the theory and also gain of the intertextuality as part of writer, text and reader will be investigated. Key Words: Postmodernism, intertextuality, Julia Kristeva.

Anahtar Kelimeler:

Postmodernizm, metinlerarasılık

PDF

___

Abrams, Meyer Howard (1999). A Glossart of Literary Terms, Seventh Edition, USA.
Adair, Gilbert (1993). Postmodernci Kapıyı İki Kere Çalar (Çev. Nazım Dikbaş), İletişim Yay., İstanbul.
Akalın, Şükrü Haluk (2011). Türkçe Sözlük- metinlerarasılık mad., Türk Dil kurumu Yayınları, Ankara.
Aktulum, Kubilay (2013). Folklor ve Metinlerarasılık, Çizgi Kitabevi, Konya.
Aktulum, Kubilay (1999). Metinlerarası İlişkiler, Öteki Yay., Ankara.
Allen, Graham (2000). Intertextuality, London and New York, Routledge.
Arak, Hüseyin (2012). Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi: Komparistiğin El Kitabı, Hacettepe Yay., Ankara.
Beaugrande, Robert Alain de und Dressler, Wolfgang Ulrich (1981) Einführung in die Textlinguistic, Niemeyer, Germany.
Butler, Cristopher (2002). Postmodernism A Very Short Introduction, Oxfort University Press, New York.
Cebeci, Oğuz (2010). Modernizm ve Postmodernizm Edebiyatın Dünü ve Yarını, Can Yay., İstanbul.
Cevizci, Ahmet (2010). Felsefe Sözlüğü, Paradigma Yay., İstanbul.
Doltaş, Dilek (1999). Postmodernizm Tartışmalar ve Uygulamalar, Telos Yay., İstanbul.
Eagleton, Terry (1990). Edebiyat Kuramı (Çev. Esen Tarım), Ayrıntı Yay., İstanbul.
Ekiz, Tevfik (2007). Alımlama Estetiği mi, Metinlerarasılık mı?, Ankara Üniversitesi Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi Dergisi, 47/2, , s.119-127.
Göktürk, Akşit (2010). Okuma Uğraşı, Yapı Kredi Yay., İstanbul.
Jauß, Hans Robert (1970). Literaturgeschichte als Provokation, Suhrkamp Verlag, Frankfurt.
Korkmaz, Ferhat (2017). Metinlerarası İlişkilerin Klasik Retorikteki Kökeni Üzerine Bir Araştırma, Hikmet- Akademik Edebiyat Dergisi, Gelenek ve Postmodernizm Özel Sayısı, Yıl:3, s.71-88.
Kristeva, Julia (1972). Bachtin, das Wort der Dialog und der Roman, Literaturwissenschaft und Linguistik. Ergebnisse und Perspektiven, Bd.3, Athenäum, Frankfurt.
Kristeva, Julia (1980). ‘Word, Dialogue, and Novel’ Desire in Language: A Semiotic Approach to Literature and Art, Ed. Leon S. Roudiez, New York, Columbia UP.
Kutluer, İlhan (2005). ‘İbn-i Tufeyl’ İslam Ansiklopedisi, TDV, Cilt 20, İstanbul, s.418-425.
Lucy, Niall (2003). Postmodern Edebiyat Kuramı Giriş (Çev. Aslıhan Aksoy), Ayrıntı Yay., İstanbul.
Ögeyik, Muhlise Coşkun (2008). Metinlerarasılık ve Yazın Eğitimi, Anı Yay., Ankara.
Özay, Yeliz, (2007). Metinlerarası İlişkilerde Sözlü Yapıtların Ve Sanatçıların Konumu Üzerine, Milli Folklor, Yıl:19, Sayı: 75, s.164-173.
Roich, Ulrich (1997). Intertexuality, Haz. H.Bertens-D.Fokkema, International Postmodernism: Theory and Literary Practice, John Benjaming Publishing, Amsterdam.
Rosenau, Pauline Marie (2004). Post-modernizm ve Toplum Bilimleri (Çev. Tuncay Birkan), Bilim ve Sanat Yayınları.
Sarup, Madan (2010). Post-Yapısalclık ve Postmodernizm Eleştirel Bir Giriş (Çev. Abdülbaki Güçlü), Kırk Gece Yay., İstanbul.
Sim, Stuart (2006). Postmodern Düşüncenin Eleştirel Sözlüğü (Çev. M. Erkan-A.Utku), Ebabil Yay., Ankara.
Todorov, Tzvetan (2008). Poetikaya Giriş (Çev. Kaya Şahin), Metis Yay., İstanbul.
Todorov, Tzvetan (2005). Yazın Kuramı Rus Biçimcilerinin Metinleri (Çev. M. Rifat-S. Rifat), Yapı Kredi Yay., İstanbul.
Uçan, Hilmi (2003). Edebiyat Bilimi ve Eleştiri, Hece Yay., Ankara.
Worton, Michael ve Still, Judith (1990). Intertextuality: Theories and Practices, Manchester University Press, Manchester and New York.