Kutsal mekanların tahribinin toplumsal hafıza üzerine etkisi

Toplumsal hafıza/Ortak belleğin korunması büyük oranda onun yapı taşları olan öğelerin muhafazası ve sonraki nesillere intikali ile mümkündür. Bunun en önemli aktarıcılarından birisi de kutsal mekanlardır. Zira kendi hikaye, mitoloji ve sembollerini de taşıyan kutsal mekanlar, toplumsal değerlerin orijinine işaret etmektedir. Onların tahribi ise beraberinde “kişisel”, “sosyal” ve “kültürel dini” mirası içeren “değerler”i yok etme tehdidini getirmektedir. Ancak günümüz İslam coğrafyası örneğinde olduğu gibi savaşlar veya başka etkenler nedeniyle söz konusu mekanların bir kısmı tahrip edilmiştir. İşte bu çalışmada söz konusu tahriplerin toplumsal hafıza/ortak bellek üzerindeki yıkıcı etkisine ve kimliklerin dış kültürel tesirlere açık hale gelme potansiyeline dikkat çekilmektedir.

THE EFFECT OF DESTRUCTION OF HOLY PLACES ON THE COMMUNITY MEMORY

The protection of social memory / common memory is possible substantially with the protection of the elements which its foundation stones and tranforming them to next generations. One of the most important transforming tools is the sacred places. Because the places that have carried their own story, mythology and symbols mark the origin of social values. Their destruction means that threating on the values including "personal", "social" and "cultural religious" heritage, too. However, as in the case of today's Islamic geography, because of the wars and other factors, some of these places were destructed. In this study, it is noticed that the devastating effect of these destructions on social memory and the potentials of the identities that become open to external cultural influences.

PDF

___

ARAS, Ramazan: Göç Ve Hafıza: Bir Süryani-Kürt Kasabasında Sözlü Tarih Anlatıları”, Nasıl Hatırlıyoruz? Türkiye’de Bellek Çalışmaları, Yayına Haz. Leyla Neyzi, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul 2014.
ASSMAN, Jan, Kültürel Bellek,Çev. Ayşe Tekin, Ayrıntı, İstanbul 2015.
BOZAN, Metin, “Tarihi Hadiselerin Konjonktürel İnşası (Şia’da Kerbela Örneği)”, E-Şarkiyat İlmi Araştırmaları Dergisi, Yıl 2017, Cilt 9, Sayı 2,ss. 802–822..........,
BOZAN, Metin, Şeyh Adi B. Müsafir, Hayatı, Menkıbevi Kişiliği Ve Yezidi İnancındaki Yeri, Nubihar, İstanbul 2012.
BUHÂRÎ,Muhammed İsmail Ebû Abdillah (256/870), es-Sahîh, İstanbul 1981. COŞKUN, Vahap, Http://Serbestiyet.Com/Yazarlar/Vahap-Coskun/Hendegin-Arkasi-647874
ÇİÇEK, Mehmet Nahit, Hitit İmparatorluk Dönemi Kaya Anıtları, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya 2009.
ÇUHADAR, C. Hakan, “Türkiye’de Ulusalcılığın Değişmeyen Simgesi: Onuncu Yıl Marşı”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C: 9 -Sayı/No: 2, ss. 199–208 (2009).
DEMİR, Habip, Horasan’da Şiilik İran’da Şiiliğin Tarihsel Kökleri, Otto, Ankara 2017
EBÛ DÂVUD, Süleyman b. el-Eş’as es-Sicistânî, (275/888), es-Sünen, İstanbul 1981.
ELİADE, Mircea, Dinler Tarihi, Serhat Kitabevi, Konya 2005.
GOODY, Jack, “Sözlü Kültür”, Millî Folklor, 2009, Yıl 21, Sayı 83, ss. 128-132.
HELİMOĞLU Yavuz, Muhsine, Diyarbakır Efsaneleri, Doruk Yay.,Ankara 1990.
KIZIL, Hayrettin, “Dini Motifleriyle Diyarbakır”, Tarih-Kültür-İnanç Kenti Diyarbakır, İstanbul 2013, ss. 83-97.
KÜÇÜKÖNER, Halide Rumeysa, “Hint Alt-Kitasinin Dini Ve Kültürel Yapisinin Şekillenmesinde Arilerin Rolü”, e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, Mayıs-2018 Cilt:10 Sayı:2 (20)/May-2018, ss. 610-624.
KRİSTENSEN, W. Brede, Dinin Anlamı –Dini Eylemlerin Fenomolojik Oluşu-Çev. Fuat Aydın, Eski Yeni, Ankara 2017.
MUSHAF-I REŞ MÜLHAKI, Joseph, İsya, “Yezidi Texts”. The American Journal ofSemitic Languages and Literatures. V. XXV, N. 2, ss. 133-141 içinde.
OCAK, Ahmet Yaşar, Alevi ve Bektaşi İnançlarının İslam Öncesi Temelleri, İletişim Yay. İstanbul 1983
OCAK, Ahmet Yaşar, Menâkıbnâmeler, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1997.
SARIKÇIOĞLU, Ekrem, Din Fenomolojisi, Fakülte Kitabevi, Isparta 2011.
TURAN, Ahmet, “Anadolu Alevileri-Bektâşileri”, OMÜİFD, VI, Samsun 1992, ss. 45–59.
ÜÇER, Cenksu, Tokat Yöresinde Geleneksel Alevilik, Ankara Okulu Yay., Ankara 2010.
YILMAZ, Ahenk, “Bellek Topoğrafyasında Özgürlük: Gelibolu Savaş Alanları Ve Mekânsal Bir Deneyim Olarak Hatırlama”, Nasıl Hatırlıyoruz? Türkiye’de Bellek Çalışmaları, Yayına Haz. Leyla Neyzi, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul 2014.
YÖRÜKAN, Yusuf Ziya, Anadolu’da Aleviler Ve Tahtacılar, T. C. Kültür Bakanlığı Yay., Ankara 1998
YÖRÜKAN, Yusuf Ziya,“Bir Fetva Münasebetiyle : Fetva Müessesesi, Ebussuud Efendi ve Sarı Saltuk”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1952, cilt: I, sayı: 2-3, ss. 137-160.
http://arkeofili.com/?p=1099news.nationalgeographic.com