İNSAN ONURUNA YAKIŞIR İŞ PERSPEKTIFINDE ENGELLI İSTIHDAMINA GENEL BIR BAKIŞ
ILO’nun evrensel bir hedef olarak belirlediği insan onuruna yakışır iş, günümüzde tüm bireyleri ilgilendiren küresel bir gereksinim ve talep haline gelmiştir. Engellilere yönelik algı değişimi ile birçok ülkede engellilerin çalışma yaşamında karşılaştıkları problemlerle mücadeleye yönelikyeni stratejiler geliştirilmektedir. Geliştirilen sosyal politikalar; engellilerin yetenek ve durumlarına uygun olarak işe yerleştirilmelerini ve o işi ellerinde tutabilmelerine yardımcı olmayı amaçlamaktadır. Bu kapsamda çalışma hayatında engellilerin ekonomik, sosyal ve psikolojik olarak üst düzeyde tatmin elde edebilmeleri için gerekli tüm tedbirlerin alınması ve engellilerin toplumla bütünleşmeleri önündeki engellerin kaldırılması hedeflenmektedir. Belirlenen bu hedef “insan onuruna yakışır iş” kavramı ile amaçlanan hedeflerle büyük bir uyum göstermektedir. Çalışma ile bu uyuma ve engellilerin toplumla bütünleşmesi için istihdamın taşıdığı öneme dikkat çekilmektedir.
A GENERAL OUTLOOK ON EMPLOYMENT OF THE DISABLED UNDER THE PERSPECTIVE OF DECENT WORK
The decent work that is stated to be an international objective by ILO has becomea global need and demand concerning all individuals today. With the change inperception towards the disabled, new strategies to contend with the problems thedisabled face within work life are developed in many countries. The social policiesdeveloped intend to help the disabled to be employed in jobs related with their skillsand conditions and to keep them. In this context, it is aimed to take all the necessarymeasures for the disabled to have economical, social and psychological satisfactionand remove the obstacles that prevent the disabled to be socially integrated. Theintend that is set is highly compatible with the objectives aimed for the ‘decentwork’ notion. The study draws attention to this consistency and to the importanceof employment for the disabled to be socially integrated.
___
- Alkan Meşhur, Filiz H. (2004) “Engellilerin Çalışma Yaşamına Katılma
Gerekliliği ve Uygulanan İstihdam Politikalarının Değerlendirilmesi", Öz-Veri
Dergisi, (I),2, pp. 176-183.
- Andersen, Gøsta Esping “Altın Çağ Sonrası? Küresel Bir Ekonomide Refah Devleti
İkilemleri” (2008) Sosyal Politika Yazıları, 3.b., Der: Ayşe Buğra ve Çağlar
Keyder, İletişim Yayınları, , İstanbul,pp. 55–100.
- Anker, Richard et al, “Measuring DecentWorkWith Statistical Indicators”
International LabourReview, Vol: 142, No: 2,2003.
- Aysoy, Mehmet (2004) Avrupa Birliği Sürecinde Özürlüler Politikası, Açı
Kitapları, İstanbul.
- Barnes, Helen (2000) Workıng For a Lıvıng? Employment, Benefitsandthe Living
Standards of Disabled People, The Policy Pres, Bristol.
- Barnes, Colin et al (1999) Exploring Disability, Polity Press, Cambridge.
- Berkün, Sanem (2013) Özürlülerin İstihdamında Ev Esaslı Tele Çalışma (Evde Tele
Çalışma): Bursa İli Belediyelerinden Örnekler, TC Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi Yayını, Yayın
No. 38, Ankara.
- Bozkurt, Veysel (2000) “Küreselleşmenin Toplumsal Sonuçları”, Küreselleşmenin
İnsani Yüzü, Der: Veysel Bozkurt, İstanbul, pp. 93-114.
- Burchel, Brendan et al (2014) “The Quality of Employmentand Decent Work:
Definitions, Methodologies, and Ongoing Debates”, Cambridge Journal of
Economics, 38, pp.459-477.
- Burcu, Esra (2007) Türkiye’de Özürlü Birey Olma Temel Sosyolojik Özellikleri ve
Sorunları Üzerine Bir Araştırma, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara.
- Burkhauser, Richard V. Et al (1998) “DisabilityandWork: the Experiences of
Americanand German Men”, FRBSF Federal Reserve Bank of San Francisco
EconomicReview, Number:2, pp. 17-29.
- Çakır, Özlem (2002) “Sosyal Dışlanma”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü Dergisi, (4)3, pp. 83-104.
- Çakmak Naci Münci (2006) Türk Kamu Hukuku Açısından Engellilerin Hukuki
Statüsü, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku (İdare
Hukuku) Anabilim Dalı (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
- Demircioğlu Mağdule (2010) Üretim Sürecinde Sakat Emeği, Kibele Yayınları,
İstanbul.
- Engelli Hakları İnceleme Raporu (2013) Türkiye Büyük Millet Meclisi İnsan
Hakları İnceleme Komisyonu
- Ekin Nusret, Küreselleşme ve Gümrük Birliği, İstanbul Ticaret Odası, Yayın
No:1999-47,İstanbul 1999
- Erdut, Zeki (2003) Küreselleşme Bağlamında Uluslararası Sosyal Politika ve
Türkiye, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, 2. Basım, İzmir.
- Ghai, Draham “DecentWork: ConceptandIndicators” International LabourReview,
Vol:142, No:2, 2003.
- Gıddens, Anthony (2008) Sosyoloji, 1.b., Kırmızı Yayınları, İstanbul.
- Göze, Ayferi (2009) Liberal, Marxiste, Faşist, Nasyonal, Sosyalist veSosyal Devlet
Sistemleri, Beta Yayınevi, İstanbul.
- Haris, Louis (1987) Inside America, Vintage 1st Edition, New York.
- Ipsen, Catherine et al (2005) “Self-Employmentfor People
WithDisabilitiesEnhancing Services Through InteragencyLinkages”,Journal Of
DisabilityPolicyStudies, Volume:15, No: 4, pp. 231–239.
- Işığıçok, Özlem (2005) XXI. Yüzyılda İstihdam ve İnsana Yakışır İş, Ezgi Kitabevi,
Bursa.
- Işığıçok, Özlem (2009) “Küreselleşme Sürecinde İnsana Yakışır İş” İstanbul
Üniversitesi İktisat Fakültesi, Sosyal Siyaset Konferansları 56.Kitap, İstanbul
- Işığıçok, Özlem vd. (2011), “Özürlü İstihdamında Bir Hak olarak İnsana Yakışır İşi
Sorgulamak”, Prof. Dr. Tankut Centel’e Armağan, İstanbul Üniversitesi Hukuk
Fakültesi, İstanbul
- ILO (1999) DecentWork, International Labour Conferance, 87th Session 1999,
Report ofTheDirector General, Geneva.
- İşveren Dergisi, (TİSK) (43), 2, Kasım 2004
- İlter, Erem (2009) “Birleşmiş Milletler Özürlü Kişilerin Hakları Sözleşmesi’nin
Türkiye’nin Özürlülük Politikasına Katkısı”, TC Başbakanlık Özürlüler İdaresi
Başkanlığı, (Yayımlanmamış Özürlüler Uzmanlığı Tezi) Ankara.
- Jahoda, Marie (1982) EmploymentandUnemployment, Cambridge University Pres,
Cambridge.
- Kapar, Recep (2007) “ Uygun İş Açığı: İnsana Yaraşmayan İşler”, TTB Mesleki
Sağlık ve Güvenlik Dergisi, Sayı:29
- Kapar, Recep (2004) “Uygun İş Bağlamında Çalışan Yoksullar”, İktisat Fakültesi
Sosyal Siyaset Konferansları 48.Kitap, İstanbul Üniversitesi Yayın No: 4531,
İstanbul.
- Kanbak, Ayşegül vd. (2009) “Engelli İstihdamına Yönelik Yerel Eksenli Bir
Çözüm Önerisi: Bizimköy Örneği”, Kocaeli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler
Fakültesi Dergisi, 7, pp. 91-108.
- Karataş, Kasım. (2001) "Özürlülerin İstihdamı ve Çalışma Yaşamında Karşılaşılan
Sorunlar" Görme Özürlüler İçin Rehabilitasyon Deneyimleri, Yeni Rehabilitasyon
Politikaları ve Meslek Tanımları, (Der:) Kasım Karataş. Körler Federasyonu
Yayını, No: 4 Ankara, pp. 141-152
- Karçkay, Keziban (2002) Toplumsal Bir Kimlik Olarak Özürlülük, TC Başbakanlık
Özürlüler İdaresi Başkanlığı, (Yayımlanmamış Özürlüler Uzmanlığı Tezi) Ankara
- Kolat Serkan (2010) Avrupa Birliği Sosyal Politikası Çerçevesinde Özürlülere
Yönelik Ayrımcılıkla Mücadele ve Türkiye’deki Yansımaları, TC Başbakanlık
Özürlüler İdaresi Başkanlığı Yayını, Yayın No: 49, Ankar
- Koray, Meryem (2008) Sosyal Politika, 3. b., İmge Kitabevi, Ankara.
- Kuzgun, İnci (2009) “Türkiye’de Özürlülerin Ücret Karşılığı İstihdamını
Belirleyen Değişkenler ve Öneriler”, Journal of Yasar University, (4)15, pp. 2451-
2466.
- Mitra, Sophie (2009) “TemporaryandPartialDisability Programs in Nine
CountriesWhat Can the United StatesLearnFromOtherCountries?”, Journal of
Disability Policy Studies, Volume:20, Number:1, pp. 14–27.
- Moos Rudolf H. (1986) “Work as a Human Context”,Psychologyand Work :
Productivity, Change, andEmployment, (Editor:) Michael S. Pallakand Robert O.
Perloff, Washington, D.C. :AmericanPsychologicalAssociation.
- Okur, Nejla vd. (2010) “Sosyal Haklar ve Özürlüler: Özürlülük Modelleri
Bağlamında Tarihsel Bir Değerlendirme”, II. Sosyal Haklar Ulusal
Sempozyumu, Denizli, ss.245-263.
http://www.sosyalhaklar.net/2010/2010index.htm , (18. 07.2011).
- Ozawa, Martha N. et al (2006) “Work Statusand Work Performance of People With
Disabilities” Journal Of Dısabılıty Polıcy Studıes, Volume: 17, No: 3, pp. 180-190.
- Özdemir, Süleyman (2007) Küreselleşme Sürecinde Refah Devleti, 2.b., İstanbul
Ticaret Odası Yayınları, Yayın NO: 2007-57, İstanbul.
- Özgökçeler, Serhat vd. (2010) “Özürlüler Kanunu’nun Sosyal Model
Açısından Değerlendirilmesi”, İşletme ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, (1)1, pp.
33-54.
- Özsuca, Şerife (2003) “Küreselleşme ve Sosyal Güvenlik Krizi”, Ankara
Üniversitesi SBF Dergisi, (58)2, pp. 133-152.
- Priestley, Mark (1998) “ConstructionsandCreations: İdealism,
MaterialismandDisabilityTheory” Disabilityand Society, Volume: 13, Issue: 1,
pp.75-94.
- Scotch, Richard K. (1988) “Disability as theBasisfor a SocialMovement:
AdvocacyandthePolitics of Definition”. Journal of SocialIssues, Volume: 44, Issue:
1, pp. 159-172.
- Seyyar, Ali (2006) Özürlülere Adanmış Sosyal Politika Yazıları, Adapazarı
Büyükşehir Belediyesi Yayını, Adapazarı.
- Subaşıoğlu, Fatoş (2008) “Üniversitelerin Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümleri’nin
“Engellilik Farkındalığı” Üzerine Bir Araştırma”, Bilgi Dünyası, (9)2, pp.399-430.
- Stodden Robert A. et al (1999-2000) “PostsecondaryEducationandEmployment of
AdultswithDisabilities”, American Rehabilitation, Volume:25, No:3, pp. 19-23.
- Şaylan Gencay (1995) Değişim Küreselleşme ve Devletin Yeni İşlevleri, İmge
Kitabevi Yayınları, Ankara.
- Şen, Sabahattin (2009) “İnsanca İş ve İş Denetimi Boyutuyla Ölçülebilirliği”,
(www.sosyalhaklar.net/2009/bildiri/sen.pdf) ( 15.10.2014 tarihli görünüm)
- Şenkal, Abdülkadir (2007) Küreselleşme Sürecinde Sosyal Politika, 2.b., Alfa
Yayınları, İstanbul.
- Toplu, Aslı (2009) “Sosyal Dışlanma Perspektifinden Türkiye’de Özürlü
İstihdamı”, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çalışma
Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı (Yayınlanmamış Yüksek
Lisans Tezi), Ankara.
- Trebilcock, Anne (1994) Towards Social Dialogue:
TripartiteCooperationInNationalEconomicandSocialPolicyMaking, International
Labour Office, Geneva.
- Türkiye Özürlüler Araştırması 2002,
http://www.ozida.gov.tr/arastirma/oztemelgosterge.htm (06. 02. 2012).
- United Nations, “SomeFactsaboutPersonswith Disabilities”,2006,
http://www.un.org/disabilities/convention/pdfs/factsheet.pdf , (06. 02. 2012)
- United Nations, “Human RightsandPersonswithDisabilities”,2007,
http://www.un.org/esa/socdev/enable/rights/humanrights.htm , (06. 02. 2012).
- Yılmaz, Zuhal (2004) "Çalışan Özürlülerin İş Yaşamında Karşılaştıkları Sorunlar
ve Bunları Etkileyen Etmenler", Öz-Veri Dergisi, Ankara, Cilt I, Sayı :
2http://www.ozida.gov.tr/ozveri/ov2/ov2calisanozurlusorunlari.htm , (24.
07.2011).
- Zarb, Gerryand et al (1993) Ageing With a DisabilityWhat Do
TheyExpectAfterAllTheseYears?, University of Greenwich, London.