Cumhuriyet döneminde yapılan sözlük çalışmaları ve Türkçe sözlükler üzerine bir kaynakça denemesi

Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşuyla birlikte, Atatürk sayesinde “Türk” kimliğiyle beraber“Türkçe” de âdeta makus talihini yenmiş; lâyık olduğu değeri görmeye başlamıştır. 1928 yılında yapılanHarf İnkılâbı ve 1932 yılında kurulan Türk Dili Tetkik Cemiyeti (Türk Dil Kurumu), Türkçeningelişiminde ve kullanımında milât oluşturmuştur. Atatürk’ün Türk dilini koruma ve kullanmada bütünkurumların ve şahsiyetlerin hassas olması gerektiği konusundaki tavsiyesi Türkçenin gelişimine vekullanımına çok önemli katkıda bulunmuş ve bu doğrultuda çok önemli çalışmalar daha o hayatta ikenbaşlamış ve bu durum zaman zaman sekteye uğrasa da günümüze kadar devam etmiştir. Türkçeyikendine dert edinen, Türkçeye hizmeti ibadet bilen Türkçe sevdalısı şahıs ve kurumların yaptığı enönemli hizmetlerden biri de sözlük çalışmalarıdır. Büyük bir emek, özveri ve gayretin ürünü olan buçalışmalar, Türkçeye yapılan en büyük hizmetlerden biridir. Bu yazıda bu hizmete katkıda bulunan şahısve kurumlar ile ortaya koydukları eserler esas alınmıştır.

Dıctıonary studıes durıng republıc perıod and a research attempt on Turkısh dıctıonarıes

Turkish Language began to be worthwhile of it deserved and “Turkish“ overcame itsadverse fortune with “Turkish” idendity by courtesy of Atatürk by Turkish Republic foundation.Alphabet revolution in 1928 and foundation of Turkish Language Institution in 1932 were startingpoints in development and usage of Turkish. Atatürk’s advices for all individuals and institutions aboutbeing conscientious to preserving and usage of Turkish have significant contributions to thedevelopment and usage of Turkish and studies for this duty started when he was alive and this situationhas continued up to now although there has been some occasional interruptions. One of the mostimportant contributions made by individuals and institutions who love Turkish, is dictionary studies.This studies which are the result of a great effort, self-devotion and ardor are one of the most significantcontiribution to Turkish. Individuals and institutions who have contributed to this duty and their worksare the essence of this essay.

PDF

___

Akkuşak, Osman (2007), “Türkçe'nin en büyük sözlüğü: 246000 kelime”, Yeni Şafak Gazetesi, 1 Temmuz 2007,
http://yenisafak.com.tr/yazarlar
Boz, E. (2006), “Sözlük ve Sözlükçülük Sorunları, Tartışmalar ve Öneriler”, Türkçenin Çağdaş Sorunları, İstanbul: Divan Yayınevi, 9-46.
Böler, Tuncay (2006), Türkçe Sözlük (TDK) ile Örnekleriyle Türkçe Sözlük’ü (MEB) Karşılaştırma Denemesi,
Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1, (2006): 101-118
http://kitap.antoloji.com/kategori
http://www.idefix.com/kitap
http://www.kitapyurdu.com/kitap
http://www.tdk.org.tr/TR/Genel
İlaydın, H. (1953), Sözlüklerimize Dair, Türk Dili, Aralık, 27: 127-132.
Kocaman, A. (1998), “Dilbilim, Sözlük, Sözlükçülük”, Kebikeç 6: 111-113.
MEB (1995-1196), Örnekleriyle Türkçe Sözlük (1 ve 2. ciltler 1995, 3 ve 4. ciltler 1996) Ankara: MEB Yayınları.
TDK (2005), Türkçe Sözlük (2005), Ankara: TDK Yayınları.
Uzun, L. (1999), “1945’ten Bu Yana Türkçe Sözlükler”, Kebikeç 7-8: 53-57.
Uzun, N. E. (2003), “Modern Dilbilim Bulguları Işığında Türkçe Sözlüğe Bir Bakış”, Dil ve Edebiyatı Araştırmaları Sempozyumu 2003, Mustafa Canpolat Armağanı (Yayımlayanlar: Aysu Ata, Mehmet Ölmez), Ankara: 281-293.
Yetiş, K. (2005), Atatürk ve Türk Dili , 3 cilt, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Zülfikâr H. (2008), “Sözlüklerin Teknik Özellikleri ve Dil Bilgisi Çalışmalarında Sözlüklerden Yararlanmak üzerine…”, Türk Dili, Sayı: 681.