KADINA YÖNELİK AİLE İÇİ ŞİDDETİN ÖNLENMESİ HUSUSUNDA DEVLETİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ VE SORUMLULUĞU

Kadına yönelik aile içi şiddet toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin özel bir görünüm şeklidir. Fiziksel, psikolojik, cinsel ya da ekonomik şiddet olarak karşımıza çıkmaktadır. Toplumun en küçük birimi olan aile birliğinde şiddete rıza gösterilebileceği varsayımı hem kamu düzenini hem hukuk devleti ilkesini derinden sarsar. Bu sebeple devlet, aile içinde şiddet gördüğünü ilgili makamlara bildiren, bildirmeyen ya da yaptığı bildirimi geri alan kadının “yaşama hakkını” teminat altına almalıdır. Devlet yaşama hakkını gerek uluslararası hukuktan doğan yükümlülüklerini gerekse ulusal mevzuattan doğan yükümlülüklerini yerine getirerek koruma altına almaktadır. Bu yükümlülüklerin gereği gibi yerine getirilmemesi halinde devletin meydana gelen zararlardan sorumlu olması gerekir. Çalışmamızda kadına yönelik aile içi şiddetin önlenmesi ile ilgili korunmak istenen hukuki değerlere ve aile içi şiddetin önlenmesi hususunda devletin yükümlülüklerine yer verilmiştir. İstanbul Sözleşmesi ve kadına yönelik aile içi şiddetin önlenmesine ilişkin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin emsal niteliğindeki Opuz v. Türkiye kararı incelenmiştir. Bu çalışmayla aile içi şiddetin önlenmemesi durumunda meydana gelen zararlardan devletin sorumluluğunun dayandığı esasların belirlenmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Aile İçi Şiddet, Devletin Yükümlülükleri, Devletin Sorumluluğu, Mağdurun Rızası

THE OBLIGATIONS AND RESPONSIBILITY OF THE STATE FOR THE PREVENTION OF DOMESTIC VIOLENCE AGAINST WOMEN

Domestic violence against women is a particular form of gender inequality. There are several types of domestic violence against women such as physical, psychological, sexual, or economic violence. The assumption that violence can be tolerated in the family unit, the smallest unit of society, shakes both public order and the rule of law. For this reason, the state should ensure the right to life of woman who reports to the relevant authorities that she has been subjected to violence in the family, who does not report it or who withdraws her notification. The State protects its right to life by fulfilling both its obligations under international law and its obligations under national legislation. If these obligations are not fulfilled properly, the state should be liable for damages. In our study, the legal values to be protected in relation to the prevention of domestic violence against women and the obligations of the state to prevent domestic violence are included. Istanbul Convention and the European Court of Human Rights Opuz - Turkey decision is examined. The aim of this study is to determine the principles on which the state is responsible for the damages that occur in case domestic violence is not prevented.

PDF

___

Aisling, Reidy: İşkencenin Yasaklanması Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 3. Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Kılavuz, Türkiye Barolar Birliği Yayınları, Ankara, 2005.
Akbulut, Berrin: “6284 Sayılı Kanun’da Şiddet ve İstanbul Sözleşmesi’nin TCK Açısından Değerlendirilmesi”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, C. 5, S. 16.
Akçaal, Mehmet: “Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Güncel Gelişmelerin Değerlendirilmesi”, Mevlana Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S. 2, 2013.
Akyılmaz, Bahtiyar/Sezginer, Murat/Kaya, Cemil: Türk İdare Hukuku, Savaş Yayınevi, Ankara, 2018. Atay, Ender Ethem: İdare Hukuku, 3. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2012.
Bakar, Nehir: “Sığınma Evleri Çözüm Mü, Araç Mı?”, Hukuk Gündemi Dergisi, S. 1, 2012
Bakırcı, Kadriye: “Aile İçi veya Birlikte Yaşayanlar Arasındaki Şiddete İş Hukuku Araçları ile Müdahale Edilebilir Mi?”, Çalışma ve Toplum Dergisi, S. 2, 2009.
Bakırcı, Kadriye: “İstanbul Sözleşmesi”, Ankara Barosu Dergisi, S. 4, 2015.
Baydur, Emel/Ertem, Burcu: “Kadına Yönelik Evlilik İçi Şiddetin Hukuki Boyutları Ceza Kanunu, Medeni Kanun ve Ailenin Korunmasına Dair Kanun Kapsamında Bir İnceleme”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 65, 2006.
Bilge, Burak: “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihatları Bağlamında Etkin Soruşturma Yükümlülüğü”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 5, S. 2, 2014.
Centel, Nur: “Ceza Hukuku Şiddete Karşı Kadını Korur Mu?”, Ceza Hukuku Genç Akademisyenler Sempozyumu, İstanbul, 2012.
Ceylan, Ebru: “6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun’a Göre Kanun Kapsamına Girenlerin Korunmasıyla İlgili Değerlendirmeler”, İstanbul Barosu Dergisi, C. 91, S. 1, 2017.
Coker, Dona: “Crime Control and Feminist Law Reform in Domestic Violence Law: A Critical Review”, Buffalo Criminal Law Review, V. 4, N. 2, 2001.
Çağlayan, Ramazan: İdare Hukuku Dersleri, 2. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2014.
Çalı, Hasan Hüseyin: “Aile İçi Şiddet: Bir Kamu Politikası Analizi”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 16, S. 2, 2012.
Çelik, Deniz: Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi Konusunda Sağlanan Gelişmelerde Hukukun Rolü, Hukukun Gençleri Sempozyumu, http://www.umut.org.tr/userfiles/files/pdfler/deniz%20c%cc%a7elı%cc %87k.pdf., E.T. 15.02.2018.
Çor, Yaşar: “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Sözleşme Kapsamında İşkence Görmeme Hakkına Bakış Açısı”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 75, 2008.
Dinler, Veysel: “Devletin İktisadi ve Sosyal Ödevlerinin Sınırı Açısından İdarenin Sorumluluğu”, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 1, S. 1, 2008.
Doğan, Recep: “Kadının Şiddete Karşı Korunmasında Devletin Özen Yükümlülüğü ve Uluslararası Standartlar”, Ankara Barosu Dergisi, S. 2, 2016.
Düğmeci, Fatih: Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’nun Yapısı ve İdare Üzerindeki Ayrımcılık Denetimi, Adalet Yayınevi, Ankara, 2019.
Ertürk, Yakın: Kadına Karşı Şiddet, Nedenleri ve Sonuçları, İnsan Hakları Ortak Platformu, Ankara, 2007.
Gözler, Kemal: İdare Hukuku, C. 2, Ekin Yayınevi, Bursa, 2019.
Gözübüyük, A. Şeref/Tan, Turgut: İdare Hukuku, C. 1, 3. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2004.
Gülmez, Mesut: “İnsan Haklarında Ayrımcılık Yasaklı Eşitlik İlkesi”, Çalışma ve Toplum Dergisi, C. 4, S. 11, 2006.
Gülmez, Mesut: İnsan Hakları ve Avrupa Birliği Hukuku’nda Ayrımcılığın Kaldırılması ve Türkiye, AB ve Sosyal Uyum Dizisi, Ankara, 2009.
Günay, Mehmet: “6284 Sayılı Kanun’a Göre Koruyucu ve Önleyici Tedbirler”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, C. 3, S. 10, 2012.
Günday, Metin: İdare Hukuku, 10. Baskı, İmaj Yayınevi, Ankara, 2015.
Kandemirci, Duygu/Kağnıcı, Dilek Yelda: “Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetle Baş Etme: Çok Boyutlu Bir İnceleme”, Türk Psikoloji Yazıları Dergisi, C.17, S. 33, 2014.
Karataş, Sultan/Şener, Ülker/Otaran, Nur: Kadın Sığınma Evleri Kılavuzu, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Ankara, 2008.
Kırbaş Caniklioğlu, Sevim: “Kadınlara Yönelik Şiddetin ve Ev İçi Şiddetin Önlenmesine Dair Ulusal ve Uluslararası Mevzuat (İstanbul Sözleşmesi ve 6284 Sayılı Kanun)”, Ankara Barosu Dergisi, S. 3, 2015.
Kızılyel, Serkan: “Yaşam Hakkı: AİHM Kararları ve İdari Yargı Uygu laması”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 18, S. 2, 2014.
Molu, Benan: “Kadına Yönelik Şiddet ve Ev İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadelede Hukukun Rolü”, http://www.umut.org.tr/ userfiles/files/document/document_08_benanmolu_kad%c4%b1na%20 y%c3%b6nelik%20%c5%9eiddet%20ve%20ev%20%c4%b0%c3%a7i %20%c5%9eiddetin%20%c3%96nlenmesi%20ve%20bunlarla%20m% c3%bccadelede%20hukukun%20rol%c3%bc.pdf, E.T. 08.02.2018.
Moroğlu, Nazan: “Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesi 6284 Sayılı Yasa ve İstanbul Sözleşmesi”, Ankara Barosu Dergisi, S. 3, 2014.
Örücü, Esin: “Sosyal Kamu Hizmeti”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakül tesi Mecmuası, C. 36, S. 1-4, 1970.
Öztürk, Bahri/Tezcan, Durmuş/Erdem, Mustafa Ruhan/Sırma, Özge/ Saygılar, Yasemin/Alan, Esra: Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhake mesi Hukuku, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2014.
Öztürk, Necla: “Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanunun Getirdiği Bazı Yenilikler ve Öneriler”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 8, S. 1, 2017.
Sarfraz, Hussain: “A Critical Note on The Validity of Official Crime Statistics”, Pakistan Journal Social Sciences, V. 3, N. 9, 2005.
Sever, Didem Çiğdem: “Kadına Karşı Ev İçi Şiddette Devletin Sorumluluğu ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Opuz v. Türkiye Kararı”, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 1, S. 2, 2012.
Tanrıkulu, Sezgin: İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Etkili Başvuru Hakkı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2012.
Turgut, Faruk: “Türk Siyasetinde Son Dönem Aile Politikaları”, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, S. 35, 2016.
Üçpınar, Hülya/Altıparmak, Kerem: İşkenceyi Önlemede Ortak Akıl Seçmeli Protokol ve Türkiye’de Ziyaret Pratiklerinin Değerlendirilmesi Ek: Ulusal Önleme Mekanizmalarının Kurulması ve Yetkilendirilmesi, TİHV, Ankara, 2008.
Yaşar, Hasan Nuri: İdare Hukuku, Der Yayıncılık, İstanbul, 2016.
Yıldırım, Turan/Yasin, Melikşah/Kaman, Nur/Özdemir, Eyüp/Üstün, Gül/Okay Tekinsoy, Özge: İdare Hukuku, 6. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2016.