Hemşirelik Öğrencilerinin Hastaların Kişisel Sağlık Verilerinin Kayıt ve Korunmasına İlişkin Tutumları

Giriş: Kişisel sağlık verilerinin korunması yaşam hakkıyla doğrudan ilişkili olmasına rağmen günümüzde hasta mahremiyetini sağlamak oldukça güçtür. Amaç: Bu araştırma, hemşirelik öğrencilerinin hastaların kişisel sağlık verilerinin kayıt ve korunmasına yönelik tutumlarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Araştırma 2019-2020 Eğitim-Öğretim yılının Güz yarıyılında bir üniversitenin Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü’ndeki 454 öğrenci ile yapılmış tanımlayıcı kesitsel tipte bir çalışmadır. Veriler; “Öğrenci Tanıtım Formu” ve “Hemşirelik Öğrencileri İçin Kişisel Sağlık Verilerinin Kayıt ve Korunması Tutum Ölçeği (KSVKKTÖ)” kullanılarak toplanmıştır. Veriler Mann Whitney U testi ve Kruskal Wallis testi ile değerlendirilmiş olup, tanımlayıcı özellikler ortalama, yüzdelik olarak verilmiştir. Bulgular: “Hemşirelik Öğrencileri İçin Kişisel Sağlık Verilerinin Kayıt ve Korunması Tutum Ölçeği” toplam puan ortalamasının 4.06±0.51 olduğu bulunmuştur. Beş alt boyuttan oluşan ölçekte öğrencilerin en yüksek puanı 4.11±0.58 puan ortalaması ile “Kişisel Sağlık Verisi Bilgisi” alt boyutundan aldığı saptanmıştır. “Yasal Bilgiler” alt boyutundan 4.09±0.59; “Yasal Veri Paylaşımı” alt boyutundan 3.97±0.60; “Kişisel Sağlık Verisi Paylaşımı” alt boyutundan 3.96±0.61; “Kişisel Sağlık Verisi Kaydı” alt boyutundan 4.09±0.63 puan aldığı saptanmıştır. Çalışmada ölçeğin Cronbach alpha değeri .91 olarak bulunmuştur. Sonuç: Araştırma sonuçlarına göre, hemşirelik öğrencilerinin kişisel verilerin kaydı ve korunmasına ilişkin tutumlarının olumlu olduğu ve farkındalıklarının yüksek olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

hemşirelik öğrencisi, kişisel sağlık verisi, tutum

Attitudes of Nursing Students Related the Registration and Preservation of Personal Health Data of Patients

Background: Preservation of personal health data is directly related to the right to live. However, it is very difficult to ensure patient privacynowadays. Objectives: This research was conducted to determine the attitudes of nursing students towards the registration and preservationof patients’ personal health data. Methods: The research is a descriptive cross-sectional study with 454 students registered in the Faculty ofHealth Sciences Nursing Department of a university in the fall semester of the 2019-2020 academic year. Data were collected using the“Student Identification Form” and “Registration and Preservation of the Personal Health Data Attitude Scale For Nursing Students”. The datawere evaluated by the Mann Whitney U test and Kruskal Wallis test. The descriptive features were given as mean, percentages. Results: Themean total score of the “Registration and Preservation of the Personal Health Data Attitude Scale For Nursing Students” was found to be4.06±0.51. In the scale consisting of five sub-dimensions, it was found that the students obtained the highest score from the “Personal HealthData Information” sub-dimension with the mean score 4.11±0.58; 4.09±0.59 scores from the “Legal Information” sub-dimension, 3.97±0.60scores from the “Legal Data Sharing” sub-dimension; 3.96±0.61 scores from the “Personal Health Data Sharing” sub-dimension; 4.09±0.63scores from the “Personal Health Data Registration” sub-dimension. In the study, Cronbach alpha value of the scale was found to be .91.Conclusion: According to the results of the research, it was found that nursing students’ attitudes towards registering and preservingpersonal data were positive and their awareness was high.

Keywords:

Nursing Student, Personal Health Data, Attitude,

PDF

___

1. İzgi MC. (2014). Mahremiyet kavramı bağlamında kişisel sağlık verileri. TJOB 2014;1(1):25-37.
2. Berg JW. Patient confidentiality: Privacy and public health. Bioethics [online] 2011. URL: http://www.thedoctorwillseeyounow.com/content/bioethics/art3401.html 16 Nisan 2019.
3. Özkan ZK, Eyi S, Mayda Z. Hemşirelik öğrencilerinin hasta mahremiyetini korumaya yönelik davranışlarının belirlenmesi. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi 2020;8(2):312-320.
4. Gürdoğan EP, Aksoy B, Kınıcı E. Hemşirelik öğrencilerinin etik duyarlılık düzeyleri ve mesleki değerler ile ilişkisi. SHYD 2018;5(3):147-154.
5. Küzeci E. Sağlık bilişim teknolojileri ve yeni hukuksal soru(n)lar. İnÜHFD 2018;9(1): 477-506.
6. Hakeri H. Tıp Hukuku. 11. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık; 2016.
7. Gözmener SB, Şenol S, İntepeler ŞS. Hemşirelik öğrencileri için kişisel sağlık verilerinin kayıt ve korunması tutum ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. DEUHFED 2019;12(1):21-30.
8. Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (2016). URL: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/04/20160407-8.pdf 13 Nisan 2019
9. Kılınç D. Anayasal bir hak olarak kişisel verilerin korunması. AÜHFD 2012;61(3):1089-1172.
10. Korkmaz İ. Kişisel verilerin korunması kanunu hakkında bir değerlendirme. TBB Dergisi 2016;124:81-152.
11. Kişisel Sağlık Verilerinin İşlenmesi ve Mahremiyetinin Sağlanması Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (2017). URL: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/11/20171124-1.htm 13 Nisan 2019
12. Dülger MV. Sağlık hukukunda kişisel verilerin korunması ve hasta mahremiyeti. İMÜHFD 2015;1(2):43-80.
13. Özata M, Özer K. Sağlık çalışanlarının hasta mahremiyeti konusundaki tutumlarının incelenmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 2017;20(1):1-21.
14. Küzeci E. Türkiye’de sağlık verilerinin korunması: Hukuksal çerçeve. Kişisel Sağlık Verileri Ulusal Kongresi; 19-20 Aralık 2015; İstanbul.
15. Büyük ET, Baydın NÜ. Hemşirelik öğrencilerinin etik duyarlılıkları ile kişisel sağlık verilerinin kayıt ve korunmasına yönelik tutumları arasındaki ilişki. TJOB 2021;7(4):198-210.
16. Yıldız NK, Atasoy A. 2016 Öğrencilerde bilgi güvenliği farkındalığının değerlendirilmesi. SPK 2016;(11):81-95.
17. Lee HJ. Convergence study on perception and performance of patient private information protection in nursing students with clinical practice. JCCT 2018;4(2):53-60. (Abstract)
18. Hwang JY, Choi H. Nursing students’ human rights sensitivity and perception of patients’ rights. J Korean Acad Soc Nurs Educ 2015;21(4):455-465. (Abstract)
19. Kim MS, Jeon MK. Influence of perception of patient rights and ethical values on biomedical ethics awareness in nursing students. Journal of East-West Nursing Research 2018;24(1):1-9.
20. Soysal A, Kuşcu FN. Hasta hakları: Üniversite öğrencileri üzerinde bir uygulama. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2018;7(1):102-111.
21. Demir H, Özyaral O, Biçer İ, Aydın, OA. Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu öğrencilerinin hasta mahremiyeti konusundaki tutumları. SARAD 2021;3(1):23-30.
22. Zengin O, Hasgül E. Evde hasta bakım programı öğrencilerinin etik duyarlılıkları ve hasta hakları bilgi düzeyleri üzerine bir araştırma. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi 2019;19(1):43-53.
23. Hosseini-Ghavam-Abad L, Asghari F, Bandehagh A, Najafipour S, Bigdeli S. Patient privacy: Awareness and attitudes of Iran University of Medical Sciences medical students. MJIRI 2019;33(12):1-4.
24. Al Anazi BD, Faraj F, Al Balawi MM, Al Anazi MD. The awareness of Patients’ Bill of Rights among medical ınterns and medical students at Tabuk University. Maced J Med Sci 2019;7(17):2932-2939.
25. Öztürk H, Akalın D, Avan H. Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu öğrencilerinin hasta ve çocuk hakları bilgi düzeylerinin belirlenmesi. Kesit Akademi Dergisi 2018;15(4):274-281.
26. Aydoğan S. Hemşirelik öğrencilerinin klinik beceri kazanmaları sırasında karşılaştıkları etik problemler. TJOB 2016;3(2):120-123.