İlköğretim Öğrencilerine Rol Oynama (Rol-Play) Yöntemi ile Uygulanan El Hijyeni Eğitiminin Öğrencilerin El Yıkama Bilgi ve Becerilerine Etkisi

Giriş: Doğru el hijyeni alışkanlığı, enfeksiyon hastalıklarının önlenmesinde, okul ortamında yayılımını engellemede, enfeksiyon hastalıklarına bağlı tedavi maliyetlerini ve okul devamsızlığını azaltmada öğrencilere kazandırılması gereken en temel bilgi ve beceridir. Küçük yaşlarda öğrenilen kişisel hijyen uygulamalarının kalıcı bir davranış haline gelmesinin daha kolaydır. Bu nedenle ilköğretim çağında verilen hijyen eğitimleri çok önemlidir. Bireyin, ailenin ve toplumun sağlığını korumak, geliştirmek ve doğru sağlık davranışları kazandırmak amacıyla planlı sağlık eğitimleri yapmak, hemşirelerin en önemli rolleri ve temel görevleri arasındadır. Amaç: Bu çalışma ilköğretim öğrencilerine Rol Oynama (Rol-Play) yöntemi ile uygulanan el hijyeni eğitiminin öğrencilerin el yıkama bilgi ve becerilerine etkisini değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Araştırma tek grup ön test-son test tasarımda Mayıs 2019-Haziran 2019 tarihlerinde, Karaman ilindeki bir ilköğretim okulunda 3. ve 4. sınıfta öğrenim gören 194 öğrenci ile yapıldı. Veriler Sosyo-Demografik Özellikler Formu ve Doğru El Yıkama Değerlendirme Formu ile toplandı. Çalışma sonunda elde edilen veriler Statistical Package for the Social Sciences (SPSS)-21.00 programı kullanılarak kaydedilmiş ve veriler normal dağılıma uyup uymadığına göre uygun tanımlayıcı (sıklık, yüzde, vb.), ilişki arayıcı (McNemar) istatistik analizlerle değerlendirilmiştir. Bulgular: Öğrenciler ellerini en fazla kirlendiği zaman (%94.3) yıkadıklarını bildirmişlerdir. Öğrencilerin eğitim öncesi ve sonrası el hijyeni bilgi ve becerileri karşılaştırıldığında, el yıkama eğitimi sonrası öğrencilerin el yıkamaya ilişkin bilgi ve becerilerinde eğitim öncesine göre istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmıştır (p<.001). Sonuç: Rol Oynama (Rol-Play) yöntemi kullanılarak yapılan el hijyeni eğitimi sonrasında çocukların bilgi ve becerilerinde olumlu yönde artış saptanmıştır. Bu çalışmada kullanılan rol-play yöntemi çocuklara eğlenerek öğretmeyi sağlamış ve destekleyici bir eğitim yöntemi olarak kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

çocuk sağlığı, el hijyeni, sağlık eğitimi, rol-play, okul sağlığı hemşireliği

Effect of Hand Hygiene Education Implemented through the Role-Play Method on Knowledge and Behavior of Primary School Students

Background: In order to decrease the cost of treating infectious diseases and kid’s absenteeism in school, the most core knowledge and skill that should be taught to students in avoiding infectious diseases in the school environmentis the accurate hand hygiene. Personal hygiene practices learned at an early age are easier to become permanent behavior. Hygiene training given in primary school age is very important in this business. Teaching kids’ hand hygiene is efficient for a healthy society. Health education is one of the important roles of nurses. Objectives: This study aims to evaluate the effects of hand hygiene education applied through Role-Play Method on hand washing knowledge and skills of primary school students. Methods: The study was conducted between May 2019-June 2019 on 194 3rd and 4th graders in a primary school in Karaman. The data were collected through socio-demographic attributes form and correct hand washing rating form. The obtained data were evaluated with descriptive statistics and McNemar tests. Results: Students reported that they wash their hands when they are dirtiest (94.3%). Comparing the students’ knowledge and skill of hand hygiene before and after the education, a statistically significant difference was determined after the hand washing education (p<.001). Conclusion: A positive increase was determined in the knowledge and skills of kids after hand hygiene education using Role-Play Method. Role-Play method made learning fun for kids as a promotive education method.

Keywords:

Child health, hand hygiene, health education, role-play, school health nursing,

PDF

___

1. Cevizci S, Uludağ A, Topaloğlu N, Babaoğlu U, Çelik M ve Bakar C. Developing students hand hygiene behaviors in a primary school from Turkey: a school-based health education study. Int J Med Sci Public Health 2014; 4(2): 155-161.
2. Abay ŞE, Özvarış ŞB. İlkokul öğrencilerinin genel hijyen konusundaki ihtiyaçlarının saptanması. STED 2018; 27(5): 352- 357.
3. Kitiş Y, Bilgili N. İlköğretim öğrencilerinde el hijyeni ve el hijyeni eğitiminin etkinliğinin değerlendirilmesi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi 2011; 4(1): 93-102.
4. Türkiye İstatistik Kurumu. Türkiye Sağlık Araştırması 2014. TÜİK 2015. URL: https://data.tuik.gov.tr/tr/display-bulletin/?bulletin=turkiye-saglik-arastirmasi-2014-18854. 13 Ekim 2020
5. Türkiye İstatistik Kurumu. Türkiye Sağlık Araştırması 2016. TÜİK 2017. URL: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Turkiye-Saglik-Arastirmasi-2016-24573 12 Mart 2021
6. Türkiye İstatistik Kurumu. Türkiye Sağlık Araştırması 2019. TÜİK 2020. URL: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Turkiye-Saglik-Arastirmasi-2019-33661 12 Mart 2021
7. Aslan D, Mermerkaya MU, Kaya FE, Kaya H, Esen E, Koban Y ve ark. Ankara’da bir ilköğretim okulunda el yıkama konusunda yapılmış olan bir müdahale çalışması. Türkiye Klinikleri J Med Sci 2006; 26: 157-162.
8. Ayhan E, Gökler ME, Işıklı B, Önsüz F, Özay Ö, Aydın E ve ark. Eskişehir kırsalı ilköğretim öğrencilerinde el hijyeni bilgi ve uygulaması: müdahale çalışması. STED 2015; 24(3): 99-108.
9. Falus A, Lehotsky A, Gezsi A, Lukacs JA, Gradvohl E and Feith HJ. Pedagogical experiences in educating hand-washing among children a hygiene contribution to proper behavior during a pandemic. Open Access Journal of Microbiology and Biotecnology 2020; 5(5): 000180.
10. Akçay D. Okul ortamında bulaşıcı hastalıklardan korunmada okul hemşiresinin rolü. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi 2016; 5(2): 84-94.
11. Chittleborough CR, Nicholson AL, Basker E, Bell S ve Campbell R. Factors influencing hand washing behaviour in primary schools: process evaluation within a randomized controlled trial. Health Education Research 2012; 27(6): 1055-1068.
12. Yılmaz A ve Yılmaz EG. İlköğretim okullarındaki temizlik ve hijyenin öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2014; 43(1): 74-89.
13. Mbakaya BC, Lee PH ve Lee RL. Hand hygiene ıntervention strategies to reduce diarrhoea and respiratory ınfections among school children in developing countries: a systematic review. Int J Environ Res Public Health 2017; 14(4): 371.
14. AlBashtawy M. Assessment of hand-washing habits among school students aged 6-18 years in Jordan. British Journal of School Nursing 2017; 12(1): 30-36.
15. Çövener Özçelik Ç, Aktaş E, Sefer H ve Ocakçı AF. Impact of toilet hygiene training program on school age children. HEMAR-G 2017; 19(2): 25-40.
16. T.C. Sağlık Bakanlığı. Türkiye el yıkama araştırması. Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğü 2012. URL: https://sbu.saglik.gov.tr/ekutuphane/yayin/450. 20 Mart 2019
17. Şahin MM, Vural S, Vurallı D, Yüksel S, Yıldız F ve Aslan D. 6-14 yaş grubu çocuklarda el yıkama ile ilgili bir müdahale çalışması. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2008; 7(1): 65-70.
18. Celik LA ve Pancoe DL. Healthy school environment: effectiveness of hand washing ınstruction in an elementary school setting. NASN School Nurse 2012; 27(4): 194-196.
19. Şahinöz T, Şahinöz S ve Kıvanç A. Sağlığı geliştirmenin en kolay yolu: okul sağlığı. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2017; 6(4): 303-312.
20. Ulutaşdemir N, Balsak H, Öztürk Çapur E ve Demiroğlu N. Halk sağlığı hemşireliğinin bir dalı: okul sağlığı hemşireliği. Türkiye Klinikleri J Public Health Nurs-Special Topics 2016; 2(1): 121-124.
21. Proctor ST, Lordi SL ve Zaiger DS. School Nursing Practice: Roles and Standards. Scarborough, ME: National Association of School Nurses; 1993.
22. American Nurses Association & National Association of School Nurses. 3rd ed. School nursing: Scope and standards of practice. MD: Author; 2017.
23. T.C. Sağlık Bakanlığı. Hemşirelik yönetmeliğinde değişiklik yapılmasına dair yönetmelik. Resmi Gazete 2011. URL: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/04/20110419-5.htm. 20 Mart 2019
24. Altuntaş S ve Baykal Ü. Okul hemşirelerinin iş, iş ortamı, rol ve sorumluluklarına yönelik görüşleri. HEAD 2012; 9(1): 43-50.
25. Lehotsky A, Falus A, Lukacs A, Füzi A.R, Gradvohl E, Meszarosne Darvay S et al. Direct effect of contemporary health education programmes on the knowledge about hand hygiene and technique of hand washing in primary school age children. Orvosi Hetilap 2018; 159(12): 485-490.
26. Öncü E, Köksoy Vayısoğlu S, Lafci D, Yurtsever D, Bulut ER ve Peker E. Comparison of interactıve education versus fluorescent concretization on hand hygiene compliance among primary school students: a randomized controlled trial. The Journal of School Nursing. 2018; 20(10): 1-11.
27. Vizeshfar F, Zare M, Keshtkaran Z. Role-play versus lecture methods in community health volunteers. Nurse Education Today. 2019; 79: 175-179.
28. Lim HS, and Kwon IS. Development and effects of a hand-washing program using role-playing for preschool children. Child Health Nursing Research. 2019; 25(2): 123-132.
29. Samalot-Rivera A. Role playing in physical education to teach in the affective domain. Journal of Physical Education, Recreation & Dance. 2014; 85(2): 41-43.
30. Valizadeh L, Akbarzadeh, B, Ghiyasvandiyan S, Kuchakinejad Z, Zamanzadeh V, Aghajari P, et al. The effects of role play simulation and demonstration on pediatric peripheral venous catheter ınsertion skill among nursing students: a three group experimental study. Nursing and Midwifery Studies. 2021; 10(1): 1-6. 31. Cansever Z, Avsar Z, and Tastan K. Third year medical school students’ experiences of revealing patients’ stories through role playing. The Eurasian Journal of Medicine 2015; 47(1): 26.
32. Hao M, He, J, Zeng Y, Han W, Saı A, and Yamauchı T. A comprehensive assessment of hand washing: knowledge, attitudes and practices (KAP) and hand-washing behaviors among primary school students in northeast China. Sanitation Value Chain. 2021; 00026.
33. Mermer G, Durusoy R, Türk M ve Coyle SB. Hijyen eğitiminin öğrencilerin bilgi düzeyine ve okul devamsızlığına etkisi. DEUHFED. 2016; 9(1): 16-22.
34. Shrestha A, ve Angolkar M. Improving hand washing among school children: an educational intervention in South India. Al Ameen J Med Sci. 2015; 8: 81-5.
35. Younie S, Mitchell C, Bisson MJ, Crosby S, Kukona A, and Laird K. Improving young children’s handwashing behaviour and understanding of germs: The impact of A Germ’s Journey educational resources in schools and public spaces. Plos One, 2020; 15(11): e0242134.
36. Kaya M, Aslan D. Ankara'da bir ilköğretim okulunda el yıkama konusunda bir müdahele çalışması. Erciyes Medical Journal/Erciyes Tıp Dergisi 2009; 31(2).
37. Molnár ZS, Varga L, Gyenes G, Lehotsky Á, Gradvohl E, Lukács Á.J, et al. Effectiveness of a Hungarian peer education handwashing programme in primary and secondary schools. Developments in Health Sciences. 2020. http://dx.doi.org/10.1556/2066.2020.00011
38. T.C. Sağlık Bakanlığı. Okulda sağlığın korunması ve geliştirilmesi programı. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü 2017. URL: https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/cocukergen-sgp1/sagl%C4%B1g%C4%B1n-gelisitirlmesi/okulda-sa%C4%9Fl%C4%B1%C4%9F%C4%B1n-korunmas%C4%B1-ve-geli%C5%9Ftirilmesi-program%C4%B1.html. 04 Mayıs 2020