Ergenlerde Riskli Araba Kullanma Davranışını Yordayan Psiko-Sosyal Değişkenlerin Değerlendirilmesi

Bu araştırmanın amacı lise öğrenimine devam eden ergenler arasında ehliyetsiz araba kullanımı ve riskli araba kullanım sıklığını belirlemektir. Araştırmada ayrıca psiko-sosyal faktörler ile riskli araba kullanma davranışı arasındaki ilişki ve bu faktörlerin riskli araba kullanma davranışını ne derecede yordadığı da incelenmektedir. Araştırmaya Izmir il merkezinde ortaöğretim kurumlarına devam eden 272 öğrenci (148 kız, 124 erkek) katılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Ergen Sağlığı ve Gelişimi Envanteri'nde yer alan bazı alt ölçekler ile Yaşam Doyumu Envanteri kullanılmıştır. Verilerin analizinde frekans dağılımları hesaplandıktan sonra, Pearson Korelasyon Analizi Tekniği, ki-kare testi, t-testi ve Çoklu Regresyon Analizi'nden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda ergenlerin %9.2'sinin ehliyeti olduğu, ancak ehliyeti olmayan ergenlerin de araba kullandığı ve ehliyeti olan ergenlerin ehliyeti olmayanlara göre daha fazla riskli araba kullanma davranışı gösterdiği belirlenmiştir. Yapılan analizlerde riskli araba kullanma davranışı ile sigara, alkol ve uyuşturucu madde kullanımı ve risk alma eğilimi arasında anlamlı yönde pozitif: yıkıcılık toleransı, algılanan ebeveyn ve arkadaş kontrolü arasında anlamlı düzeyde negatif ilişki bulunmuştur. Ayrıca riskli araba kullanma davranışının cinsiyete göre farklılaştığı belirlenmiştir. Son olarak, riskli araba kullanma davranışı ile ilgili değişkenlerin hepsinin riskli araba kullanma davranışını % 24 oranında yordadığı belirlenmiştir.

An Evaluation of the Psycho-Social Factors Which Predict Risky Driving Behaviour in Adolescents

The pıırpose of this study was to examine the prevalence of risky driving behavior, including driving without a license, among young people. A second aim of this study was to examine which psycho-social factors predict these risky behaviors. Participants were 272 students (148 girls, 124 boys) randomly selected from high schools throughout Izmir. Students completed scales including the Adolescent Health and Development Questionnaire and the Life Satisfaction Scale. To analyze data were used frequency analysis, pearson correlation analysis, Chi-square test, t-test and Multiple Regression analysis. In the results, it was found that the students who had a driver's license were more likely to be engaged in risky driving behavior than students who were driving without a license. It was found that risky driving behavior was positively related to substance abuse and risk taking behavior. Risky driving behavior was negatively related to intolerance of deviance, perceived parent control, and perceived friend control. Gender differences were also reported. In all, multiple regression indicated that the variables used in this study accounted for 24% of the variance of risky driving behavior.