Köy enstitülerinde kullanılan coğrafya ders kitaplarında yer alan görsel öğeler

Üretim odaklı eğitimin amaçlandığı, iş ilkesinin temel olarak kabul edildiği, yaparak yaşayarak öğrenmenin olmazsa olmaz bir unsur olarak yaşatıldığı Köy Enstitüleri, ziraat ve teknik derslerin yanında kültür derslerinin öğretiminde de bu temel prensipler doğrultusunda hareket eden dönemin önemli eğitim kurumlarındandır. Köy Enstitülerinde kültür dersleri içerisinde önemli bir yer tutan coğrafya dersinde de etkili ve kalıcı öğrenme sağlanması amacıyla, uygulama ağırlıklı, görselliğin ön planda tutulduğu, gözlem yeteneğinin geliştirilmeye çalışıldığı bir öğretim programı uygulanmıştır. Bu öğretim programının uygulanmasında ders kitapları önemli bir öğretim materyali olmuştur. Bu düşünceden hareketle bu çalışmada, Köy Enstitülerinde coğrafya öğretiminde kullanılan ders kitapları incelenerek bu kitaplarda yer alan görsel öğeler, öğretimin etkililiğini sağlaması açısından ele alınarak, bu öğelerin amacına uygun olarak ders kitaplarında kullanılıp kullanılmadığı saptanmaya çalışılmıştır.Doküman incelemesi yönteminin kullanıldığı bu çalışmada, Köy Enstitülerinde kullanılan coğrafya ders kitapları arasından rastgele seçilen dört kitap incelenmiştir. Yapılan inceleme sonucunda, 1945-50 yılları arasında hazırlanmış olan bu ders kitaplarının görsel öğe açısından oldukça zengin oldukları görülmüştür.

Visual materials used in geography textbooks of village institutes

Village Institutes where product based education was aimed, the principle of work was accepted as the basic and 'on-the-job learning' existed as a must, were among those important educational institutions of their period having acted with abovementioned principles in the teaching of cultural courses as well as agricultural and technical courses. For Geography courses which had an important place among cultural courses in Village Institutes, an application based teaching programme with visual elements preferred and observation ability aimed to be developed, was used in order to provide a permanent and efficient learning. Teaching material which had an important role in the application of such a teaching programme was 'textbook'. From this point of view, in this study it is aimed to investigate the textbooks used in Village Institutes as well as evaluating visual elements of those textbooks by means of their role of making teaching more efficient and making a judgement whether those elements were used suitably for their purposes in the textbooks.As a result of the study in which document investigation "method has been used and four textbooks has been chosen randomly among those used in Geography courses of Village Institutes, it is concluded that those textbooks, prepared between 1945 and 1950, are quite satisfactory by means of visual elements.

___

Ceyhan, E. Ve Yiğit, B. (2005). Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi (3. Baskı), Ankara: Anı Yayıncılık
Demiralp, N. (2007). Coğrafya Eğitiminde Materyaller ve 2005 Coğrafya Dersi Öğretim Programı, Kastamonu Eğitim Dergisi, Cilt: 15, 373-384
Duran, F.S. (1945). Coğrafya I, İstanbul: Kanaat Kitabevi
Duran, F.S. (1945). Coğrafya II, İstanbul: Kanaat Kitabevi
Erinç, S. (1946). Genel Coğrafya Bilgileri, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi
Günden,H., Asal. T. Ve Sanır, F. (1947). Türkiye Coğrafyası III, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi
İşler, A. (2003). Yazılı Ders Materyallerinde İllüstrasyon Kullanımının Yeri ve Önemi, Milli Eğitim Dergisi, Sayı: 157, 2003 http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/157/isler.htm)
Kaptan, S.G. ve Kaptan, A.Y. (2004). Ders Kitaplarındaki Tasarım Sorunu ve Öğrencilerin Öğrenme Düzeyine Etkisi, XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, http://www.pegema.net/dosya/dokuman/438.pdf
Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (20. Baskı),Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
Kılıç,A. ve Seven, S. (2006). Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi (ö.Baskı), Ankara: Pegema Yayıncılık
Köy Enstitüleri Programları. (2004).Ankara: Köy Enstitüleri ve Çağdaş Eğitim Vakfı Yayınları
Küçükahmet, L.(Ed.). (2004). Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu,(2. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
MEB ,(2005). Sosyal Bilgiler 4.-5. Sınıf Öğretim Programı Milli Eğitim Bakanlığı Tebliğler Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 450, s.68-72
Yıldırım, A., Şimşek, H. (2003). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayınevi