Sanayi ve ulaşım fonksiyonlarına bağlı gelişen bir Şehir: Nizip

Geçmişte, daha çok çevre şartlarının etkisinde gelişen şehirler, günümüzde sanayi ve ticari faaliyetler neticesinde daha hızlı gelişmekte ve muazzam büyüklüklere ulaşmaktadır. Bu yerleşmelerin büyük çoğunluğu ise bulundukları lokasyonun sağladığı avantajlar sayesinde gelişmektedir. Nitekim eski ulaşım ve ticaret yolları üzerinde bulunan yerleşmeler, ulaşım güzergâhlarından önemli bir değişiklik olmadığı sürece önemlerini korumakta ve zamanla değişik fonksiyonel özelliklerle nüfuslarını ve yerleşim sahasını genişletmektedirler. Bunun aksi de mümkün olabilmektedir.Geçmişte ipek yolu üzerinde önemli bir konumda olan Nizip, günümüzde E-90 şehirlerarası karayolunun etkisiyle önemini daha da artırmıştır. Ulaşım güzergâhında olması yol boyu dinlenme tesisleri, lokantalar ve tamir atölyelerinin artmasını sağladığı gibi şehrin yol boyuna doğru kaymasına zemin hazırlamıştır. Çevredeki alanların tarıma elverişli olması zeytin ve antep fıstığı gibi ürünlerin tarımını önemli kılmıştır. Bilindiği gibi çoğu şehir yerleşmesinde sanayi faaliyetlerinin temelini tarım oluşturmaktadır. Çevresinde tarımsal faaliyetlerin yoğun olduğu yerleşmelerde tarımda dayalı sanayi faaliyetleri önem kazanır. Nizip şehrinde de özellikle zeytinyağı fabrikaları olmak üzere zeytin, antep fıstığı ve pamuğa dayalı sanayi faaliyetleri gelişme göstermiştir.Şehrin tarım alanlarına doğru genişlemesi, tarım alanlarının bir kısmını işgal ettiği gibi gelecekte de tarımsal üretimin azalmasına ve tarıma dayalı sanayi faaliyetlerinde kapasite kullanım oranlarını düşmesine ya da bazılarını kapanmasına yol açabilir.Bu çalışmada Nizip şehrinin tarihsel süreçte önemi, şehrin alansal gelişimi, şehrin gelişiminde ulaşım ve sanayi faaliyetlerinin önemi incelenmiştir. Tarım alanlarının daralması ile oluşacak çevresel ve ekonomik sorunlara dikkat çekilmiştir.

A city which is developed by industry and transport functions: Nizip

In the past, the cities which developed more under the influence of the environmental conditions, nowadays they are developing more quickly thanks to the industrial and commercial activities and reaching enormous size. The majority of these settlements are developing thanks to the advantages of the location in which they settle. As a result the settlements that settle on the old transport and trade routes maintain their importance, unless there is a grade change and in time and they expand their settlements and population with different functional properties. Opposite of this is also possible.Nizip, which had a prominent position on the silk road, has increased its importance more with the effect of the E-90 into-city highway. Being on the transportation route not only has provided it services areas and restaurants and repairing workshops but also it has prepared a reason to expand the city during the highway. Having favorable agriculture areas on the neighborhood has made the products such as olive's and pistachios' agriculture important. As it is known, agriculture constitutes the Fundamentals of industrial activities fort he settlement of most cities.Agro- based industry activities come into prominence around the settlements where agriculture is very intensive. Also in Nizip city, especially olive oil factories and olive, pistachios and cotton based industrial activities indicate advance.Expanding of the city towards the agriculture fields may cause reduction in agricultural production and decline the rate of agro-based industrial activity capacity or bring about closing some of them in the future with this occupation into agricultural fields.In this study it has been investigated the importance of Nizip city in historical process, the city' spatial development and transport and the importance of industrial activities, it has been focused on the agricultural areas, environmental and economic problems that occur with narrowing of agricultural areas.

___

Anonynous. (2011, 11 04). Nizip Belediyesi Stratejik Planı 2004-2010. Gaziantep, Nizip, Türkiye.
Başıbüyük, A., 2001, Fonksiyonel Özellikleri Açısından Suşehri, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı: 37, İstanbul.
Başkaya, Z., 2011, Gölpazarı'nın Kuruluşu, Gelişmesi ve Fonksiyonel Özellikleri, Doğu Coğrafya Dergisi,Sayı: 25, Erzurum.
Beaugeu-Garnier ve Chabot, 1963, Traite de Geographie Urbanie, Paris.
Bulut, İ., 1995, Tipik Bir Yol Boyu Köyü Örneği Kars Kümbetti Köyü, Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı: 1, Erzurum.
Doğanay, H., 2011, Türkiye Ekonomik Coğrafyası, Pegem Akademi Yayınları.
Doğanay, H.- Koca, H., (1998), Ulaşımın Yerleşmeye EtkilerinE İki Tipik Örnek: Fevzipaşa ve Nurdağı Kasabaları, İstanbul: Türk Coğrafya Dergisi, Sayı: 33. İstanbul.
Ertin, G., 1995, Osmaneli-Vezirhan Yerleşim Birimleri Arasında Sanayi Faaliyetleri, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı:30, İstanbul.
Gaziantep Valiliği, (1973). Cumhuriyetin 50. Yılında Gaziantep, Divan Matbaacılık, Gaziantep.
Karayolları Genel Müdürlüğü, 2011, Günlük Ortalama Trafik Bilgileri (2010 yılı).
Koca, N., 2001, Bahçe Kenti'nin Fonksiyonel Özellikleri, Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı: 5, Çizgi Kitabevi, Konya.
Lloyd, S. (2007). Türkiye'nin Tarihi bir Gezginin Gözüyle Anadolu Uygarlıkları. Ankara, Tübitak.
Ozçağlar, A., 1996, Zile'nin Kuruluşu, Gelişmesi, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Coğrafya Araştırmaları Dergisi Sayı:4, Ankara.
Sönmez, M. E. (2011). Unutulmuş Bir Şehir: Karkamış. Uluslararası Katılımlı Coğrafya Kongresi 07-10 Eylül. İstanbul: Türk Coğrafya Kurumu.
Tay, (2011, 01 06). www.tayproject.org. 01 06, 2011 tarihinde http://www.tayproject.org/veritab.html adresinden alındı
Tıraş M., 2002, Ulaşımın Yerleşme Etkisine Bir Örnek "Pozantı", Türk Coğrafya Dergisi, Sayı: 38, İstanbul.
Timor, A., 1997, Orta Büyüklükteki Şehirler ve Taşıdıkları Önem, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Dergisi, Sayı: 5, İstanbul.
Tmo. (2011, 9 15). Zugma. Gaziantep, Nizip, Türkiye.
Tilmertekin, E., 1987, Ulaşım Coğrafyası, İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 3053, Coğrafya Enstitüsü Yayınları No: 85, İstanbul.
Tümertekm, E., - Özgiiç N., 2011, Ekonomik Coğrafya (Küreselleşme ve Kalkınma), Çantay Kitabevi, İstanbul.
Yılmaz, M., (1973), Nizip Tarihi, Mazlum Kitabevi, Gaziantep.
http://www.nizipdh.gov.tr/index.php5?g3om=com othercontent&mod=mod view&id=66 (Erişim tarihi: 13.11.2011)
http://www.nizip.gov.tr/altgruplar detay.asp?dersKategoriNo=24&dersGrupNo=146&ders GrupAdi=Nizip Organize Sanayi Bölgesi (Erişim tarihi: 15.11.2011)
http://www.ulfet.com/kurumsal.php (Erişim tarihi: 26.12.2011)
http://www.nizip.com/showthread.php?t=3538 (Erişim tarihi: 26.12.2011)