SEFER VE SAVAŞLARIN DÜZYAZI VE ŞİİR DİLİYLE AKTARIMI: KADIZÂDE VE GAZAVÂT-I SULTAN SELİM HAN

Selimnâme adı verilen eserlerde Osmanlı padişahlarından Yavuz Sultan Selim ve II. Selim dönemi konu edilmektedir. Genellikle düzyazı ve şiir (nesir ve nazım) iki ayrı türde ya da düzyazı-şiir (nesir-nazım) bir arada; Türkçe, Farsça ve Arapça olmak üzere üç ayrı dilde yazılmışlardır. Hem tarihî hem de edebî açıdan önemli bir yere sahip olan bu eserler, Yavuz Sultan Selim zamanında genellikle onun şehzadelik yıllarından başlayıp, kardeşleri ile arasındaki mücadele, tahta çıkışı, Safevîler ve Memlükler üzerine gerçekleştirdiği seferler ve ölümü ile sona ermektedir. Bu çalışma Kadızâde’nin Gazavât-ı Sultan Selim Han Adlı Eseri (Metin - İnceleme) adıyla hazırladığımız Doktora tezinden üretilmiştir. Öncelikle Selimnâme’nin yazarı Kadızâde’nin hayatı ve Yavuz Sultan Selim’in Mısır seferine dair nesir ve nazım karışık türde kaleme aldığı eseri hakkında bilgi verilmiştir. Daha sonra ise padişah ile birlikte sefere katılmış bir şair olan Kadızâde’nin sefer boyunca gözlemlediği olayları ve kendi duygularını dile getirdiği şiirlerinden bazıları incelenerek Türkçeye tercüme edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Selimnâme, Yavuz Sultan Selim, Kadızâde, Şiir

TRANSFER OF WARS WITH PROSE AND POETRY LANGUAGE: KADIZÂDE AND GAZAVÂT-I SULTAN SELIM HAN

Works which is called Selimnâme, mention the period of Ottoman sultans Yavuz Sultan Selim and II. Selim. Usually prose and poetry as two seperate types or together; they were written in three languages: Turkish, Persian and Arabic. These works which have an important place both historical and literary, usually starts from Yavuz Sultan Selim’s prince days, the struggle between his brothers, inherit the throne, Safevî - Memlük wars and ends with his death. This work is produced from the PhD thesis which we prepared by the name of Kadızâde's Gazavât-ı Sultan Selim Han (Text - Review). In this work, firstly informations are given about the life of Kadızâde who is the author of Selimnâme and then Yavuz Sultan Selim's related on the Egyptian expedition of prose and verse in a mixed type work. Afterwards Kadızâde who participated in the expedition together with the sultan as a poet and expressed his feelings during the expedition, his some of the poems were examined and translated into Turkish.

Keywords:

Selimnâme, Yavuz Sultan Selim, Kadızâde, Poetry,

PDF

___

Bozkurt, Nebi (2002), “Kubbetü’s-Sahre”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, ( 22, s. 304-308), Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
Değirmençay, Veyis, (2013), Farsça Şiir Söyleyen Osmanlı Şairleri, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
Emecen, Feridun (2009), “Selim I”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, ( 36, s. 409), İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
Firdevsî, Ebu’l-Kasım, (1388 hş.), Şahnâme-i Firdevsî Metn-i Kamil ( Ber Esâs-ı Çâp-ı Moskov ), nşr. Sa’îd Hamîdiyân, 15. bs., Tahran: Neşr-i Katre.
Gencevî, Nizâmî, (1374 hş.) Külliyât-ı Hamse-i Hakîm Nizâmî-yi Gencevî, tsh. Mahmûd Dervîş, 3. bs., Tahran: Sâzmân-ı İntişârât-ı Cavidân.
Niya, Bakır Sadri, (1380 hş.), Ferheng-i Me’surât-ı Mutûn-i İrfânî ( Müştemil ber ehâdîs, akvâl u emsâl-i mutun-i irfânî Farsî, Tahran: Surûş.
Pala, İskender, (2011), Ansiklopedik Divan Şiirleri Sözlüğü, 21. bs., İstanbul: Kapı Yayınları.
Topuzoğlu, Tevfik Rüştü (2007), “Recez”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, ( 34, s. 509), İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
Yazîcî, Talîb (1995), “Emeviyye Camii”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, ( 11, s. 108-109), İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
Yördem, Esra, (2018), Kadızâde’nin Gazavât-ı Sultan Selim Han Adlı Eseri (Metin - İnceleme), Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
https://ganjoor.net/ferdousi/hajvname/
http://lugatim.com/
https://www.vajehyab.com/
http://tanzil.net/