Tokatlı Ishâk Efendi and his Mathnawis named Nazmu'l-Le?ali
Bu çalışmada, Tokatlı İshâk Efendi'nin XVII. yüzyıldakaleme aldığı Nazmu'l-Le?aliadlı dinî mesnevisi hakkındabilgi verilmektedir. İshâk Efendi, Tokat'ta yetişmiş önemliâlim şairlerden biridir. Müellifin çoğu eseri medreselerdeders kitabı olarak okutulmuş, bu eserlerden bazıları eldenele dolaşarak birçok yazma nüshası oluşturulmuştur. Çokbeğenilen eserlerinden biri olan Nazmu'l-Le?ali aruz vezninincanlı ve hareketli bir bahri onan hezecin "Mefa?ilünMefa?ilün Fa?ulün"kalıbıyla yazılmıştır. Mesnevide akâidkonuları ayrı ayrı ele alınarak işlenmiştir. Ayrıca hakyoldan çıkmış mezhepler, kabir azabı, Hz. Peygamber'inmiracı, melekler gibi konular ayrı başlıklar hâlindeaçıklanmıştır. Nazmu'l-Le?ali'nin "Hâtime" bölümündemüellif, halkın perişanlığını, vurguncuların köylerde, kasa- balarda ve şehirlerde kol gezdiğini, Budin Kalesi gibimuhkem bir kaleye sahip Tokat şehrinin bile bu yağmacılarıneline geçtiğini etkili bir üslupla anlatmıştır.
Tokatlı İshâk Efendi ve Nazmu'l-Le?ali Adlı Mesnevisi
In this study, we will give information about Nazmu'lLe'âlby Tokatlı İshâk Efendi. Versification masnavi was commonly used in Turkish literature in the seventeenthcentury, almost every poet wrote works as in this verse.Now this century, Addition to the usual masnavi issues,indigenous issues began to be processed. Indeed, in thiscentury, such as held at, hilyes, forty hadith translations,many masnavi written on religious subjects. In the wakeof our researches, we found out that these catechisms inverse constitute a notable part of our religious literature.This fact incited us to study how this tradition emerged.Hereby study is about one of source texts and its translationsin verse, which is highly influential for emergence ofthe tradition. We introduce two poetic translations of thework, in order to better reflect its referential value. Evidently,the texts, which influenced the emergence of mentionedtradition, are not limited with this prose work, but we consider it important in regard to influential extent ofthe book. Besides, we believe that newly discovered catechismsin verse, as well as other religious literary genres,will help for better comprehension regarding the contentand limits of our literature.In our view, it will be usefulto introduce two prose works below, which we consider asthe basis of poetic catechisms, as translations in verse,since the two following works are among the pieces toconstitute an origin for beginning of a tradition. We areworking on a religious masnavi named Nazmu'l-Leal'swritten in this century. Akaid issues in Masnavi wereseparately explained
___
- BURSALI Mehmed Tâhir, Osmanlı Müellifleri: A. Fikri Yavuz, smail Özen (Trz.), Cilt I: 356, stanbul: Meral Yayınevi.
- BURSALI Mehmed Tâhir (1325), Ahlâk Kitaplarımız, stanbul: Necm-i stikbâl Matbaası.
- DEN Z, Rasim (1987), " shâk Bin Hasan Tokadî",Türk Tarihindeve Kültüründe Tokat Sempozyumu, 2-6 Temmuz 1986 s. 603-612, Ankara.
- EL-KÂRÎ, Alî bin Sultân (1389), El-Mevzûât, s. 67-68, Beyrut.
- GÖKB LG N, Tayyip, "Tokat", .A., Cilt: XII/1, ss. 405-407.
- KORKMAZ, Seyfullah (2002), "Tokatlı air Rızâî shâk B. Hasan'ın Bir Mersiyesi" ErciyesÜniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sayı 12, 185-202.
- ÖZFIRAT, Bayram (2006), Tokatlı shâk Efendi'nin Nazmu'l-Ulum, Nazmu'lLe? l ve Manzume-i Keydâni Adlı Mesnevileri ( nceleme-Metin), Basılmamı Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi, Soyal Bilimler Enstitüsi.
- ÖZFIRAT, Bayram (2013), "Tokat'ın 17. Yüzyıl Âlim airlerinden shâk Bin Hasan Tokatî ve Nazmu'l-Ulum Adlı Mesnevisi", Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/1, Winter 2013, s. 2065-2084.
