Hakan YEKBAŞ

Malatyalı Necâtî ve Şehir Methiyeleri

Osmanlı döneminde edebî muhitlerin başta payitaht İstanbul ile şehzade sancakları etrafında toplandığı bilin-the capital city Istanbul and in sehzade sancak cities. As a mektedir. Bunun doğal sonucu olarak Tanzimattan gününatural result of this, it is seen that examinations of divan müze kadar divan edebiyatıyla ilgili tetkiklerin İstanbul literature focused mostly on Istanbul and first class poets. merkezli ve birinci sınıf şairler etrafında yoğunlaştığı However, in recent years studies on divan literature, görülmektedir. Ancak son yıllarda ikinci sınıf ya da taşra second class or country poets have also become widespşairi diye tabir edilen divan şairlerine yönelik çalışmalar da read. Thus, poets, whose names do not even appear in yaygınlık kazanmaya başlamıştır. Böylece tezkire ve collection of biographies, have started to come to light. biyografi kitaplarında adı bile geçmeyen şairler gün ışığına çıkarılmaya başlanmıştır. Bunlardan birisi de Malatyalı Muhammed Necâtî'dir. written in syllabic meter in the Divan, the only known work by the poet. He used pen name Fehmi, besides his Şairin bilinen tek eseri Divan'ında, aruz kalıbıyla söylenmiş 76 manzume ve hece ölçüsüyle kaleme alınmış 7 şiir pen name Necâtî and composed majority of his poems bulunmaktadır. Necâtî mahlasının yanı sıra Fehmî mahwith sufistic joy. Influence of Nâbî is seen in his Hikemî lasını da kullanan şair, şiirlerinin önemli bir bölümünü style verses. tasavvufî neşve ile kaleme almıştır. Hikemî tarzdaki manzumelerinde ise Nâbî etkisi hissedilmektedir. Şairin Divan'ında şehir methiyesi tarzında söylediği gives information about natural beauties, important places and peoples of the cities in quadrates in which he manzumeler, türünün dikkat çekici örneklerindendir. Necâtî, Aspozi (Malatya) ve İstanbul'u methettiği murabba?-extols Aspozi (Malatya) and Istanbul. larında söz konusu şehirlerin doğal güzellikleri, önemli mekânları ve ahalisi hakkında bilgiler vermektedir

Malatyalı Necâtî And Eulogies of Cities

It is known that literary circles were mostly living inthe capital city Istanbul and in sehzade sancak cities. As anatural result of this, it is seen that examinations of divanliterature focused mostly on Istanbul and first class poets.However, in recent years studies on divan literature,second class or country poets have also become widespread.Thus, poets, whose names do not even appear incollection of biographies, have started to come to light.One of them is Malatyalı Muhammed Necâtî. Thereare 76 poetic verses written in aruz prosody and 7 poemswritten in syllabic meter in the Divan, the only knownwork by the poet. He used pen name Fehmi, besides hispen name Necâtî and composed majority of his poemswith sufistic joy. Influence of Nâbî is seen in his Hikemîstyle verses.The poetic verses the poet wrote in his Divan in cityeulogy style are remarkable example of its type. Necâtîgives information about natural beauties, importantplaces and peoples of the cities in quadrates in which heextols Aspozi (Malatya) and Istanbul.

PDF

___

Arslan, Mehmet (2009), Sivaslı Gulâmî Dîvânı, Sivas: Asitan Yay.
Arslan, Mehmet (2010), Tayyar-zâde Atâ Osmanlı Saray Tarihi Târîh-i Enderûn, (III. Cilt), stanbul: Kitabevi Yay.
Aytaç, smail (2013), Malatya Türk- slam Dönemi Mimari Eserler II, Malatya: Malatya Kitaplı ı.
Ba bakanlık Osmanlı Ar ivi, DH.SA D, 171/69.
Batıislam, H. Dilek (2009), " ehir iirleri ve eyhülislâm Yahyâ'nın Edirne Gazelleri", Atatürk Üniversitesi TAED, S. 39, s. 483-498.
Çelebio lu, Âmil (1994), Kanûnî Sultan Süleyman Devri Türk Edebiyatı. stanbul: MEB Yayınları.
Çeltik, Halil (2009), Rumeli airlerinin Klâsik Türk iirine Katkıları, Turkish Studies, Volume: 4/8, s. 804-824.
Erdo an, Kenan (1997), "Türk Edebiyatında ehir iirlerine Bir lâve: Aspozi ve Hakkında Yazılmı Dört iir", Dergâh Edebiyat Sanat Kültür Dergisi, C: VIII, S. 91, s. 18-20.
pekten, Haluk (1996), Divan Edebiyatında Edebî Muhitler, stanbul: MEB Yayınları.
sen, Mustafa (1997), Ötelerden Bir Ses, Ankara: Akça Yayınları.
Kahraman, Seyit Ali, Yücel Da lı (2001), Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi, (IV. Kitap), stanbul: Yapı Kredi Yay.
Kâtib Çelebi (2009), Kitâb-ı Cihânnümâ li-Kâtib Çelebi, (tıpkıbasım), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.
Kurto lu, Orhan (2006), "Divan iirinde Mahlas De i tiren ve Birden Fazla Mahlas Kullanan airler", Bilig, S. 38, s. 71-91.
Macit, Muhsin (2013). "Diyadin'de Bir Divan airi: Necmî", Turkish Studies, Volume 8/13, s. 139-144.
Necâtî, Dîvân-ı Necâtî-i Malatyevî, Milli Kütüphane. Yz A 8876.
Niyâzî Mısrî Mehmed b. Ali Malâtî, Dîvân, 06 Hk 2309.
Örs, Hayrullah (1995), Moltke'nin Türkiye Mektupları, stanbul: Remzi Kitabevi.
emsettin Sâmî (1996), Kâmûsu'l-A'lâm, (I. Cilt), Ankara: Ka gar Ne riyat.
Tanpınar, Ahmet Hamdi (1997), 19 uncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi, stanbul: Ça layan Kitabevi.
Yapıcı, Süleyman (2014), Osmanlı Vilayet Sâlnâmelerinde Malatya (1869-1908), Malatya: Malatya Kitaplı ı Yay.
Yinanç, Refet, Mesut Elibüyük (1983), Kanuni Devri Malatya Tahrir Defteri (1560), Ankara: Gazi Üniversitesi Yay.