Yasin YILMAZ

VAKIF KURUMUNUN DAYANDIĞI TEMEL REFERANSLAR VE ZÜRRI VAKIFLARIN VAKIF SİSTEMİNDEKİ YERİ

Bu çalışmada İslam'da kurumsal yardımlaşmayı temsil eden vakıf kurumunun, Kitap ve Sünnetteki referansları ile Allah rızası hedeflenerek kurulan vakıflara Hz. Peygamber, Raşit halifeler ve sahabenin bakışı ile daha sonraki yüzyıllarda özellikle Osmanlı uygulaması üzerinde durulmuş, özelde de aile vakıflarının genel durumları açıklanmıştır. Vakıf kurumunun özellikle de zürrî vakıfların serencamını ortaya çıka-- rabilmek için vaküyeler, vakıfla ilgili kronikler ve konuyla ilgili ikincil çalışmalar ele alınarak incelenmiştir. Ebu Yusuf'un fetvası doğrultusunda kurulan, aile vakıüarının lehinde ve aleyhinde ortaya çıkan göıüşler doğıultusunda ortak bir noktaya ulaşılma-- ya çalışılmıştır. Çalışmanın sonunda da, bazı zürrî vakıfların vakfiyelerin incelenmesi sonucunda elde edilen bilgilerle, evlatlık--zürrî vakıfların genel özellikleri örneklerle ortaya konulmuştur.

The Basic References Referred by the Institution of Foundation and the Importance of Family Foundation Institute

In this study, representing the Islamic foundations of the institution of corporatewelfare, with reference to the Book and the Sunnah of Prophet foundations establishedin pursuance of the approval of God. The Prophet and the Companions of View ofRashid caliph and historical process, especially in the later centuries of the Ottomanadministration on the has been mentioned, in particular the general situation of thefamily foundations are explained. The foundation of the foundations of the institution,especially Zurri serencaminl statutes are to reveal, on foundation of Chronicles andthe relevant secondary studies had been examined. Established in accordance with theverdict of Abu Yusuf, family foundations in accordance With opinions for and againstemerging tried to reach common point. At the end of the study, some examination ofthe deed of trust with the information obtained as result, adopted by sample Zurrigeneral characteristics of the foundation has been revealed.

PDF

___

——Abdullah b. Ahmed ibn Kudâme, el-Muğnî, Kahire 1970, VI.
—— Abdürrezzâk Ebü Bekr b. Abdurrezzâk b. Hemmâm Abdürrezzâk es—San’ânî, el—Musannef, thk. Muhammed Abdüsselam Şânir, Dâru’l—Kutubi’l-Ilmiyye, Beydut 1995
——Ahmed Ibn Hanbel, Ebü Abdillah eş—Şeybânî (241/855), Müsned, Çağrı Yay. İstanbul 1981, C. II.
——Akgündüz, Ahmed, İslam Hukukunda ve Osmanlı Tatbikatında Vakıf Müessesesi, OSAV Yay. Istanbul 1996.
——Ali Haydar (ö.1935), Tertibu’s—SunüfjîAhkâmi ’l-Vuküf, Dersaadet 1337/1340.
——Altaş, Hüseyin, “Vakıflarda Evladiye ve Aile Vakıfları”, VakıfMedeniyeti Sempozyumu, Ankara 2003.
——Aydın, M.Akif, Türk Hukuk Tarihi, İstanbul 2005.
——Barkan, Ömer Lütfi Ayverdi, Ekrem Hakkı, 953/1546 Tarihli İstanbul Vakıfları Tahrir Defteri, Istanbul 1970.
—-Barkan, Ömer Lütfi, “Şer’i Miras Hukuku ve Evlatlık Vakıflar”, İÜHFM, Is— tanbul 1940, VII, S. I.
——Berki, Ali Himmet, Istılah ve Tâbirler, VGM Neşriyatı, Ankara trh.
--Beyhakî, Ebü Bekr Ahmed b. el-Hüseyin, Ma ’rı'fetü ’s-Sünen ve ’IAsâr, Râru’l-Va’y, Haleb—Kahire 1991.
——Bilmen, Ömer Nasuhi, Hukuk-ı İslamiye ve Istılahat-ı Fıkhiyye Kamusu, Istanbul 1967, C. IV.
——Buhârî, Ebu Abdillah Muhammed b. İsmail (256/870), Sahih, Çağrı Yay. Istan— bul 1981.
——Dârimî, Ebü Muhammed Abdullah b. Abdurrahman b. Fadl, Sünen-i Dârimî; el-Kutubu ’s-Sitte, Haz. Salih b. Abulaziz, Dâru’s—Selâm, Arabistan 2000. -—Ebu Zehra, Muhammed, Muhadarâtji’l-Vakf, Mısır 1971.
——Erdoğan, Meryem Kaçan, “XVI. Yüzyılda Halep’te Bir Osmanlı Vakfı: Behram Paşa Vakfiyesi”, Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, S. 22, Istanbul 2010.
——Güls0y, Ufuk, Bir Medeniyetin İzdüşümü VAKIFLAR, VGM Yay, İstanbul 2012.
——Hâkim en-Nisâbürî, Ebü Abdillah Muhammed bin Abdullah, Müstedrek ala ’s— Sahîheyn, “Büyu’ 2166”, Beyrut Tarihsiz. ——Hanbelî, Abdurrahman b. Şihabüddin b. Ahmed b. Receb (795/ 1393), Camiıı ’lUlüm ve ’l-Hikem, Mektebetü’s-Suüdiyye, I.
——Hassâf, Ebubekr Ahmed b. Amr eş-Şeybani, Ahkâmıı ’l-Evkaf, Mısır 1322/ 1922.
——Hatemi, Hüseyin, Önceki ve Bugünkü Türk Hukuku’nda Vakıf Kurma Muamelesi, İstanbul 1969.
——İbn Mâce, Ebu Abdillah Muhammed b. Yezîd el—Kazvinî (275/888), Sünen, Çağrı Yay. İstanbul 1981.
——İbn Şebbe, Ebü Zeyd Ömer b. Ömer b. Şebbe en Numeyrî el-Basrî (ö. 262/876), Tarihıı ’l-Medineti ’l-Münevvere, thk. Fehim Muhammed Şeltüt, Cidde 1399/1979, l—lV.
——İbnu’l-Kayyım, Şemsüddin Muhammed el-Cevzî (751/ 1350), İlâmü’lMuvakkiîn an Rabbi ’l-Alemin, Beyrut 1973, III.
——Kaya0ğlu, İsmet, “Vakfın Menşei Hakkında Göıüşler”, Ankara 1976, VD, XI.
——Kubeysî, Muhammed Ubeyd Abdullah, Vakfjî’ş-Şeriâti’l-İslamiyye, Bağdat 1997, I.
——Lar0usi, Mohamed, 19. Yüzyıl İle 20 Yüzyılın İlk Yarısında Tunus’ta Vakıflar, Marmara Ün. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul 2009.
——Mahlüf, Muhammed Hasaneyn, Menhecü’l-Yakîn fî Beyânî Enne’l-Vakfe’lEhliyye Mineddin, Mısır 1351.
——Malik b. Enes (179/795), el-Müdevveretü’l-Kübra, Beyrut 1323, VI.
——Mardin, Ebu’l—Üla, Ahkâm-ı Evkaf, 1339-1340 Ders Yılı Takrirleri, İstanbul.
——Müs1im, Ebu’l—Hüseyin Müslim b. el—Haccâc (261/874), Sahih, Çağrı yay. İs— tanbul 1981.
——Naci, Hüseyin, “Vakfa Dair Bir Tetkik”, DFHFM, İstanbul 1341, S. 12.
-—Nesâî, Ebu Abdirrahman Ahmed b. Şuayb (303/916), Sünen, Çağrı Yay. lstan— bul 1981.
-— Nesâî, Ebu Abdirrahman Ahmed b. Şuayb (303/916), Sünen, Şerh Suyütî, Çağrı Yay. İstanbul 1992, V.
-—Ömer Hilmi, İthafü ’l—Ahlâffî Ahkami ’l-Evkaf, İstanbul 1307.
-— Öztürk, Nazif, Menşe ’i ve Tarihi Gelişimi Açısından Vakıflar, VGM Yay. An— kara 1983.
-—Öztürk, Nazif, Elmalılı Hamdi Yazır Gözüyle Vakıflar, TDV Yay. Ankara 1995.
-—Pakalın, Mehmet Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, MEB Yay. Istanbul 1993.
-—Selçuk, Furuzan, “Vakıflar (Başlangıçtan 18. Yüzyıla Kadar)”, VD, Ankara 1965, VI.
——Şâtıbi, Muhammed b. Isa (565/1170), el-Muvâfakât, Mısır tarihsiz, II.
——Tirmizî, Ebu Isa Muhammed b. İsâ b. Sevre b. Musâ b. ed—Dahhâk (279/892), Sünen, Çağrı Yay. İstanbul 1981.
—- Tirmizî Sünen, tahkik ve şerh, Ahmed Muhammed Şâkir, Çağrı Yay. İstanbul 1992, III.
—Trablusî, Burhanüddin Ibrahim b. Musa, el-İs’âfjî Ahkâmi ’l-Evkaf, Mısır 1292.
——Uçar, Fuat, Osmanlı Döneminde Bolu ’da Paşa Vakıfları, Abant İzzet Baysal Ün. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Bolu 2008.
——Yazır, M. Hamdi,Ahkâm-ı Evkaf (Taşbasma),lstanbu11327.
—-Yazır, M. Hamdi, İrşadü’l-Ahlâffî Ahkami’l-Evkaf, Ahmet Kamil Matbaası, İstanbul, 1330.
——Yazır, Muhammed Hamdi, Ahkâm-ı Evkaf, Mekteb-i Mülkiye, İstanbul 1326.
——Yediyıldız, Bahaeddin, “Vakıf ’, İA, XIII, s. 8—9.
——Yılmaz, Yasin, Örfîzâde Vakfı, Ankara 2012.
——Yüced0ğru, Tevfik, “Inanç Dünyamızda Vakıf’, Bursa ’dan Balkanlar’a Vakıf Medeniyeti Sempozyumu, Bursa 12 Mayıs 2012.