İSLAM KÜLTÜRÜ AÇISINDAN ÇEVRE-İNSAN İLİŞKİSİ ÜZERİNE

Çevre kavramı, onu kullanan kişi ile söz konusu ettiği şeyin türü ile anlam ilişkisinin kurulduğu oldukça yaygın bir sözcüktür. Ziraat çevresi, sanayi çevresi, sağlık çevresi, sosyal çevre, kültürel çevre, siyasi çevre gibi ifadeler bu türden kullanımlardır.İnsanın huzurlu ve mutlu bir hayat sürmesi için çevrenin ve onun yaşantısına uygun biryapıda tutulması ve korunması gerekmektedir. Bu çerçevede "Göğü yükseltti ve dengeyiO koydu. Sakın dengeyi bozmayın." gibi ayetle "Çevrenizi temizleyiniz" gibi hadislerbulunmaktadır. Bu ayet ve hadisler İslam'ın çevreye ilişkin paradigmasını oluşturmaktadır.Bu paradigmanın etik, sosyal ve psikolojik bazı temelleri bulunmakta olup, bununpsikolojik zeminini emanet kavramı oluşturmaktadır. Bu kavram İslam'da ideal fertlerinşa etmeye yönelik psikolojik bir yaptırım aracı olarak kullanılmış, böylece çevre bilincioluşturmada hukuki ve beşerî algıların ötesinde bir vicdanî ve etik temel oluşturulmuştur.Bu nedenle çevreyi korumak, dini bir görevdir.

On The Environment-Man Relationship in Islamic Culture

The concept of environment is a widely used concept that is established relationship between the person who used it and the genre in question. For example: Agricultural environment, social environment, cultural environment, political environment etc.God has delivered man a nice environment so that he could maintain a peaceful andhappy life. Man is responsible for protecting the environment that was delivered him.God asked man to avoid actions that will disrupt the balance saying "And the Firmamenthas He raised high, and He has set up the Balance (of Justice), in order that yemay not transgress (due) balance. And our Prophet also asked us to clean our environment".As a result, to protect environment is a religious duty.

PDF

___

Akyüz, Niyazi (1998) ."Dinin Mesajının Sosyo-Kültürel Muhtevası ve İslâm", Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c.XXXVIII.
Atik, M. Kemal (2008). "Kutsal Kitaplara Göre Tanrı Doğa İlişkisi", Çevre ve Din, Uluslararası Çevre ve Din Sempozyumu Bildiri Metinleri, İstanbul.
Aydın, Muhammed (2008). "Kur'an ve Sünnete Göre İnsanların Bozgunculuklarının Çevreye Etkileri", Çevre ve Din, Uluslararası Çevre ve Din Sempozyumu Bildiri Metinleri, İstanbul.
Bahri, Ahmed Macid (2008). İman Muhammed Hüseyin, et-Terbiyetü'l-İslamiyye, " elBîetü Min Manzurin İslamiyyin", S.6, Envâr-ı Dicle Matbaası, Bağdat-Irak Bayraktar, Mehmet (1992). İslam ve Ekoloji, DİB, Yay., Ankara.
Bayyiğit, Mehmet (2002). "Çevre Problematiği ve Din" Selçuk Üniv. İlahiyat Fak. Dergisi, Konya.
Birleşmiş Milletler Dünya Çevre ve Kalkınma Konferansı 7. Madde. Birleşmiş Milletler İnsan Çevresi Konferansı 1.Madde.
Canan, İbrahim(1991). Kütüb-ü Sitte, Akçağ Yay. Ankara.
Çağrıcı, Mustafa (2008). "Çevre-Ahlâk İlişkisi", Din Ve Hayat TDV-İstanbul Müftülüğü Dergisi, TDV. Yay. Matbaası, Ankara.
Çapcıoğlu, İhsan (2008). "İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Yakın Sosyal Çevre İle İlişkilerinde Etkili Bir Faktör Olarak Dindarlık", Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 12, Sayı: 3, Aralık, Ankara.
Dönmezer, Sulhi (1982). Sosyoloji, Savaş Yayınevi, Ankara.
Erkan, Rüstem (2002). Kentleşme ve Sosyal Değişme, Bilimadamı Yay., Ankara.
Evkuran, Mehmet (2008). "Çevre Bilincinin Teolojik Temelleri Üzerine", Çevre ve Din,Uluslararası Çevre ve Din Sempozyumu Bildiri Metinleri,İstanbul, c.II, ss.35- 48.
Görmez, Kemal (1997). Çevre Sorunları ve Türkiye, Gazi Kitabevi, Ankara.
Günay, Muzaffer (1998). Çevrem ve Ben, Türdav A.Ş., İstanbul.
Günay, Ünver (2003). Din Sosyolojisi, İnsan Yay.,6. Baskı, İstanbul.
Kahraman, Abdullah (2008)."Allah'ın İnsanlığa Alternatifsiz Nimeti: Su", Çevre ve Din, Uluslararası Çevre ve Din Sempozyumu Bildiri Metinleri, İstanbul.
Karaman, Hayrettin. Çağrıcı, Mustafa. Dönmez, İbrahim Kâfi. Gümüş, Sadrettin, " Kur'an Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir" D.İ.B. Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara 2007, Karlık, Halil (1991) " Çevre ve İnsan" MEB. Din Öğretimi Dergisi, Ankara.
Kayhan, Mustafa (2002). Kur'an'da Çevre Kavramı ve Çevre İnsan İlişkisi, Atatürk Üniv.
Sosyal Bilimler Enst. Yayınlanmamış Doktara Tezi, Erzurum.
Kula, Naci (2008). "Sahip Olma ve Emanet Duyguları Açısından İnsan Çevre İlişkileri", Çevre ve Din, Uluslararası Çevre ve Din Sempozyumu Bildiri Metinleri, İstanbul.
Macit, Yunus (2000). Hz. Peygamberin Sünnetinde Çevre, 2. Baskı, Trabzon.
Mehmet Yüksel, "Hz. Peygamber'de Çevre Duyarlılığı", Din ve Hayat, TDV. İstanbul Müftülüğü Dergisi, Ankara 2009.
Mert, Muhit (2008). "Çevre Bilinci Oluşturmada İslam'ın Katkısı Üzerine", Çevre ve Din, Uluslararası Çevre ve Din Sempozyumu Bildiri Metinleri, İstanbul.
Olgun, Hakan (2008). " Yahudi Hıristiyan Gelenekten Moderniteye Çevre Sorunu", Çevre ve Din, Uluslararası Çevre ve Din Sempozyumu BildiriMetinleri, İstanbul, c.I, ss. 61-70.
Özdemir, Şevket (1988). Türkiye'de Toplumsal Değişme ve Çevre Sorunlarına Duyarlılık, Palme Yay., Ankara.
Taplamacıoğlu, Mehmet (1983). Din Sosyolojisi, A.Ü. İlahiyat Fakültesi Yayınları: 156, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
Tarakçı, Fikri (1999). Çevre ve İnsan, Önde Yay., İstanbul; İbrahim Uslu, (1995). Çevre Sorunları, İnsan Yay. İstanbul.
Tuna, Muammer (2001). Yatağan Termik Santralinin Çevresel ve Toplumsal Etkileri, Muğla Üniversitesi Yayınevi, Muğla.
Uslu, İbrahim (1995). Çevre Sorunları, İnsan Yay., İstanbul.
Ünal, Vehbi (2010). Çevre Sorunları ve Dindarlık İlişkisi, "Kayseri Örneği", S.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Din Sosyolojisi Bilim Dalı (Basılmamış) Doktora Tezi, Konya.
Yeniçeri, Celal (2009). "Hz. Peygamber'in Çevreciliği, Spor Etkinlikleri ve Kur'an'da Çevrecilik, Çamlıca Yay.,İstanbul.