FRANCHİSE AKDİNİN İSLAM BORÇLAR HUKUKU AÇISINDAN ANALİZİ

Başarılı bir markanın ismi altında tüm tanınmış özelliklerinden yararlanma olan franchise, son yıllarda hızlı bir biçimde yaygınlaşmaya başlayan bir sözleşmedir. Bu sözleşme borçlar hukukunda düzenlenmediğinden pozitif hukukta isimsiz sözleşmeler arasında yer almaktadır. Franchise yakın zamanda uygulanmaya başlayan bir akit olduğundan İslam Hukuku kaynaklarında yer bulmamıştır. Ancak İslam borçlar hukukunda akit serbestisi bulunduğundan bir akit ya da tasarrufun İslam hukuku kaynaklarında isminin konmuş, özelliklerinin tespit edilmiş, hükümlerinin açıklanmış olması şart değildir. İslam borçlar hukukunda Kur'an ve Sünnetin genel prensiplerine ve genel adaba aykırı olmamak kaydıyla her türlü sözleşmenin yapılabileceği kabul edilmiştir. Bu makalede, franchise sözleşmesinin genel karakterleri, unsurları, şartları ve ekonomik tesirleri İslam Borçlar hukuku açısından ele alınmaya çalışılmıştır

Analysis of Franchise Contract in Terms of Islamic Debt Law

Franchise which is defined as making use of the royalty by leveraging all the well-known characteristics of a successful brand, is a contract that has started to spread rapidly in recent years. This contract is among the unnamed contracts in positive law as it has not been regulated. Since franchise is a contract that has been implemented recently, it has not been taken place in the sources of Islamic law. However, as there is freedom of contract in Islamic Debt Law, it is not necessary for a contract or thought to have a name and to have its features being determined and its provisions being explained in Islamic legal proceedings. Without being against the general principles and general etiquette of Qur'an and Sunnah, all types of contracts was adopted in Islamic Debt Law. In this article, an attempt has been made to tackle the general characteristics, factors, conditions and economic effects of the franchise contract in terms of Islamic debt law

PDF

___

Akıntürk, Turgut, Hukuka Giriş, Anadolu Üniversitesi Yay., Eskişehir, 2004.
Akyol, Şener, Özel Borç İlişkileri, İstanbul, 1984.
________, Borçlar Hukuku (Özel Borç İlişkileri) - Know-How, Management, Joint Ven- ture ve Büyük Çaplı İnşaat Sözleşmeleri, Afa Matbaacılık, İstanbul, 1997.
Apaydın, Yunus, "İslam Hukukunda Mevkuf Akitler (Bağlı Akit Teorisi)", Erciyes Üniversi- tesi İlahiyat Fakültesi, Kayseri, 1989, Sayı: 6.
________, "Fesad" Maddesi, DİA, İstanbul, 1995.
Aslan, Aziz Serkan, "Tek Satıcılık Sözleşmelerinin Rekabet Kanunu Çerçevesinde Değer- lendirilmesi ve Muafiyete Aykırı Tek Satıcılık Sözleşmelerine Uygulanacak Usul Hükümleri", Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Ankara, 2008, c. XII, sa- yı:1-2.
Arslan, Kahraman, Kobi'lerde Yönetim ve Pazarlama Aracı Olarak Franchising, İstanbul, İstanbul Ticaret Odası Yay., 2006.
Ataay, Aytekin, Borçlar Hukukunun Genel Teorisi, İstanbul, 1981.
Atar, Fahrettin, "İslam'da Şirketler Hukuku Üzerine Kısa Bir Etüd", Diyanet İlmi Dergi, 1976, c. XV, sayı: 5-6.
Avery, Robert, Bezmez, Serap, Edmonds, Anna G., Yaylalı, Mehlika, İngilizce Türkçe Redhouse Sözlüğü, İstanbul, 1990.
Aybakan, Bilal, "Vekâlet" Maddesi, DİA, İstanbul, 2013.
Aybay, Aydın, Borçlar Hukuku Dersleri, (Genel Bölüm), İstanbul, 2000.
Bardakoğlu, Ali, "İslam Hukukunda Akit Hürriyeti ve Akdi Şartlar Açısından Bu Hürriye- tin Sınırı", Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Kayseri, 1983, sayı:1.
"Bey" Maddesi, DİA, İstanbul, 1992.
________, "Butlan" Maddesi, DİA, İstanbul, 1992.
"Ehliyet" Maddesi, DİA, İstanbul, 1994.
________, "İcâre" Maddesi, DİA, İstanbul, 2000.
Bayındır, Abdulaziz, "Faizsiz Sistemde Ödemeyi Geciktiren Borçluya Uygulanacak Maddi Ceza", İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, İstanbul, 2001, sayı: 3.
Beyhâkî, Ebu Bekr Ahmed b. el-Hüseyin (ö. 458/1065), es-Sünenü'l-Kübrâ, thk. Muhâmmed Abdulkadir Atâ, Mektebetü Dâri'l-Bâz, Mekke, 1994/1414.
Birdoğan, Baki, "Pazarlama Yönetiminde Yeni Bir Yaklasım: Franchising", Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Ocak-1998, c. II, sayı: 9.
Birsen, Kemaleddin, Borçlar Hukuku Dersleri, Borçların Genel Hükümleri, Fakülteler Matbaası, İstanbul, 1967.
Boso, Burcu, Rekabet Hukuku Açısından Franchise Sözleşmeleri (yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2006.
Buhârî, Ebû Abdillah Muhâmmed b. İsmail (ö.256/ 870), el-Câmiu's-Sahîh, el- Matbaatu's-Selefiyye, Kâhire, h.1403.
Buhutî, Mansur b. Yunus, (ö. 1051/ 1641), Keşşâfu'l-Kına' an Metni'l-İkna', Dâru'l-Fıkr, Beyrut, h. 1402.
________, Şerhu Muntehâ'l-İrâdât, Âlemü'l-Kütüb, Beyrut, 1996.
Butî, Tevfik Ramazan, el-Buyuu'ş-Şaia, Beyrut, 2005.
Candan, Burcu, "Üniversiteli Öğrencilerin Franchising Sistemine Göre İşleyen Fast Food Restoranları Tercih Edip Etmeme Sebepleri Üzerine Bir Saha Araştırması", Pazar- lama Dünyası Dergisi, Kasım-Aralık, 2000.
Cebeci, Rıfat, Franchising Rehberi, Ankara, 2005.
Cemel, Şeyh Süleyman b. Ömer b. Mansur el-Acîlî eş-Şafıî (ö. 1204/1790), Hâşiyetu'l- Cemel alâ'l-Menheci li Şeyhi'l-İslâm el-Ensârî, Dâru'l-Fıkr, Beyrût, ts.
Çalış, Halit, "İslam Borçlar Hukukunda Akit Serbestisi ve Genel Olarak Sınırlamaları", Dini Araştırmalar, Ankara, 2004, c. VII, sayı: 19.
"Eşya Hukuku", İslam Hukuku El Kitabı, Grafiker Yay., Ankara, 2012.
"Borçlar Hukuku", İslam Hukuku El Kitabı, Grafiker Yay., Ankara, 2012. ________,
Çeker, Orhan, İslam Hukukunda Akidler, A.H.İ. Yay., İstanbul, 2006.
Dalgın, Nihat, "İslam Hukukuna Göre Satım Sözleşmesi Açısından Mal Kavramı", 19 Mayıs İlahiyat Fakültesi Dergisi, Samsun, 1989, sayı:11. ________,
Demirci, Fatma, "Franchising Sistemi ve Türkiye'deki Uygulaması" İşletme ve Finans Dergisi, Ağustos-1993, sayı: 89.
Dov İzraeli, Franchising and The Total Distribution, System, Longman Press, London, 1972.
Durukan, Tülin, Uluslararası Pazarlara Giriş Stratejileri Franchising Sistemi ve Türkiye Uygulaması, Asil Yay., Ankara, 2006.
Dusûkî, Muhâmmed Arafe (ö.1230/1815), Haşiyetü't-Dusûki ala Şerhi'l Kebîr, Dâru'l-Fıkr, Beyrut, ts.
Ebu Zehra, Muhammed, el-Milkiyye ve Nazariyyetü'l-Akd fi'ş-Şeriati'l-İslamiyye, Mısır, 1977.
Erman, Hasan, "Borçlar Hukukunda Akit Serbestisi ve Genel Olarak Sınırlamaları", İstan- bul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, İstanbul, 1973, c. XXXVIII, sayı.1-4.
Eskicioğlu, Osman, "İslam Hukukunda Gayrı Meşru Sayılan Malların Ekonomik Yönden Değerlendirilmesi", Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, İzmir, 1995, sayı: 2.
Feyzioğlu, F. Necmeddin, Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, İstanbul, 1976.
Gözübenli, Beşir, "Fuzûlî" Maddesi, DİA, İstanbul, 1996.
"Temel Dini Kavramların Başka Dillere Aktarılması Problemi ve Mealler",
Kur'an Meâlleri Sempozyumu (Eleştiriler ve Öneriler), Ankara, 2007.
"İslam Hukukunda İstihsanen Meşru Görülen Borç İlişkilerine Dair Bazı
Mülahazalar", İslamî İlimlerde Metodoloji/Usul Mes'elesi II (Tartışmalı İlmi İhtisas
Toplantıları), İstanbul, 2009.
________, "Şirket" Maddesi, DİA, İstanbul, 2010. ________, ________,
"İktisadî ve Ticari Hayata Dair Fıkhî Problemler", İslam Hukuku El Kitabı,
Grafiker Yay. Ankara, 2012.
Gürsoy, Kemal T., Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara, 1970.
Gürzumar, Osman Berat, Franchise Sözleşmeleri ve Bu Sözleşmelerin Temelini Oluşturan Sistemlerin Hukuken Korunması, İstanbul, 1995.
Haçkalı, Abdurrahman, "İslam Hukuku Açısından Akit Serbestisi Prensibi", Dini Araştır- malar Dergisi, Mayıs-Ağustos, 2002, c. V sayı:13.
el-Hadidî, Yasir Seyyid, Akdu'l-İmtiyâzi't-Ticarî, Dâru'l-Fikri'l-Arabî, 2006.
el-Hafif, Ali, el- Mülkiyye fî Şeriati'l-İslamiyye, Beyrut, 1990.
Hatemi, Hüseyin, Serozan, Rona, Arpacı, Abdulkadir, Borçlar Hukuku Özel Bölüm, İstan- bul, 1992.
Heyet, Mevsuâtu'l-Fıkhiyye (Kuveyt Evkaf Bakanlığınca Çıkarılan İslâm Fıkhı Ansiklopedi- si), Kuveyt, 1983/1404.
Heyet, Ebhâsu Hey'eti Kibâri'l-Ulemâ', Riyâd, 1992.
Huraşî, Muhammed b. Abdullah (ö. 1101/1690), Şerh alâ Muhtasarı Halîl, Dâru'l-Fıkr, Beyrut, ts.
İbn Abdilberr, Ebu Ömer Yusuf b. Abdillah en-Nemirî (ö. 463/1071) el-İstizkâr fî Şerhi Mezâbihi Ulemâi'l-Emsâr, thk. Muhâmmed Sâlim Ata-Muhâmmed Ali Muavvıd, Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrut, 2000/1421.
İbn Abidin, Muhâmmed Emin (ö.1252/1836), Reddü'l-Muhtar, Daru İhyâi't-Turâsi'l- Arabî, Beyrut, ts.,
İbn Hazm, Ebû Muhammed Ali b. Ahmed (ö. 456/1064), el-Muhallâ, İdâretü'd-Dıbaati'l- Muniriyye, Mısır, h. 1352.
İbn Kayyim, Şemsûddîn Ebi Abdillâh Muhâmmed el-Cevziyye, (ö.751/1350), İ'lâmu'l- Muvakkıîn, Dahâ Abdurrauf Sa'd, Dâru'l-Cîl, Beyrût, 1973.
İbn Kudâme, Ebû Muhâmmed Muvaffâkuddîn Abdullah b. Ahmed el-Makdisî (ö. 620/1223), el-Muğnî, Dâru'l-Fıkr, Beyrut, 1405.
İbn Mâce, Ebû Abdillah Muhâmmed b. Yezid el-Kazvînî, (ö. 275/888), Sunenu İbn Mâce, Mektebetu'l-Meârif, Riyâd, ts.,
İbn Nüceym, Zeynu'l-Abidîn b. İbrahim (ö. 970/1563), el-Bahru'r-Râîk, Dâru'l-Marife, Beyrut, ts.
İbn Rüşd, Muhâmmed b. Ahmed b. Muhâmmed (ö. 595/1199), Bidâyetü'l-Müctehid Nihâyetu'l-Muktasid, Mektebetu Mustafa, Mısır, 1975/1395.
İbn Teymiyye, Takıyyuddîn Ebu'l-Abbas Muhâmmed, (ö. h. 728.), el-Fetevâ'l-Kübrâ, thk. Muhammed Abdu'l-Kadîr Atâ-Mustafâ Abdu'l-Kadîr Atâ, Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrut, 1987/1408.
İbnu'l-Humâm, Kemâluddîn, Muhâmmed b. Abdulvâhîd, es-Sivâsî, (ö. 861/1457), Şerhu Fethi'l-Kadîr, Dâru'l-Fıkr, Beyrût, ts.
İnan, Ali Naim, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara, 1979.
Kademoğlu, Mahmut Rıfat, "Tekel" Maddesi, Şamil İslam Ansiklopedisi, Şamil Yayınevi, İstanbul, 1994.
Karâfî, Ebu'l-Abbâs Şihâbuddîn Ahmed b. İdris b. Abdurrahman el-Behfeşî, (ö. 684/1285), ez-Zehîre fi'l-Fıkhı'l-Mâlikî, Dâru'l-Garbi'l-İslâmiyye, Beyrût, 1994.
Karaman, Hayreddin, Mukayeseli İslam Hukuku, İstanbul, 1982.
Anahatlarıyla İslam Hukuku, İstanbul, 1999.
Kasânî, Alâuddîn Ebû Bekr b. Mes'ud, (ö. 587/1191), Bedâiu's-Senâi' fi Tertibi'ş-Şerâî, Dâru'l-Kutubi'l-Arabî, Beyrut, 1982.
Kırca, Çiğdem, Franchise Sözleşmesi, Ankara, 1997.
Koç, Nevzat, "Türk Medeni Hukukunda ve Roma Hukukunda Hükümsüzlük", Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1981, c. II, sayı: 2.
Köse, Murtaza, İslam Hukukunda Anonim Ortaklıklar, İstanbul, 2006.
Kuntalp, Erden, Karışık Muhtevalı Akit, Ankara, 1971.
Külter, Banu-Demirgüneş, Kartal, "Franchıse Değeri ve Franchıse Değerinin Tespit Edil- mesine Yönelik Bir Uygulama", D.E.Ü.İ.İ.B.F Dergisi, İzmir, 2006, c. II, Sayı: 2.
Mahmasanî, Subhi, en-Nazariyyâtu'l-Âmme li'l-Mucebât ve'l-Ukûd, Beyrut, 1983.
Mâverdî, Ebu'l-Hasan Ali b. Muahmmed b. Habîb, (ö. 485/1058), el-Hâvî fi'l-Fıkhi'ş-Şafiî, Dâru'l-Fıkr, Beyrût, ts.,
Mecelle-i Ahkamı Adliyye
Mehmet Melemen- Burak Arzova, Uygulamalı Uluslararası Ticaret, Finansman Teknikleri, Alfa Yay, İstanbul, 1998.
Merdâvî, Abu'l-Hasan Ali b. Süleyman (ö. 885/1480), el-İnsâf, Dâru İhyâi't-Turâsi'l-Arabî, Beyrût, h. 1419.
Merginânî, Ebu'l-Hasen Alî b. Ebubekr, (ö.h.593), el-Hidâye, Dâru'l-Erkâm, Beyrût, ts.
Mevdûdi, Ebu'l-Ala, İslam Ekonomisinin Temel Özellikleri, Çıra Yay. İstanbul, 2014.
Mevsılî, Ebu'l-Fadl Mecduddîn Abdullah b. Mahmud (ö. 683/1284), el-İhtiyâr, li Ta'lili'l- Muhtâr, thk. Abdullatif Muhammed Abdurrahman, Dâru'l-Kutubi'l-İlmiyye, Bey- rut, 2005/1426.
Mevvâk, Ebû Abdillah Muhammed b. Yusuf (ö. 897/1492), et-Tâc ve'l-İklîl, Dâru'l-Fikr, Beyrut, h. 1398.
el-Mısrî, Refik Yunus, Munagisâtu'l-Ukûdi'l-İdâriyye ve Mukâvelâti'l-Eşğâli'l-Âmme, Dâru'l- Mektebî, 1999.
el-Muni', Abdullah b. Süleyman, Buhûsu'l-İktisadi'l-İslamî, Mektebu'l-İslâmî, Beyrut, 1996.
en-Neccâr, Muhammed Muhsin İbrahim, Akdu'l-İmtiyâzi't-Ticarî, Dâru'l-Camiiyyeti'l- Cedide, 2007.
Nesâî, Ebi Abdirrahman Ahmed bin Şuayb bin Ali, (ö. h. 303), Sunenu'n-Nesâî, Beyrut, h. 1417, thk. Abdu'l-Fettah Ebû Ğudde, Mektebetü'l-Matbuâti'l-İslamiyye, Haleb, 1986/1406.
Nevevî, Ebû Zekeriya Yahya b. Şeref (ö. 676/1277), Ravzatu't-Tâlibîn, thk. Âdil Ahmet- Muhâmmed Muavvid, Dâru'l-Âlemi'l-Kütüb, Beyrût, 2003.
Oğuzman, M. Kemal-Öz, M. Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul, 1998.
Öztürk, Pınar, "Franchise Sözleşmesi", Yargıtay Dergisi, 1998, sayı: 4.
Pekdemir, Şevket, "İslam Hukuku Açısından Para Borçlarında Cezai Şart", İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, Konya, 2014, sayı: 23.
Poroy, Reha, Yasaman, Hamdi, Ticari İşletme Hukuku, İstanbul, 2001.
Reisoğlu, Safa, Borçlar Hukuku (Genel Hükümler), İstanbul, 1993.
Sarısoy, Taner, Tüm Yönleriyle Franchising, Forfaiting, Factoring, Leasing İşlemleri Vergi ve Muhasebe Uygulamaları, Maliye ve Hukuk Yay., Ankara, 2011.
Seliçi, Özer, Borçlar Kanuna Göre Sözleşmeden Doğan Sürekli Borç İlişkilerinin Sona Erme- si, İstanbul Üniversitesi Yay., İstanbul, 1976.
Semerkandî, Alâuddîn Ebû Bekr Muhâmmmed b. Ahmed (ö. 539/1114), Tuhfetu'l- Fukahâ, Dâru'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyrut, 1405/1984.
Senhurî, Abdurrezzak, Mesâdiru'l-Hak fi'l-Fıkhi'l- İslâmi, Kahire, 1967.
Serahsî, Ebu Bekr Muhâmmed b. Ahmed, (ö. 483/1090), el-Mebsût, Dâru'l-Fıkr, Beyrût, 2000/1421.
Sevi, Ali Murat, "Franchise İlişkisine Hakim Olan Etik Kurallar", BATIDER, Ankara, 2010, sayı: 3/20.
Shcwarz, A. B, Borçlar Hukuku Dersleri, (çev. Bülent Davran), İstanbul, 1948.
Stanword, Jhon-Smith, Brain, Franchising, Başarılı Markalar ve Siz, Epsilon Yayıncılık, 1995.
Suyûtî Abdurrahman b. Ebi Bekr b. Muhammed, Celâleddin (911/1505), el-Camiu's- Sağîr, Dâru'l-Fıkr, Beyrut, ts.
Şafak, Ali, "Mukayeseli Hukuk Açısından Factoring ve Komisyonculuk İşlemleri", I. Ulus- lararası İslam Ticaret Hukukunun Günümüzdeki Meseleleri Kongresi, Konya, 1997.
Şekerci, Osman, İslam Şirketler Hukuku Emek-Sermaye Şirketi, Marifet Yay., İstanbul, 1981.
Şîrâzî, Ebû İshâk İbrahim b. Ali (ö.h. 476), el-Mühezzeb, Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrût, 1995/1416.
Şirbinî, el-Hâtib Şemsuddîn Muhammed b. Ahmed, (ö.977/1569), Muğni'l-Muhtâc ilâ Ma'rifeti Me'âni'l-Elfâzi'l-Minhâc, Dâru'l-Fıkr, Beyrut, ts.
Tabakoğlu, Ahmet, "Bir İlim Olarak İslam İktisadı", İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, 2010, sayı: 16.
________, "Para ve Finansman", İslam Hukuku Açısından Tarihten Günümüze Kredi ve Finans Yöntemleri, İslami İlimlerde Metodoloji/Usul-III/2, İstanbul, 2011.
Tahâvî, Ebû Cafer Ahmed b. Muhammed (ö. h. 321), Şerhu Meâni'l-Âsâr, thk. Muham- med Zuhrî en-Neccâr, Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrut, h. 1399.
Tandoğan, Haluk, Borçlar Hukuku, Özel Borç İlişkileri, İstanbul, 1990.
Teshîrî, Muhammed Ali, "eş-Şartu'l-Cezâî fi'l-Ukûd", Mecelletü Mecmai'l-Fıkhi'l-İslâmî, 12/2, 2000.
Tirmizî, Ebû İshak b. İsâ b. Serve (ö. 279/892), el-Câmiu's-Sahîh, Dâru'l-Garbi'l-İslâmiyyi, Beyrût, 1996.
Topal, Şevket, "İslam Hukuku Açısından Satış Sözleşmelerinde Mülkiyetin Devrine Yöne- lik Engeller", Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2001, sayı: 12-13.
Topçuoğlu, Metin, "Franchise Sözleşmesinde Bağlayıcı Kayıtlar ve Rekabet Hukuku", BATIDER, 2003, c. XXII, sayı:1.
"İnhisar (Tekel) Kaydı İçeren Acentelik, Tek Satıcılık ve Franchising Sözleş
melerinde Aktif ve Pasif Satışlar", Rekabet Dergisi, 2004: sayı: 18.
Tuncer, Selahattin, "Bir Dağıtım ve Pazarlama Yöntemi Olarak Franchise", İstanbul Sanayi Odası Dergisi, İstanbul, Aralık-1992.
________, Hukuki Açıdan Franchising, İstanbul, 1999.
Turnagil, Ahmet Reşit, İslamiyet ve Milletler Hukuku, İstanbul, ts.
Türkiye'de Franchising Uygulamaları, UFRAD Bülteni, İstanbul, 1998.
Ulaş, Dilber, Franchising Sistemi, Nobel Yay., Ankara, 1999.
Üner, M. Mithat-Karatepe, M. Osman, "Hizmet Pazarlaması Sorunlarına "Franchising" Çözümleri", Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, An- kara, 1996, c. IV, sayı: 2.
Velidedeoğlu, Hıfzı Veldet, Kaynar, Reşat, Türk Borçlar Kanununa Göre Borçlar Hukuku, Umumi Hükümler, İstanbul, 1960.
Yaman, Ahmet, İslam Hukukunda Uluslararası İlişkiler, Ankara, 1998.
Yaran, Rahmi, İslâm Hukukunda Borcun Gecikmesi Borçlunun Temerrüdü Alacaklının Temerrüdü, MÜİFV Yay., İstanbul, 1997.
Yavuz, Cevdet, Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, İstanbul, 1994.
Yılmaz, Ahmet, "Anonim Şirketi ve İslam Hukuku", Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1996, sayı: 2.
Yüksel, Hasan Levent, Franchise Sözleşmesinin Genel Olarak İncelenmesi, İfası ve Sona Ermesi (yayınlanmamış yüksek lisans tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2013.
Zerka, Mustafa Ahmet, el-Medhalu'l-Fıkhıyyü' l-Âm, 1968.
Zeylâî, Fahruddîn Osmân b. Alî (ö. 743/1343), Tebyînu'l-Hakâik Şerhu Kenzu'd-Dekâik, Dâru'l-Kütübi'l-İslamî, Kâhire, h. 1313.
Zuhaylî, Vehbe, el-Fıkhu'l-İslâmî ve Edilletüh, Daru'l-Fıkr, Dımaşk, 1989/1409.
http://www.paninopizza.com/Files/PublicFiles/C_201371326687.pdf., (erişim: 15.08.2014)
2007-2008 Franchise Rehberi, Ufrad Yay., ts