İSMAİL ŞAH HAREM, İSMAİL DEMİRCİOĞLU, BESTAMİ YILMAZ

Morkaraman Koyunlarının Erkek Eklenti Genital Bezleri Üzerinde Morfolojik ve Histolojik Araştırmalar

Bu çalışmada, Morkaraman koyunların erkek eklenti genital bezlerinin (glandula genitales accessoriae) anatomik özellikleri, makroskopik ve histolojik yöntemlerle analiz edildi. Çalışmada 36.1 ± 1.7 kg ağırlığında, 1.5-2 yaşlarında, 10 adet erkek morkaraman koyunlarına ait glandula genitales accessoriae kullanıldı. Kesim sonrası eklenti üreme bezleri (ampulla ductus deferentis, glandula vesicularis, prostata ve glandula bulbourethralis) toplandı. Bezlerin uzunluk ve genişlikleri dijital caliper ile ölçüldü. Histolojik incelemeler için rutin histolojik aşamalardan geçirilen doku örneklerinden 6-7 μm kalınlığında kesitler alındı. Alınan histolojik kesitler Mallory’nin üçlü boyama tekniği ile boyandı. Boyanan preparatlar Olympus DP71 marka araştırma mikroskobunda incelendi. Yapılan morfometrik incelemelerde ampulla ductus deferentis’in, ductus deferens’in son bölümünün yapmış olduğu bir genişlemeden ibaret olduğu, glandula (gl.) vesicularis’in, collum vesica urinaria'nın caudal’inde, pelvik urethra'nın başlangıç bölümünün dorso-lateralinde yerleştiği gözlendi. Prostata bezinin sadece pars disseminata’dan oluştuğu, pelvik urethra’nın duvarı içerisinde yayılmış olarak bulunduğu tespit edildi. Glandula bulbourethralis’in ise pelvik urethra'nın son kısmı üzerinde yerleşen bir çift oval yapı olarak bulunduğu belirlendi. Histolojik incelemelerde gl. vesicularis’in çok sayıda dallanma gösteren tubulo-alveolar karakterde bezlerden oluştuğu gözlendi. Ampulla ductus deferentis’in tunica (t). mucosa’sı yalancı çok katlı prizmatik epitel yapısındaydı. Prostata’nın urethra’nın propriyası içinde bulunduğu, tek katlı prizmatik epitelden oluşan tubuloalveolar bez yapısında bulunduğu gözlendi. Glandula bulbourethralis’in ise t. mucosa, t. muscularis ve t. adventitia katmanlarından oluştuğu belirlendi. Beze ait tek bir akıtıcı kanal tespit edildi. Tunica serosa iç bölgelere girerek organı lop ve lopçuklara ayırıyordu. Lamina propriyada bol miktarda elastik iplik yanında çok sayıda seröz karakterde bez tespit edildi. Sonuç olarak; morkaraman koyunlarının erkek eklenti genital bezlerinin histolojik ve anatomik özellikleri bazı yapısal farklılıklar gösterse de genel olarak diğer türlerde bildirilen özelliklerle benzerlik gösterdiği sonucuna varıldı.

Morphological and Histological Investigations on Male Accessory Genital Glands of Morkaraman Sheep

In this study, the anatomical features of male attachment genital glands (glandula genitales accessoriae) of Morkaraman sheep were analyzed by macroscopic and histological methods. For this purpose, 10 glandula (gll.) Genitales accessoriae belonging to 10 male morkaraman sheep weighing 36.1 ± 1.7 kg, aged 1.5-2 years were used. After the cut, additive reproductive glands (ampulla ductus deferentis, glandula vesicularis, prostata and glandula bulbourethralis) were collected. The length and width of the diapers were measured with a digital caliper. For histological examination, 6-7 μm thick sections were taken from tissue samples which were passed through the routine histological stages. The histological sections were stained with Mallory's triple staining technique. The stained preparations were examined under Olympus DP71 brand research microscope. Morphometric examinations revealed that the ampulla ductus deferentis consisted of a shaped enlargement in the last part, and that the glandula (gl.) Vesicularis was located in the caudal of collum vesica urinaria and located in the dorso-lateral part of the pelvic urethra. It was found that the prostate gland consisted only of pars disseminata and was spread in the wall of the pelvic urethra. Glandula bulbourethralis was found as a pair of oval structures located on the last part of the pelvic urethra. Histologic examinations revealed that the gl. vesicularis was composed of tubulo-alveolar glands showing numerous branches. Ampulla ductus deferentis tunica (t). mucosa was a pseudo-multilayer prismatic epithelium. Prostate; urethra was found within the propria of the tubuloalveolar gland consisting of a single-layer prismatic epithelium. Glandula bulbourethralis has t. mucosa, t. muscularis and t. adventitia layers. A single flowing channel of the diaper was detected. Tunica serosa penetrated the inner regions and divided the organ into lobes and lobules. In addition to abundant elastic yarns, many serous glands were detected in the lamina propria. As a result; although the histological and anatomical features of the male attachment genital glands in morkaraman sheep show some structural differences, that they are generally similar to those reported in other species.

PDF

___

1. Kahvecioğlu KO, Çakır M, Alpak H. (1998). Boğalarda yaşın ve karkas ağırlığının glandulae genitales accessoria üzerine etkile- ri. İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi; 24 (1): 23- 38.
2. Khan H., Rind MM., Gohar A et all. (2015). A study on vas deference and seminal vesicle of male goats (Capra hircus). Acta Scientiae Veterinariae; 43: 1294.
3. Noyan A. (2011). Yaşamda ve Hekimlikte Fizyoloji. Palme Yayıncılık 19. Baskı; 721-728, Ankara.
4. Bone JF. (1988). Animal Anatomy and Physiology. 3rd ed. Prentice and Hall company; pp 406-409, USA.
5. Bahadır A. (2012). Veteriner Anatomi Hareket Sistemi ve İç organlar. Ezgi Kitabevi, Bursa.
6. Sohn JH, Kimura J. (2012). Observation of Male Reproductive Organ in Korean Water Deer (Hydropotes inermis argyropus). Asian Journal of Animal and Veterinary Advances. 7 (1): 30-37.
7. Frandson RD, Spurgeon TL. (1992) Anatomy and Physiology of the Farm Animals. 5th edn. Lippincott Williams and Wilkins, A Wolters Company, Philadelphia, Baltimore, pp 352-420, USA.
8. Cunnıngham JG. (2002). Textbook of Veterinary Physiology.3rd edn. W.B. Saunders Co, pp 421-425, USA.
9. Gofur MR. (2015). Anatomy and histomorphometry of acces- sory reproductive glands of the Black Bengal buck, Eur. J. Anat. 19 (2): 171-178.
10. Çalışlar T. (1965). Karaman koç ve tiftik tekesinde eklenti üreme bezleri üzerinde komparativ çalışma. Ankara Üniversi- tesi Veteriner Fakültesi Dergisi; 12: 72-81.
11. Merhish SM, Khalaf AS. (2010). Anatomical study of the acces- sory genital glands in males sheep (Ovis aris) and goats (Caprus hircus). The Iraqi Journal of Veterinary Medicine. 34 (2): 1-8.
12. Shazia, N, Shalini, S. (2012). Gross biometrical studies on male accessory genital glands of Bakerwali (Kaghani) goat. Indian Journal of Veterinary Anatomy. 24 (1): 22-23.
13. Pathak, A, Katıyar RS, Sharma DN. Farooquı MM, Prakash A. (2012). Gross anatomical, histological and histochemical stu- dies on the postnatal development of the prostate gland of Gaddi goat. Int. J. Morphol. 30 (2): 731-739.
14. Neves CC, Artoni SMB, Pacheco MR, Feliciano MAR, Amoroso L, Melo DG. (2013). Morphology and biometric of the vesicular and bulbourethral glands in castrated and non-castrated Santa Ines breed sheep, J. Morphol. Sci. 30 (2): 115-120.
15. Farooqui MM, Chandrapal PK, Pathak A, Prakash A. (2014). Morphological and morphometrical studies on vesicular glands of goat foetii (Capra hircus). Ruminant Science; 3 (1): 37-39.
16. Eljarah A, Al-Zghoul MB, Jawasreh K, Ababneh M, Alsumadi M, Alhalah A, Ismail ZB. (2012). Characterization of male repro- ductive anatomy of the endangered Arabian oryx (Oryx leu- coryx). Theriogenology; 78 (1): 159-164.
17. Ziehmer B, Signorella, A, Kneepkens AFLM, Hunt C, Ogle S, Agungpriyono S. Macdonald AA. (2013). The anatomy and his- tology of the reproductive tract of the male Babirusa (Babyro- usa celebensis). Theriogenology; 79 (7): 1054-1064.
18. Pérez W, Vazquez N, Ungerfeld R. (2013). Gross anatomy of the male genital organs of the pampas deer (Ozotoceros be- zoarticus, Linnaeus 1758). Anatomical science international; 88 (3): 123-129.
19. Garip M. (2013). Yetiştiricilik. Ed. Elmas, M. Koyun-Keçi El Kitabı, ISBN: 978-605-5194-01-7. S: 1-58. Billur Yayınevi, Kon- ya.
20. Nomina Anatomica Veterinaria: International Committee on Veterinary Gross Anatomical Nomenclature (ICVGAN). (2017). Published by the Editorial Committee, Hannover.
21. König HE, Liebich HG. (2012). Anatomie der Haussäugetiere Lehrbuch und Farbatlas für Studium und Praxis. 5. Auflage, Schattauer, Stuttgart.
22. Tanyolaç A. (1999). Özel histoloji. Ankara Üniversitesi Veteri- ner Fakültesi, Yorum Basın Yayın Sanayi Ltd. Şti. s:141, Ankara.
23. Dursun N. (2008). Veteriner Anatomi II. İkinci Baskı. Medisan Yayınevi. Ankara. 1994.
24. Farooqui, MM, Sharma CP, Gupta V, Kumar P, Prakash A. (2019). Anatomical and Histochemical Studies of Prenatal Prostate Gland in Buck (Capra hircus). Indian Journal of Vete- rinary Anatomy. 31 (1): 01-04.
25. Kundu PB. (1980). Anatomical studies on the accessory male sex glands gross and microscopic of the indian goat jamunapa- ri and jamunapari cross. Indian Journal of Animal Health. 19 (2): 151-153.
26. Nimase RG, Bhosle NS, Deokar DK, Andhale RR. (2008). Bio- metrical studies of testes and accessory sex glands in bucks. Journal of Bombay Veterinary College; 16 (1): 36-38.
27. Ellenberger W, Baum H. (1943). Handbuch der vergleichenden Anatomie der Haustiere. Springer-Verlag.