Yaşlılık Olgusu: Sivas Huzurevi Örneği

Yaşlılığın, gerek biyolojik, gerek tarihsel, gerekse sosyo-kültürel açıdan önlenemez ve kendisine özgü sorunları barındıran bir süreç olduğu gerçektir. Bu bakımdan pek çok bilim dalını ilgilendirdiği gibi sosyal antropolojik yaklaşımı da gerektiren bir konu olduğu açıktır. Yaşlılığı sadece bir fiziksel ve ruhsal bir olay olarak ele almak yeterli bir yaklaşım olmayacaktır. İnsanoğlu doğumla birlikte gerek fiziksel gerekse ruhsal açıdan sürekli denge ve uyum sağlamaya yönelik bir büyüme ve gelişme gösterirken, yaşlanmayla beraber bu becerileri gerilemeye başlamaktadır. İnsanoğlunun “uyma” ya da “uyarlanma” gibi kavramlarla açıklanan özelliği, sosyo-kültürel açıdan “kültürlenme” (enculturation) denilen ve yaşam boyu devam eden bir süreçle kazanılmaktadır. Yaşlılıkla birlikte bu süreç, başta fiziksel yetersizlik nedeniyle yavaşlamaktadır. Ancak, yaşamın bu aşamasında yaşlılığın getirdiği yeni koşullara uyma zorunluluğu belirmektedir. Bu, tüm yaşlı bireyler için bir sorun iken; kendisine özgü kuralları olan ve bir anlamda toplumsal yaşamdan soyutlanmış bir huzurevinde yaşlı olmak ve yaşlı bir birey olarak yaşamaya devam etmek daha büyük sorun yığını oluşturmaktadır.

The Fact of Ageing: the Case of Sivas Elderly House

The fact of ageing is an inevitable process in which many factors such as cultural, historical and biological ones are involved. Some specific problems might be aroused thorough this process. Ageing does not mean only physical or psychological changes. Beginning with the birth, human beings develop physically and physiologically and try to make a balance with his environment. However, as he/she grows and get old, naturally all their capacities become relatively weaker. Their capacity of adaptation to the environment, which continues all life long, helps them to live longer. Human beings gain this capacity through a process called ‘enculturation’. Enculturation loos its speed as human beings get old and their physical capacity gets weaker. In the period of ageing, old people feel necessary to adapt themselves to newly raised physical and psychological circumstances surrounding them. If old people are isolated socially and psychologically, these circumstances becomes much more complex and specifically much heavier to carry for the people in elderly house. Within this context, it is concluded in this work that in order to overcome fundamental problems of the elderly people living in Sivas elderly house, a more detailed management plans and new perspectives towards elderly people must be launched as soon as possible.

PDF

___

ADASAL, Rasim. (1954), Ruh Hastalıkları, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayınları, Sayı:329.
AKBABA, Gülgün. (1994), “Yaşlanma ve Ergonomi” Bilim ve Teknik Dergisi, Ankara: TÜBİTAK Yayınları, Sayı:317.
AKDEMİR, Nuran. (1997), “Hemşirelik Bakımı” Geriatri I. Ankara: Hekimler Birliği Yayını.
AKIN, Belgin, Ümit Seviğ, Nimet Karataş. (2001), “Türkiye’de Gerontoloji Hemşireliği Eğitimi I”, C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, Sayı:1.
ARKIN, R. Gökalp. (1975) Sağlık Ansiklopedisi, İstanbul: Arkın Kitapevi, C:4.
ATALAY, B. Vd. (1993), “Türk Aile Yapısı Araştırması”, DPT Ankara: Sosyal Planlama Gen. Müd. Araştırma Dergisi, No: 4211.
BEKAROĞLU, M. (1991), “Yaşlılık Dönemlerinin Ruhsal Sorunları”, Aile ve Toplum Dergisi, Mart Sayısı.
BERTAN, Münevver, Çağatay Güler. (1995), Halk Sağlığı Temel Bilgiler, Ankara: Güneş Kitapevi.
BİÇER, Sema. (1996), 60+ Yaş ve Kronik Hastalığı Olan Bireylerin Günlük Yaşam Aktivitelerinin Etkilenme Durumu, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sivas:C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu.
BROWİNG, M. (1995). “depression, Suicade and Breavement” Missouri: Maby Year Book.
BÜYÜKCOŞKUN, Afet. (1990), Bireylerin Sorunları ve Bakım Gereksinmelerinin Saptanması, Yayımlanmamış Doktora Tezi . Ankara: Hacettepe Üniv.
BÜYÜKCOŞKUN, Afet. (1998), “Yaşlılık ve Hemşirelik Yaklaşımları” Halk Sağlığı Hemşireliği El Kitabı, (Ed: İ. Erefe).İstanbul: Birlik Ofset.
DAVİES, A. M. (1998), “Older Populations Ageing İndividuals and Health” World Health Forum, No: 10.
DEMİRSOY, Ali, Nihat Bozcuk. (1997) “Ölümün Evrensel Öyküsü” Geriatri I., (Ed: Y. Gökçe Kutsal, M Çakmakçı ve S. Ünal)
DURGUN, Bülent. (1999), Yaşlılık ve Yaşlılara Sunulan Hizmetler, İstanbul: Belbim A.Ş. No: 8.
DURMAZ, P. B. Ünal. (2000). “Narlıdere Bölgesinde Yaşayan Yaşlıların Sosyal Destek Düzeylerinin İncelenmesi” Uluslararası Halk Sağlığı Kongresi Özet Kitabı, İstanbul.
DURMUŞ, Ayperi, S.H. Durmuş. (1992), “Ölümü Öldürmek”, TÜBİTAK Bilim ve Teknik Dergisi, Ankara: Tübitak Yayınları No: 25.
EKER, Ergin. (1998), “Yaşlılık Psikiyatrisi”, Psikiyatri Temel Kitabı, Ankara Hekimler Birliği Yayını C: 2.
EMİROĞLU, Kudret, Suavi Aydın. (2003) Antropoloji Sözlüğü, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
EMİROĞLU, Vedia. (1984), Sosyal Gerontoloji Çalışmalarında Kurumsal Yaklaşımlar ve Araştırma Bulguları, Ankara: H.Ü. Sağlık Hizmetleri Yayınları, 2 (1-3)
EMİROĞLU, Vedia. (1985), Çekirdeksiz Köyde Yaşlılar, Ankara:A.Ü. DTCF Yayınları No: 12
EMİROĞLU, Vedia. (1989), Yaşlılık ve Yaşlının Sosyal Uyumu, Ankara: Başkan Yayınevi.
EMİROĞLU, Vedia. (1992), “Sosyal-Kültürel Yönleri ile Sağlıklı Yaşlanma”, Ankara: Uluslararası Hemşireler Birliği Teması Sempozyum Kitabı.
ERGEN, Emin, Caner Açıkada. (1985), “Yaşlılık ve Bedensel Etkinlikler”, TÜBİTAK Bilim ve Teknik Dergisi, Ankara:Tübitak Yayınları No: 18.
ERGÖR, Gül, K. Köybaşı ve ark. (1996), “Etimesgut Sağlık Ocağı Bölgesindeki 65 Yaş Üzerindeki Kadınlarda Günlük Yaşam Aktivitelerinin Değerlendirilmesi”, V. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Bildiri Kitabı, V. Ulusal Halk Sağlığı. İstanbul.
GEÇTAN, Engin. (1997), Psikodinamik Psikiyatri ve Normal Dışı Davranışlar, İstanbul: Remzi Kitapevi.
GÜNGÖREN, Ahmet. (1988), Cadıların Günbatımı, Ankara:Yol Yayınları.
GÜÇBİLMEZ, Erdoğan. (1972), Yenimahalle ve Kayadibi Karşılaştırmalı Bir Köy Araştırması, Ankara: A.Ü. SBF Yayını, No:327.
GÜLER, Çağatay. (1997), “Toplum Sağlığı Sorunu Olarak Yaşlılık”, Geriatri I., (Ed: Y. Gökçe Kutsal, M Çakmakçı ve S. Ünal).
GÜVENÇ, Bozkurt. (1996), İnsan ve Kültür, İstanbul: Remzi Kitapevi. Yedinci Basım.
İMAMOĞLU, E. Olcay. (1987), “An İnter Depence Model of Human Devolopment”, Growth and Progress in Cros-Cultural Psyhology. (Ed: Çiğdem Kağıtçıbaşı), Lisse: Sweet and Zeitlinger.
İMAMOĞLU, E.Olcay. (1991), “Yaşlıların Sosyal Psikolojisi”, Türk Aile Ansiklopedisi, Ankara: Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayını, Cilt: 8.
KARSLI, D. Mehmet. (1982), Yaşlılık ve Türkiye’de Yaşlı Sorunları ile İlgili Bir Çalışma, Ankara.
KAYA, Burhaneddin. (1999), “Yaşlılık ve Depresyon I. Tanı ve Değerlendirme”, Geriatri II, No: 2
KISACIK, Ahmet. (2005), Sivas İl Merkezinde İkamet Eden 60 Yaş ve Üzeri Yaşlıların Demografik, Ekonomik, Sosyal, Sağlık ve Duygusal Durumları. http://www.sivassm.gov.tr/yaslidurumlari.htm
KOPTAGEL, İlal Günsel. (1992), “Yaşlılık Sorunları ve Hemşirelik Yaklaşımları”, Ankara: Nöropisikiyatri Arşivi, Sayı: 29/1.
KOŞAR, G. Nesrin. (1996), Sosyal Hizmetlerde Yaşlı Refahı Alanı, Ankara: Şafak Matbaacılık.
KURTOĞLU, D., S. M. Rezaki. (1999), “Huzurevindeki Yaşlılarda Depresyon, Bilişsel Bozukluk ve Yeti Yitimi”, Ankara: Türk Psikiyatri Dergisi, Sayı: 10/3.
KÜEY, Levent. (1994), “Depresyon” TÜBİTAK, Bilim ve Teknik Dergisi, Ankara: Tübitak Yayınları, Sayı: 319.
MADEN, Ahmet. (1990) Psikosomatik Hastalıkların Kültürel Nitelikleri, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Antropoloji ABD.
NAHÇIVAN, Nurşen, Esma Demirezen ve S. Erdoğan. (1999), “Birinci Basamakta Yaşlılarda Depresyon ve İlişkili Faktörler: Sosyo-Demografik Özellikler, Deneyimlenen Sosyal Kayıplar, Sağlık Sorunları ve İyilik Durumu” Trabzon: 35. Ulusal Psikiyatri Kongresi. Yayını. Old People Health. (1989), WHO Geneva: Technical Reports Series..
ONUR, Bekir. (1986) Gelişim Psikolojisi, Yetişkinlik, Yaşlılık, Ölüm, Ankara: V Yayınları.
ÖRNEK, Sedat Veyis. (1971), Etnoloji Sözlüğü, Ankara: A:Ü: DTCF Yayınları, No: 200.
ÖZTÜRK, Orhan. (2001), Ruh Sağlığı ve Bozuklukları, Ankara: Ankara Hekimler Yayın Birliği.
PALABIYIKOĞLU, Refia. ve ark. (1992), “Yaşlılarda Depresyon Epidemiyolojisi” Ankara: Nöropsikiyatri Arşivi, 29/1 “Preventing Disability in the Elderly”. (1982), Copenhagen: WHO Euro Reports and Studies.
ROPER, N., W. W.. Logan , A. J. Tierney. (1990), The Elements of Nursing, New York: Cherchill Liumgstone.
SARAN, Nephan. (1989), Antropoloji, İstanbul: İnkılap ve Aka Kitapevi Yayınları.
SAVAŞIR, Işık. (1999), “Yaşlılık Sağlık Psikolojisi, (Ed: Ü. Akyayüz), Ankara: Türk Psikologları Derneği Yayınları, No: 19.
SEYYAR, Ali. (2004), Sosyal Siyaset Kürsüsü, http://www.sosyalsiyaset.com/
SEVİĞ, Ümit. E. (1992), “Sağlıklı Yaşlanmada Temel Sağlık Alışkanlıklarının Kazandırılmasının Önemi”, Sağlıklı Yaşlanma Sempozyumu Kitabı, Ankara: SHÇEK. Basımevi.
SEZGİN, Gülay. (1999), “Yaşlılık, Yaşlanmaya Hazırlık”, SHÇEK Yayınları, No: 1 Sivas Belediyesi. (2001), Faaliyet Raporu, Sivas: Huzurevi Müdürlüğü Proje Yapı Kontrol Müdürlüğü, SHÇE İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü Yayını.
SMITH, H. L. (1996), “The Elderly”, Psychiatric Mental Health Nursing, (Ed: K. M. Fortinalih, P. A. Hoday Worret), Missouri: Year Book. Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu. (2001), Yaşlılık Alanında Verilen Hizmetler, http://www.shck.gov.tr.
TUFAN, İsmail. (2002), Antik Çağdan Günümüze Yaşlılık, İstanbul: Aykırı Yayıncılık.
TUNCEL, Fehmi. (1994), “Sağlıklı Yaşlanma Düzenli Egzersiz”, TÜBİTAK, Bilim ve Teknik Dergisi, Ankara: Tübitak Yayını, Sayı:322.
TÜMERDEM, Yıldız. (1992), Halk Sağlığı II, Toplum Hekimliği, İstanbul: İ.Ü. Yayınları, Sayı: 3625.
Türk Geriatri vakfı. http://www.turkgeriatrivakfi.org.tr
Türkiye’de Nüfus ve Sağlık Araştırması. (1994), Ankara: H.Ü. Nüfus Etütleri Enstitüsü Yayınları.
UÇKU, Reyhan. (1990), Yaşlıların Mediko-Sosyal Sorunları Üzerine Bir İnceleme, Yayınlanmamış Tıpta Uzmanlık Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniv.
UÇKU, Reyhan, Latif Küey. (1992) “Yaşlılarda Depresyon Epidemiyolojisi” , Ankara: Nöropisikiyatri Arşivi, Sayı: 29/1.
UNCU, Yeşim. (2003), 16.12.2003,online:http://ailehekimligi.uludag.ed.tr/2077- 9.html
VEHİD, Suphi Vd. (1998), “Silivre İlçe ve Merkezi ve Silivre Fenerköyü Yaşlılarının Sosyo-Medikal Sorunlarına Genel Bir Bakış”, Adana:VI. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Kitabı.
World Health Statistic. (1992), WHO Technical Reports Series.
YARDIMCI, Emel. (1995), İstanbul’da Yaşayan Yaşlı Öğretmenlerin Sağlık Sorunlarının Günlük Yaşam Aktiviteleri ve Aletle Günlük Yaşama Aktiviteleri İlişkisi, Yayınlanmamış Tıpta Uzmanlık Tezi, İstanbul: İ.Ü. Tıp Fakültesi.
Yaşlı Hizmetleri Daire Başkanlığı Sunusu, Ankara: Başbakanlık SHÇEK. Yayını. “Yaşlı ve Emeklilere Bakım Hizmeti”. (1995), Ankara: Emeklilerin Sesi Dergisi Yıl: 30, Sayı: 332-334.
“Yaşlılık ve Toplumun Yaşlılara Bakış Açısı ve Yaşlılığın Psiko-Sosyal Uyumu”. (1990), Ankara: Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği Degisi, No:1.
YILDIRIM, Ali, H. Şimşek. (2000), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık, İkinci Basım.