II. MEŞRUTİYET DÖNEMİ KÜÇÜK ZABİTANA MAHSUS BİR MECMUA: BAŞÇAVUŞ

Öz : II. Meşrutiyet yılları siyasi hürriyetin yaşandığı bir dönem olmasının yanı sıra basın ve yayın alanında da özgürlüklere sahne olmuştur. Matbuat kanun dairesinde serbesttir hükmü ile gerek sivil, gerekse askeri matbuat çok sayıda eserler vermiştir. Askeri gazete kültürünün kendini iyice hissettirdiği bu dönemde basın üzerinden hem siyaset yapılmış, hem de ordunun siyaset üzerindeki hâkimiyeti hissettirilmiştir. Deniz ve kara ordusu başta olmak üzere havacılık ile alakalı da pek çok haber ve makale içeren çok sayıda gazete ve mecmua yayınlanmıştır. Bu çalışma içerisinde özellikle küçük zabitan diye tabir edilen alt rütbeli askerlerin terbiye ve talimleriyle ilgilenen ayrıca dönemin askeri ve siyasi havasının da anlaşılması yönünde önemli yazılara yer veren Başçavuş Mecmuası irdelenecektir. Çalışma Basın yayın tarihine katkı sağlamasının yanı sıra askeri tarih literatürüne de katkı sağlayacak bir mecmuanın incelenmesini içermektedir. Osmanlı Arşiv belgeleri ve diğer literatür kaynakları ışığında ele alınacak olan Başçavuş Mecmuası Meşrutiyet basınının karanlıkta kalmış pek çok eseri gibi irdelenmeye muhtaçtır

Anahtar Kelimeler:

Başçavuş, Askeri Basın, Matbuat

PDF

___

BOA, BEO. 3584/268766, (27 Haziran 1909).

DH. MKT. Dosya: 2875/6, ( 14 Temmuz 1909).

ŞD., 658/35, (11/09/1332-3 Ağustos 1914).

Ayn Mim, “Askeri Bisikletler”, Zafer Gazetesi, 5 Nisan 1328/ 18 Nisan 1912, S.6.

KARAMAN, Mehmet Ali, II. Meşrutiyet Dönemi Osmanlı Askeri Matbuatı ve Siyasi Hayattaki Rolü, ATAM Yayınları, 2017.

PEHLİVANLI, Hamit, “Son Dönem Askeri Tarih Araştırmalarında Askeri Gazete ve Dergilerin Yeri”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, S. 61, Cilt: XXI, Mart 2005, s. 244-258.

Ragıp Rıfkı, “Askerin Bilmesi Elzem Şeylerden”, Başçavuş, S.1 s. 3.

İsimsiz, “Veli Çavuşun Öğüdü”, / 5 Kasım 1912, Başçavuş, S.7. s.1.

İsimsiz, “Makineli Tüfenk Dersleri”, 23 Ağustos 1328/ 5 Kasım 1912, S.7. s.107.

İsimsiz, Bisiklet Severlerden Nasıl İstifade Edelim, Başçavuş, S. 9 s.1-2.

İsimsiz, “Osmanlı Ordusunun Kahraman Askerlerine Vatanın Genç Mektepli Evladına”, Baş Çavuş, 10 Temmuz 1328, S.1 s. 2.

İsimsiz, Efrada Terbiye-i Maneviye Dersleri 2, Başçavuş, S.2, s.18.

İsimsiz, “Düşmanı Gözetlemek <Keşif>”, Başçavuş, S.2 s.19.

İsimsiz, “Genç Askerlere Öğütler -1- Bütün Askere”, Başçavuş, S.3 s. 33.

İsimsiz, Atlı Piyade ve Velosipidler”, 15 Kanun-ı Sani 1325/28 Ocak 1910, S.5.

İsimsiz, Kılınç Gazetesi, “Terakkiyat-ı Medeniyenin Askerliğe Ait Aksamından -4- Atlı Piyade ve Velosipidler”, 15 Kanun-ı Sani 1325/28 Ocak 1910, S.5.