Bazı Osmanlı Gazetelerinde siyasal reklam ve propaganda (1908-1918)

Siyasal yaşamın çeşitli yönlerinde medyanın önemli bir rolü vardır. Bu rolün siyasalyaşamın şekillenmesinde, propaganda ve kitlelere ulaşmasında göz ardı edilemeyecek biretkisi söz konusudur. Medyanın bir parçası olan gazeteler de liderlerin halkaulaşmasında önemli bir işlev görmektedirler. Osmanlı Devletinin siyasal yapısında dadönemin basınının önemli bir rol üstlendiği görülmektedir. İkinci Meşrutiyetle birliktebasın üzerindeki baskıların bir ölçüde azalması, siyasal yaşamda basının ve özellikle deperiyodik aralıklarla çıkan gazetelerin katkısı büyüktür. Çalışmada, bu anlamda İkinciMeşrutiyet döneminden devletin son dönemlerinde geçen sürede, bazı gazetelerde yeralan siyasal reklamlar üzerinde durulacaktır. Konunun işlenişinde, 1908-1918 yılları arasındaki gazetelerin iktidar ve muhalefettarafında yer alışları yanında, bağımsız bir yapıya sahip olmaları da dikkate alınmıştır.Örnekleme yapılmış, belirtilen niteliklere göre gazeteler seçilmiştir. Siyasi yelpazeninçeşitli yönlerini yansıtması bakımından seçilen gazeteler, daha geçerli sonuçlaravarabilmek açısından önem taşımaktadır. Bu anlamda; Tanin (İttihat Terakki Fırkası),Alemdar (Hürriyet ve İtilaf Fırkası), Tanzimat (aşırı sol), İkdam (ılımlı muhalefet), YeniGazete (bağımsız olmakla birlikte muhalefete yakın), Sabah (bağımsız, fakat hükümeteyakın) gazeteleri seçilmiştir. Çalışmada; gazetelerde yer alan siyasal reklamlar ele alınmış,bu reklamların görselliği ve halka ulaşmadaki etkileri irdelenmeye çalışılmıştır. On yıllıksüreçte siyasi partilerin halka vermek istedikleri mesajlar, gazete sütunlarına yansıyanreklamlarla ele alınmıştır.

Political advertising and propaganda on Various Ottoman newspapers (1908-1918).

The media plays a crucial role in some aspects of the politics. This role has anunneglectable influence on dynamics of the political life, particularly in terms ofpropaganda and communication with the public masses. Newspapers as a part of mediais of special function for the leaders to get through the public. It could be seen that thepress played crucial role in the political structure of the Ottoman State. For itsparticulars, the periodicals made serious contribution to the decrease in the pressure onthe media in the Second Constitutional Era, simply II. Mesrutiyet. Thus, this study dealswith the political advertisements published on some newspapers from the SecondConstitutional Era till the end of the state.Methodologically the samples were selected according to their stance to thegovernment and their dependence on the pro-government figures in order to reflectwide aspects of the politics and reach more reliable results. In this respect, the selectednewspapers and their stance are as follows: Tanin (belongs to the Union and ProgressParty, pro-government), Alemdar (belongs to Freedom and Accord Party, theopposition), Tanzimat (extreme left), Ikdam (moderate opposition), Yeni Gazete(independent in an opposition line) and Sabah (independent in a pro-government line).This study mainly deals with the messages of the political parties addressed to thesociety through political ads on the aforementioned newspapers and their visual effectsin reaching the society in a ten year period (1908-1918)

___

  • Gazeteler
  • Afitab
  • Ahali
  • Arş
  • Ateş
  • İfham
  • Necm-i Terakki
  • Peyam
  • Sabah
  • Tanin
  • Kitap ve Makaleler
  • ALBIG William (1956) Modern Public Opinion, NewYork.
  • AZİZ Aysel (2007) Siyasal İletişim, Ankara.
  • BANOĞLU Niyazi Ahmet (1960) Basın Tarihimizin Ak ve Kara Günleri, İstanbul.
  • BEKTAŞ Arsev (2002) Siyasal Propaganda Tarihsel Evrimi ve Demokratik Toplumdaki Uygulamaları, İstanbul.
  • BONGRAD Michel (1992) Politikada Pazarlama, Çev. Fatoş Ersoy, İstanbul.
  • DOMENACH Jean Marie (1995) Politika ve Propaganda, Çev. Tahsin Yücel, İstanbul.
  • ERTUG Refik (1959) Basın ve Yayın Hareketleri Tarihi, İstanbul.
  • GÜRBÜZ Esen-İNAL M. Emin (2004) Siyasal Pazarlama Stratejik Bir Yaklaşım, Ankara. http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/45/809/10292.pdf, Erişim Tarihi, 31.08.2011
  • İNAL M. Emin-KARADAĞ Özgür (2010) 29 Mart 2009 Yerel Seçimlerinde Siyasal Partilerin Niğde Yerel Basınında Yer Alan Reklamlarının Karşılaştırmalı Analizi, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, C.III, S.1, s. 41-56.
  • İNUĞUR Nuri (1982) Basın ve Yayın Tarihi, İstanbul. 1982
  • İSKİT Server (1939) Türkiye’de Matbuat Rejimleri, İstanbul.
  • KAID Lynda Lee (1981), “Political Advertising”, Dan Nimmo, Keith R. Sanders (Der.) Handbook of Political Communication, London, 1981
  • KOLOĞLU Orhan (1989) İlk Gazete İlk Polemik: Vekayi-i Mısriye Takvimi Vekayi Çekişmesi, Ankara.
  • KOLOĞLU Orhan (2006) Osmanlı’dan 21. Yüzyıla Basın Tarihi, İstanbul.
  • MERTON R.K (1949) Social Theory and Social Structure, Glence.
  • NEDİMOĞLU Melih (1990) Siyasal İletişimde Dönüşümler, Yeni Bir Olgu, Siyasal Reklamlar, Basılmamış, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversite Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • OGLE Marbury Bladen (1950) Public Opinion and Political Dynamics, Boston.
  • SHLES L (1991) Issue Content and Legitimacy in 1998 Televised Political Advertising: Hubris and Synecdoche in Promoting Presidential Candidates. Frank Biocca (Ed.), Television and Political Advertising, Vol. 1: Psychologial Processes, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
  • TOPUZ Hıfzı (2003) II. Mahmut’tan Holdinglere Türk Basın Tarihi, İstanbul.
  • TOKGÖZ Oya (2010) Seçimler Siyasal Reklamlar ve Siyasal İletişim, Ankara.
  • UZTUĞ Ferruh (1999) Siyasal Marka Seçim Kampanyaları ve Aday İmajı. Ankara.
  • YALMAN Ahmet Emin (1997) Gördüklerim Geçirdiklerim, Cilt I, 1888-1912, İstanbul.